در عصر حاضر، در کشور ما و دیگر کشورها، عزاداری ماه محرم و به ویژه عاشورا، به آسانی و هر سال باشکوهتر از سال گذشته برگزار میشود. از مجالس و تکایای دهه‌ی اول گرفته، تا دسته‌های پرشور تاسوعا و عاشورا، و اخیراً حماسه‌ی بی‌نظیر اربعین. ولی آیا همیشه همین گونه بوده است؟ آیا در گذشته نیز برگزاری این اجتماعات یا حتی برافراشتن پرچمی سیاه در ایام محرم، بدون دغدغه صورت می‌پذیرفته؟ تاریخ پاسخ تلخی به این سوال میدهد: هرگز!
در این نوشتار و سه نوشتار بعدی به گزارشهای تاریخی کهنی خواهیم پرداخت که بیان‌گر اهتمام و پایمردی همیشگی شیعیان در برافراشتن خیمه‌ی عزای حسینی هستند. این گزارشهای ناب، که برگرفته از کتاب ارزشمند »طقوس الشیعة الدینیة« به قلم مرحوم آیت الله علامه شیخ محمدرضا جعفری نجفی هستند، به روشنی دو نکته‌ی بسیار مهم را بیان می‌دارند: اول، مظلومیت شیعیان در طول تاریخ، و دوم، این که برپایی مجالس عزای حسینی، چنان که برخی پنداشته‌اند، یک سنت متأخر و یا صفوی نیست! بلکه شیعه از ابتدا، بنا به به رهنمود اهل بیت علیهم‌السلام، با تقیدی کم‌نظیر، تمام تلاش خود را در جهت اقامه‌ی عزای سیدالشهدا مبذول داشته است. نکته قابل توجه دیگر در باب این گزارشها، این است که همگی از تاریخ‌نویسان اهل سنت نقل شده، که بعضاً دارای تمایلات تند ضد شیعی بوده‌اند. بنابراین در مواردی، لحن تعصب‌آمیز و حتی دروغگوییهایی برای تحقیر شیعیان در این متون وجود دارد که به جهت رعایت امانت، عین آن‌ها را بیان می‌کنیم؛ که خود به‌تمامی نشان‌دهنده‌ی عمق مظلومیت مکتب اهل بیت علیهم‌السلام در جامعه‌ی اسلامی است. اکنون به گزارش زیر، که حکایت‌گر عاشورا و غدیر سال ۴۱۵ هجری در شهر بغداد است، توجه نمایید:
منع از بزرگداشت عاشورا و عید غدیر
«در این سال رافضیها[1]از نوحهخوانی در روز عاشورا منع شدند، و از همین رو درگیری بین شیعه و دیگران درگرفت، که در طی آن مردم زیادی کشته شده و [در نهایت] رافضیها از نوحهکردن و برگزاری عید غدیر منع شدند، و خدا اهل جماعت را تائید نمود، و لله الحمد[2]![3]»
برای مشاهده جزئیات بیشتر در مورد محلات بغداد و به ویژه تشیع در محله‌ی کرخ، به مقدمه کتاب مذکور مراجعه فرمایید. همانطور که در گزارش مشاهده میشود، برگزاری مراسم عاشورا در آن سال موجب کشته‌شدن عده زیادی از مردم شد. علاوه بر کشتار شیعیان میتوان در گزارشهای دیگر، به آتش کشیده‌شدن محله‌ی شیعیان، غارت خانههایشان و حتی تعرض به بانوان را نیز در پی برگزاری این شعائر مشاهده کرد. به سه نمونه از این گزارشها که مفصلتر هستند، در شمارههای بعدی اشاره میشود.
[1] رافضی لقب طعنآمیزی است که از سوی برخی از عامه برای خطاب کردن شیعه استفاه میشود. این طعنه، به این موضوع اشاره دارد که شیعیان برخی از صحابه را، به عنوان عدالت و یا خلافت، قبول ندارند.
[2] همانطور که دیده میشود نویسنده متعصب اهل سنت، برگزار نشدن مراسم عاشورا را تائیدی از جانب خدا برای اهل جماعت میداند و خدا را شکر میکند!
[3] جعفری نجفی، محمدرضا. (1389). آیینهای دینی-شیعی. (ترجمه حسین محمدی). انتشارات تکُ. به همراه تغییرات اندک در ترجمه و توضیحات/ اتابکی. النجوم الزاهرة. ج 4. ص 260.
