بسم الله الرحمن الرحیم
أَ لَمْ تَرَوْا أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُمْ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ أَسْبَغَ عَلَيْكُمْ نِعَمَهُ ظاهِرَةً وَ باطِنَةً وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يُجادِلُ فِي اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَ لا هُدىً وَ لا كِتابٍ مُنير (لقمان : 20)
در نوشته های قبلی، به مسئله صبر و بلایای دوران غیبت پرداختیم. هم چنین گذری نیز به موضوع انتظار داشتیم. در این نوشتار، با ذکر روایتی از امام کاظم که معنای بخشی از آیه فوق را، امام غیب دانسته اند، نکاتی در وظایف ما در دوره غیبت را مرور می کنیم.
سَأَلْتُ سَيِّدِي مُوسَى بْنَ جَعْفَرٍ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ أَسْبَغَ عَلَيْكُمْ نِعَمَهُ ظاهِرَةً وَ باطِنَةً قَالَ النِّعْمَةُ الظَّاهِرَةُ الْإِمَامُ الظَّاهِرُ وَ الْبَاطِنَةُ الْإِمَامُ الْغَائِبُ قَالَ فَقُلْتُ لَهُ فَيَكُونُ فِي الْأَئِمَّةِ مَنْ يَغِيبُ قَالَ نَعَمْ يَغِيبُ عَنْ أَبْصَارِ النَّاسِ شَخْصُهُ وَ لَا يَغِيبُ عَنْ قُلُوبِ الْمُؤْمِنِينَ ذِكْرُهُ هُوَ الثَّانِي عَشَرَ مِنَّا يُسَهِّلُ اللَّهُ تَعَالَى لَهُ كُلَّ عُسْرٍ وَ يُذَلِّلُ لَهُ كُلَّ صَعْبٍ وَ يُظْهِرُ لَهُ كُنُوزَ الْأَرْضِ وَ يُقَرِّبُ عَلَيْهِ كُلَّ بَعِيدٍ وَ يُذِلُّ بِهِ كُلَّ جَبَّارٍ عَنِيدٍ عِنْدَهُ وَ يُهْلِكُ عَلَى يَدِهِ كُلَّ شَيْطَانٍ مَرِيدٍ ذَلِكَ ابْنُ سَيِّدَةِ الْإِمَاءِ الَّتِي يَخْفَى عَلَى النَّاسِ وِلَادَتُهُ وَ لَا يَحِلُّ لَهُمْ تَسْمِيَتُهُ حَتَّى يُظْهِرَهُ اللَّهُ فَيَمْلَأَ بِهِ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً[1]
در این روایت، امام کاظم معنا و مصداق نعمه باطنی را امام غایب معرفی می کنند. ایشان در ادامه بیانی دارند که بیانگر وظیفه ای از مومنین است.
بنا به نقل مرحوم خزاز، محمد بن ابی عمیر از آن حضرت درباره معنای آیه فوق سوال می کند. حضرت مصداق و معنای نعمت ظاهر را امام ظاهر و معنا و مصداق نعمت باطن را امام غایب بیان می کنند. راوی از غیبت امام تعجب می کند. حضرت این مسئله را تایید می نمایند که فردی از ائمه غیبت می کند. ایشان این گونه بیان می دارند که آن امام از چشمان مردمان غایب می شود ولی یاد او از قلوب مومنین غایب نخواهد شد. او دوازدهمین از ماست که خدا برای او هر سختی را آسان می نماید...
نکته ای که بنا بر روایت، امام کاظم بیان می دارند، این است که ذکر و یاد آن امام از قلوب مومنین نمی رود (یا نباید برود). البته این ذکر دائمی، از امتحانات دشوار خداوند در زمان غیبت خواهد بود.
در روایتی که در کافی شریف ذکر شده، امام صادق به زراره، درباره غیبت امام زمان توضیح می دهند. زراره از آن حضرت می پرسد که اگر زمان غیبت را درک کردم، چه کنم؟ حضرت به او دعایی را تجویز می کنند:
قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنْ أَدْرَكْتُ ذَلِكَ الزَّمَانَ أَيَّ شَيْءٍ أَعْمَلُ قَالَ يَا زُرَارَةُ إِذَا أَدْرَكْتَ هَذَا الزَّمَانَ فَادْعُ بِهَذَا الدُّعَاءِ:
«اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي نَفْسَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي نَفْسَكَ لَمْ أَعْرِفْ نَبِيَّكَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي رَسُولَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي رَسُولَكَ لَمْ أَعْرِفْ حُجَّتَكَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي حُجَّتَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي حُجَّتَكَ ضَلَلْتُ عَنْ دِينِي[2]»
که این دعا نیز به اهمیت معرفت امام عصر اشاره دارد.
از خود آن حضرت نیز روایت شده است که: «السَّلَامُ عَلَيْنَا وَ عَلَى عِبَادِ اللَّهِ الصَّالِحِينَ إِذَا أَرَدْتُمُ التَّوَجُّهَ بِنَا إِلَى اللَّهِ وَ إِلَيْنَا فَقُولُوا كَمَا قَالَ اللَّهُ تَعَالَى...[3]» اگر خواستید به واسطه ما به خدا و ما توجه پیدا کنید، بگویید همان طور که خدا فرموده ... که زیارت معروف آل یس است.
در پایان از خدا می خواهیم که ما را از صاحبان معرفت نسبت به امام عصر قرار دهد.
[1] كفاية الأثر في النص على الأئمة الإثني عشر، ص: 270- 271
[2] الكافي (ط - الإسلامية)، ج1، ص: 337
[3] الإحتجاج على أهل اللجاج (للطبرسي)، ج2، ص: 493
برای ورود به کانال پیام‌رسان تلگرام «مکتوبات هیأت الزهرا (س) دانشگاه شریف» کلیک کنید.
