سرویس «ستون به اختیار» حیات، به منزله یک تریبون آزاد است! در این بخش از افراد می‌خواهیم تا نظر موافق یا مخالف خودشان در مورد موضوع مطروحه را اعلام کنند و سپس به بیان استدلال‌ها و ملاحظات خود بپردازند.
موضوع شماره ۴۲ حیات را «رزمایش مؤمنانه» انتخاب کردیم؛ از همان ابتدای شروع پویش‌های مومنانه برای کمک به محرومین، مسأله رسانه‌ای کردن این کارها به یک بحث جدی میان موافقان و مخالفان این کار منجر شد. بخاطر همین فرصت را مناسب دیدیم و از شما خواستیم در مورد مسأله «رسانه‌ای کردن کار نیک و انفاق» نظر و تحلیل خود را برای ما بفرستید؛ آقای صانعی‌پور، ابراهیمی‌نیا و حیدری پای کار آمدند. یادداشت‌های ایشان را در زیر بخوانید.
به‌قلم: محمد حیدری - 97 مهندسی کامپیوتر
باتوجه به ایام سوگواری امیرالمومنین بحث را با آیه‌ای در شأن حضرتشان آغاز می‌کنم.
اَلَّذینَ یُنْفِقُونَ اَمْوالَهُمْ بِاللَّیْلِ وَ النَّهارِ سِرّاً وَ عَلانِیَة
274 بقره
همانطور که این آیه شریف فرموده است، انفاق هم در خفا شایسته است و هم در عیان. موضوعی که در این بخش می‌خواهیم به آن بپردازیم، بررسی رزمایش‌های همدلی ذیل مفهوم این آیه است. آیا رسانه‌ای‌کردن و به اصطلاح در‌بوق‌وکرناکردن این اتفاق، کار خوبی است؟ آیا علنی کردن این انفاق‌ها، خلوص اعمال را زیر سایه ریا نمی‌برد؟
بگذارید با یک مثال ساده شروع کنیم. جامعه‌ای را تصور کنید که در آن کمک به نیازمندان فراموش شده است و کمتر کسی از مال خود سهمی برای نیازمندان کنار می‌گذارد. حال درماندگانی را در نظر بگیرید که به معنای واقعی کلمه، محتاج نان شب هستند. اکنون اگر زاهد شهر چند نیازمند را نان بدهد و یا غنی سازد، چه دردی از پیکره‌ی فقر جامعه دوا ساخته است؟ آیا خود او به تنهایی می‌تواند پاسخگوی تمام نیازمندان باشد؟ به فرض که باشد، پس وظیفه خود مبتنی بر امر به معروف را نادیده گرفته است.
ما در قبال سلامت جامعه‌مان مسئولیم. بطور مثال اگر در محله‌ای هستیم که مسجد آن مورد کم لطفی قرار می‌گیرد و صفوف نمازگزاران آن خالی می‌ماند، موظف هستیم علاوه بر حضور مستمر، دیگران را نیز تشویق به حضور کنیم؛ و این امر ممکن نیست زمانی که عبور و مرور مخفیانه را برگزیده‌ایم که مبادا دچار ریا شویم. به قول آیت الله طباطبایی، «شیطان، هر کسی را به زبان خود او فریب می‌دهد» و اینگونه است که گاهاً انسان دچار وسواس می‌شود و مرز بین ریا و الگوسازی در جامعه را خوب تشخیص نمی‌دهد.
امروزه که جامعه اسلامی ما مورد هجوم انواع ویروس‌ها و آسیب‌های فرهنگی‌ست و شدیداً دچار مشکلات اقتصادیست، رزمایش‌های همدلی علاوه بر آنکه از ناتوانان دست‌گیری می‌کند، اگر کار رسانه‌ای قوی‌ای هم ذیل آن فعالیت کند، نه تنها ریا نیست بلکه باعث احیای روحیه‌ی عیاری در جامعه می‌شود و همبستگی بین مسلمان را افزایش می‌دهد و پاسخ محکم و کوبنده‌ایست به سرمایه‌دارانی که سعی در ترویج فرهنگی لیبرالیسم دارند.
به‌قلم: رضا صانعی‌پور- 95 مهندسی مکانیک
در راه مسجد هستید و شخصی را می‌بینید. از شما می‌پرسد که به کجا می‌روید؟
می‌گویید: به مسجد دانشگاه شریف.
او می‌پرسد مگر مسجد‌ها بسته نیستند؟
می‌گویید: چرا برای نماز و... بسته‌اند؛ برای کمک در پویش کریمانه می‌روم.
او می‌گوید: با این نمایش‌ها اجر کار ضایع می‌شود؛ ریا می‌شود؛ باعث گداپروری می‌شود و کرامت نیازمندان از بین می‌رود!
می‌گویید: منظورتان چیست؟
او ادامه می‌دهد: شما انفاق می‌کنید؛ اما آن را جار می‌زنید؛ حال آنکه طبق قرآن، نباید صدقه خود را با منت‌گذاری ضایع کنید!
می‌گویید: بله درست می‌فرمایید؛ قرآن ما را از منت‌گذاری منع کرده و علاوه بر آن صدقه پنهانی را بهتر از آشکار دانسته. این طور نیست؟
او می‌گوید: بله همین‌طور است.
از او می‌پرسید: اجازه می‌دهید صحبت را ادامه دهیم؟
می‌گوید: بفرمایید.
از او می‌پرسید: انفاق چرا لازم است؟
می‌گوید: انفاق باعث کم‌شدن فاصله طبقاتی می‌شود.
