اگر تمام داشتههای ذهنیمان از واژۀ «زن» را مرور کنیم، احتمالاً به دو دسته یافته میرسیم؛ دستۀ اول با کلیدواژههایی چون کرامت، عزت، ارزش و جایگاه والا همراه است و دستۀ دوم درست مقابل اینها و برگرفته از نگاهی ناقص، مادی و منحصر به جسم زن است و کالاانگاری آن را برای ما تداعی میکند.
امروزه نه تنها در غرب، بلکه با تلاش آرامآرام آن برای گسترش این فکر در همه جای دنیا، یکی از مهمترین وظایف زن این است که جلوهگری کند و زیباییهای خودش را در معرض التذاذ قرار دهد. جالب اینجاست که این ظلم در حق زن را با برچسبی به اسم آزادی معرفی کرده و سعی در اسیر نشان دادن کسانی دارند که از این حرکات، پیروی نمیکنند. این در حالی است که اسلام با احتجاب و پوشش زن، به دنبال ایجاد حریمی برای آرامش و آسایش و احترام این وجود باارزش است. احترامی که بیش از هرچیز دیگر، لازمۀ حضور زن در اجتماع، بدون نگرانی و واهمه از هر نوع نگاه آلوده است.
سالها تلاش روشنفکران برای احیای حقوق زن، نتیجهای جز ایجاد نامعادلهای نداشته که در آن مرد، به دست آورندۀ تمام منفعتهاست و زن تنها به جهت نفعرسانی، نقش ایفا میکند. این نگاه، فرسنگها فاصله دارد با جایگاهی که اسلام برای زن میبیند. تا آنجا که قرآن وقتی میخواهد برای جامعۀ مومن، نمونه مثال بزند، الگوی زن معرفی میکند؛ «و ضرب اللَّه مثلا للّذین امنوا امرأت فرعون» [1]
«و مریم ابنت عمران» [2]. یعنی زن را نه فقط الگو و عبرتی برای زنان، بلکه برای کل جامعه قرار میدهد.
اسلامی که معمار کبیر انقلاب، بیش از چهل سال قبل برای احیا و تحققش در ایران به پاخاست، با نگاه جاهلیتی و ظلمی که در حق دختران و زنان روا میشد، مبارزه کرد و هویت و شخصیت حقیقی یک زن را برای همگان روشن نمود و نشان داد تفاوتی بین زن و مرد در قدرت رهبری و رسیدن به مقامات معنوی و رشد، وجود ندارد. مؤید این حرف وجود زنانی در تاریخ مثل حضرت فاطمه زهرا (س)، آسیه، مریم و... است.
«زن در محیط اسلامی رشد علمی میکند، رشد شخصیتی میکند، رشد اخلاقی میکند، رشد سیاسی میکند، در اساسیترین مسائل اجتماعی در صفوف مقدم قرار میگیرد، در عین حال زن باقی میماند. زن بودن، برای زن یک نقطۀ امتیاز است، یک نقطۀ افتخار است. این افتخاری نیست برای زن که او را از محیط زنانه، از خصوصیات زنانه، از اخلاق زنانه دور کنیم.»[3]
اگر به بازخوانی هویت زن در اسلام بپردازیم در کنار همۀ توصیفات والا، به وظایفی والاتر میرسیم که جز با داشتن صفات و برنامهای که اسلام برای زنان در خانواده و جامعه و در کنار آن، برای دیگر افراد در نظر گرفته است، به نتیجه نمیرسد. یکی از اساسیترین این وظایف، اهتمام به حفظ محیط خانواده است. تنها زن است که بخاطر دارا بودن امتیازات خاص در سرشت خود، میتواند این وظیفۀ خطیر را به بهترین نحو انجام دهد. عجیب نیست که غرب تلاش روزافزونی برای برهم زدن این بنیان مهم و اثرگذار داشته و دارد.
و اما جدا از دو نوع نگاهی که در این زمینه وجود دارد، در جامعۀ اسلامی خود، در خصوص مسئلۀ زن، هنوز به جایی که شایسته است نرسیدهایم و باید تلاش کنیم حقیقت زن در اسلام را در تمام وجوهات آن، در قدم اول برای جامعۀ خود تحقق بخشیم و در ادامه برای جهانیان روشن کنیم.
[1]: سوره مبارکه تحريم آیه 11
[2]: سوره مبارکه تحريم آیه 12
[3]: بیانات در دیدار شرکتکنندگان در اجلاس جهانی «زنان و بیداری اسلامی»، 1391/4/21
برای ورود به کانال پیامرسان تلگرام «مکتوبات هیأت الزهرا (س) دانشگاه شریف» کلیک کنید.