خواندن ۵ دقیقه·۳ سال پیش

دست به دامان ثقلین (روز هشتم) - اول بروب خانه دگر میهمان طلب

بسم الله الرحمن الرحیم

قالَ قَدْ وَقَعَ عَلَيْكُمْ مِنْ رَبِّكُمْ رِجْسٌ وَ غَضَبٌ أَ تُجادِلُونَني‏ في‏ أَسْماءٍ سَمَّيْتُمُوها أَنْتُمْ وَ آباؤُكُمْ ما نَزَّلَ اللَّهُ بِها مِنْ سُلْطانٍ فَانْتَظِرُوا إِنِّي مَعَكُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرين‏ (الأعراف : 71)

در این نوشتار، درصدد آنیم که برخی دیگر از وظایف ما در دوران غیبت را با جست و جو در روایات اهل بیت، بازگوییم و ان شاء الله به کار بندیم.

شاید برخی از عناوینی که ذکر خواهند شد، در عمل از هم قابل تفکیک نباشند یا شامل یک دیگر نیز شوند ولی برای راحتی، با عناوین مختلفی که از روایات فهم می شود، دسته بندی می نماییم:

· انتظار:

انتظار مسئله ای مهم و وظیفه ای بزرگ است. از ظاهر روایات چنین بر می‌آید و مورد تصریح برخی نیز واقع شده که اساسا منتظر گشایش از جانب خدا بودن، مسئله‌ای نیکوست و انتظار گشایشی که به دست حضرت ولی عصر واقع می شود، مصداقی از آن‌هاست (و شاید بزرگ‌ترین و افضل آن‌ها) در هر حال چه انتظار فرج مسئله‌ای عام باشد و فرجی که به دست صاحب الزمان محقق می‌شود مصداق بزرگ و مهم آن، چه انتظار فرج منحصر در انتظار ظهور آن حضرت و وقایع پس از آن باشد، روایات فراوانی در کتب روایی شیعه (و در فصول مربوط به امام عصر) جمع آوری شده است و این عمل از عبادات بزرگ دانسته شده:

وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ.[1]

دَخَلْتُ عَلَى سَيِّدِي مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيِّ ... ثُمَّ قَالَ ع أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِيعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ.[2]

حتی از ظاهر روایتی از امام سجاد چنین بر می آید که انتظار فرج، خود از بزرگترین گشایش هاست:

وَ قَالَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ ع انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنْ أَعْظَمِ الْفَرَجِ.[3]

· ثبات بر دین:

از نکاتی که از روایات استخراج می شود، ثبات بر دین است. در این مسیر سخت دوران غیبت که مملو از امتحان‌هاست، هر مومنی باید به دینش تمسک بورزد و از شک ها دوری کند و تقوای الهی را مراعات نماید. روشن است که انتظار و صبری که مومن به خرج می دهد، منافاتی با انجام وظایفش ندارد.

در روایتی از امام صادق چنین آمده است:

قَالَ الصَّادِقُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ ع طُوبَى لِمَنْ تَمَسَّكَ بِأَمْرِنَا فِي غَيْبَةِ قَائِمِنَا فَلَمْ يَزِغْ قَلْبُهُ بَعْدَ الْهِدَايَةِ فَقُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاكَ وَ مَا طُوبَى قَالَ شَجَرَةٌ فِي الْجَنَّةِ أَصْلُهَا فِي دَارِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع وَ لَيْسَ مِنْ مُؤْمِنٍ إِلَّا وَ فِي دَارِهِ غُصْنٌ مِنْ أَغْصَانِهَا وَ ذَلِكَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ طُوبى‏ لَهُمْ وَ حُسْنُ مَآب‏[4]

در روایت دیگری نیز از امام باقر، ثابتین بر امر اهل بیت، ستوده شده اند و پاداش فراوانی برای آنان ذکر شده:

عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ الْبَاقِرِ ع أَنَّهُ قَالَ: يَأْتِي عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ يَغِيبُ عَنْهُمْ إِمَامُهُمْ فَيَا طُوبَى لِلثَّابِتِينَ عَلَى أَمْرِنَا فِي ذَلِكَ الزَّمَانِ إِنَّ أَدْنَى مَا يَكُونُ لَهُمْ مِنَ الثَّوَابِ أَنْ يُنَادِيَهُمُ الْبَارِئُ جَلَّ جَلَالُهُ فَيَقُولَ عِبَادِي وَ إِمَائِي آمَنْتُمْ بِسِرِّي وَ صَدَّقْتُمْ بِغَيْبِي فَأَبْشِرُوا بِحُسْنِ الثَّوَابِ مِنِّي فَأَنْتُمْ عِبَادِي وَ إِمَائِي حَقّاً مِنْكُمْ أَتَقَبَّلُ وَ عَنْكُمْ أَعْفُو وَ لَكُمْ أَغْفِرُ وَ بِكُمْ أَسْقِي عِبَادِيَ الْغَيْثَ وَ أَدْفَعُ عَنْهُمُ الْبَلَاءَ وَ لَوْلَاكُمْ لَأَنْزَلْتُ عَلَيْهِمْ عَذَابِي قَالَ جَابِرٌ فَقُلْتُ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ فَمَا أَفْضَلُ مَا يَسْتَعْمِلُهُ الْمُؤْمِنُ فِي ذَلِكَ الزَّمَانِ قَالَ حِفْظُ اللِّسَانِ وَ لُزُومُ الْبَيْتِ.[5]