شما می‌گویید: تصدیق می‌کنید که در این اوضاع کرونایی، نیاز به انفاق بیشتر شده است؟ همت همه را می‌طلبد؟
او می‌گوید: بله همین‌طور است که می‌فرمایید؛ اما چرا جار می‌زنید؟
شما می‌گویید: برای این که همه درگیر این مطلب شوند، اطلاع‌رسانی نیاز است!
او می‌گوید: در کانال اطلاع دادند. چه نیاز به این نمایش‌هاست؟ هر کسی خواست پول می‌دهد!
شما می‌گویید: قرآن ما را دستور به انفاق داده؛ به صورت پنهان و آشکار. مگر نه؟
می‌گوید: یعنی این نمایش شما هم مصداق انفاق آشکار است!؟
شما می‌گویید: پویش کریمانه مصداق انفاق پنهانی است که آشکار است!
با تعجب می‌پرسد: منظورتان این است که شما پنهانی کار می‌کنید و بخش کمی از کارتان را رسانه‌ای کردید؟
می‌پرسید: آیا فرصت دارد تا به گفتوگو ادامه دهد؟
او در جواب می‌گوید: بله و می‌خواهد تا منظورتان را از پنهانیِ آشکار بگویید.
به او می‌گویید: در رزمایش مومنانه، نامِ بانیان کار را نمی‌گویند. از طرفی نامِ نیازمندان را هم. پس کرامتشان به خطر نمی‌افتد و گداپروری نمی‌شود؛ پس منت‌گذاشتن هم در کار نیست و این بخشِ پنهان کار بود.
ادامه می‌دهید : آنچه آشکار است را داریم می‌بینیم. جار زدن انفاق یعنی مطلبی دینی را فریاد می‌زنند؛ که تصدیق می‌کنید باعث رونق احکام دین می‌شود.
به او می‌گویید که اگر مقدور است با شما بیاید. می‌گوید: توجیه شدم اما نه! چون عده‌ای، ماسک و فاصله اجتماعی را موقعِ کار و سر‌سفره افطار رعایت نمی‌کنند. نمی‌آیم!
اینجا گفتوگو تمام شد، اما کاش به او می‌گفتید که کم‌لطفی عده‌ای را به پای همه ننویسد؛ چون این روزها بچه‌ها هر چه می‌توانند بهداشت را رعایت می‌کنند.
به‌قلم: احسان ابراهیمی‌نیا - 95 مهندسی مواد
امروزه کمتر می‌توان بخشی از زندگی بشر را کنکاش کرد که رسانه بر آن تاثیر نداشته باشد. یعنی علاوه بر تمام پیچیدگی‌های جوامع بشری، باید نقش رسانه را در تحلیل‌ها لحاظ کنیم. اما واقعاً حد و مرز اثرگذاری رسانه در زندگی ما باید تا کجا باشد؟ رسانه چه تاثیراتی بر سلامت روانی ما می‌گذارد ؟... می‌توان تعداد زیادی از این دست سوال‌ها را مطرح کرد که از حوصله این متن خارج است، اما همه این‌ها حاوی یک ییام هستند: (رسانه همان قدر که می‌تواند مفید باشد، می‌تواند مضر هم باشد.)
از موضوعاتی که در حال حاضر بخش عمده‌ای از تمرکز رسانه‌ها را به خود اختصاص داده است، کرونا و حواشی مربوط به آن می‌باشد. به طور شاخص هدف این متن، بررسی نحوه استفاده از رسانه در فعالیت‌های خیریه‌ای که توسط ساختار‌های مردم‌نهاد مثل گروه‌های جهادی، هیئت‌ها و ... صورت می‌گیرد، می‌باشد.
مجموعه‌های بزرگ یا دولتی، اصرار زیادی به استفاده خلاقانه از رسانه ندارند و تنها به دنبال برجسته کردن یا مطرح کردن یک سری مفاهیم در سطح جامعه هستند و از رسانه به عنوان یک ابزار کارآمد استفاده می‌کنند. البته معدود مجموعه‌هایی هم هستند که به دلیل ویژگی‌های شخصی مدیران میانی، آغوشی باز برای ایده‌های نو در حوزه تولید محتوا دارند.
اما شرایط در خیریه‌های مردم‌نهاد کاملاً متفاوت است. آن‌ها سعی دارند حداکثر تعامل بین فعالیت‌های اجرایی و پوشش رسانه‌ای را برقرار کنند.
اولین مسئله در این گونه مجموعه‌ها، جلب اعتماد خیرین و ترغیب مخاطبین به همراهی می‌باشد زیرا شاهراه حیاتی این فعالیت‌ها در بخش مالی، خیرین هستند و ارتباط بین خیرین و مجموعه باید دائمی و در راستای اعتماد‌سازی باشد.
دومین مسئله این است که هویت چنین مجموعه‌هایی شبیه یک کلاف در هم تنیده، با تعداد مخاطبین و به ویژه مخاطبین فعال، عجین شده است. در واقع نمی‌توان یک هیأت را بدون شرکت‌کننده‌ها در مراسم، یک گروه جهادی را بدون جهادگران و یک خیریه را بدون فعالین‌اش تصور کرد؛ لذا این مجموعه‌ها نیاز دازند تا با استفاده از بستر رسانه ارتباط موثری با مخاطبان خود داشته باشند.
پس با در نظر گرفتن این دو تفاوت می‌توان اصرار زیاد در استفاده از رسانه را کمی درک کرد، البته اصرار بی‌حد و مرز در استفاده از رسانه، بیشتر از سایر حوزه‌ها مخرب است چون در تعامل با خود رسانه صورت می‌پذیرد و اثرات مخرب آن به صورت نمایی بروز می‌کند.
برای ورود به کانال پیام‌رسان تلگرام «مکتوبات هیأت الزهرا (س) دانشگاه شریف» کلیک کنید.