در روایتی از امام رئوف از پیامبر نیز وظیفه فردی که زمان غیبت را درک می کند، تمسک به دین و راه ندادن شیطان و شک‌های از جانب اوست:

عَنْ أَبِي الْحَسَنِ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى الرِّضَا عَنْ أَبِيهِ عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِيٍّ ع قَالَ قَالَ النَّبِيُّ ص وَ الَّذِي بَعَثَنِي بِالْحَقِّ بَشِيراً لَيَغِيبَنَّ الْقَائِمُ مِنْ وُلْدِي بِعَهْدٍ مَعْهُودٍ إِلَيْهِ مِنِّي حَتَّى يَقُولَ أَكْثَرُ النَّاسِ مَا لِلَّهِ فِي آلِ مُحَمَّدٍ حَاجَةٌ وَ يَشُكُّ آخَرُونَ فِي وِلَادَتِهِ فَمَنْ أَدْرَكَ زَمَانَهُ فَلْيَتَمَسَّكْ بِدِينِهِ وَ لَا يَجْعَلْ لِلشَّيْطَانِ إِلَيْهِ سَبِيلًا بِشَكِّهِ فَيُزِيلَهُ عَنْ مِلَّتِي وَ يُخْرِجَهُ مِنْ دِينِي فَقَدْ أَخْرَجَ أَبَوَيْكُمْ مِنَ الْجَنَّةِ مِنْ قَبْلُ وَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ جَعَلَ الشَّياطِينَ أَوْلِياءَ لِلَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ[6].

· رحم به یکدیگر:

در روایت دیگری، نیکی کردن به یکدیگر و رحم کردن نیز از وظایف دوران قبل از ظهور امام دانسته شده است:

عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ قَالَ: تَوَاصَلُوا وَ تَبَارُّوا وَ تَرَاحَمُوا فَوَ الَّذِي فَلَقَ الْحَبَّةَ وَ بَرَأَ النَّسَمَةَ لَيَأْتِيَنَّ عَلَيْكُمْ وَقْتٌ لَا يَجِدُ أَحَدُكُمْ لِدِينَارِهِ وَ دِرْهَمِهِ مَوْضِعاً يَعْنِي لَا يَجِدُ عِنْدَ ظُهُورِ الْقَائِمِ ع مَوْضِعاً يَصْرِفُهُ فِيهِ لِاسْتِغْنَاءِ النَّاسِ جَمِيعاً بِفَضْلِ اللَّهِ وَ فَضْلِ وَلِيِّه‏ ...[7]

درست است که دوران غیبت، مملو از سختی ها و امتحان هاست، ولی در روایات فراوانی، کسانی که وظایف خود را در این دوران انجام می دهند، ستوده شده اند و پاداش های فراوانی برای آنان ذکر شده است. علامه مجلسی رحمه الله علیه به نیکی این مجموعه روایات را همراه با ذکر وظایف، در یک باب به نام « فضل انتظار الفرج و مدح الشيعة في زمان الغيبة و ما ينبغي فعله في ذلك الزمان‏[8]» جمع آوری کرده است.

در روایتی از حضرت علی بن الحسین چنین نقل شده که اگر کسی بر موالات اهل بیت در در زمان غیبت باقی بماند، خدا به او پاداش هزار شهید (مانند) شهدای بدر و احد می دهد:

قَالَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ سَيِّدُ الْعَابِدِينَ ع مَنْ ثَبَتَ عَلَى مُوَالاتِنَا فِي غَيْبَةِ قَائِمِنَا أَعْطَاهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَجْرَ أَلْفِ شَهِيدٍ مِنْ شُهَدَاءِ بَدْرٍ وَ أُحُدٍ[9].

یا در روایات دیگری، فردی که در دوران غیبت باقی بر این امر باشد و بمیرد، مانند کسی است که همراه امام شهید شده یا کسی که در خیمه امام همراه ایشان است و ... :

قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَنْ مَاتَ مِنْكُمْ عَلَى أَمْرِنَا هَذَا فَهُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ ضَرَبَ فُسْطَاطَهُ إِلَى رِوَاقِ الْقَائِمِ ع بَلْ بِمَنْزِلَةِ مَنْ يَضْرِبُ مَعَهُ بِسَيْفِهِ بَلْ بِمَنْزِلَةِ مَنِ اسْتُشْهِدَ مَعَهُ بَلْ بِمَنْزِلَةِ مَنِ اسْتُشْهِدَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ ص

قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع مَا تَقُولُ فِيمَنْ مَاتَ عَلَى هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً لَهُ قَالَ هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ كَانَ مَعَ الْقَائِمِ ع فِي فُسْطَاطِهِ ثُمَّ سَكَتَ هُنَيْئَةً ثُمَّ قَالَ هُوَ كَمَنْ كَانَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ ص