مانند دو شمارهی اخیر، در این شماره نیز گزارشی تاریخی از برگزاری مراسم محرم و عاشورا توسط شیعیان و دشواریهای همراه آن میآوریم. این سلسله نوشتارها با هدف آشکار ساختن دشواریهای بزرگداشت محرم و عاشورا و پایمردی شیعیان برای حفظ این ارزشها نوشته شدهاست. گزارشهای تاریخی، همگی برگرفته از کتاب ارزشمند «طقوس الشیعة الدینیة» به قلم مرحوم آیت الله علامه شیخ محمدرضا جعفری نجفی هستند. برای بهرهمندی هرچه بیشتر از قلم مرحوم علامه جعفری و مشاهده جزئیات بیشتر از هدف این مقالات، دو شماره اخیر نشریه و کتاب مذکور را مطالعه فرمایید. در ادامه به یکی دیگر از این گزارشها که حکایتگر عاشورای سال ۵۱۷ هجری در شهر بغداد است، توجه فرمایید.
غارت حرم کاظمین:
«خلیفه[1] پیروزمندانه بازگشت و در روز عاشورا وارد بغداد شد. هنگامی که از جنگ با دبیس برمیگشت، مردم شوریدند و به قصد مقابر قریش (= کاظمین) به راه افتادند و هرچه در آنجا بود را غارت کردند و شبکههای ضریح را کندند و هرچه از ودایع و امانات و گنجینهها در آنجا بود، برداشتند. علویها رسیدند و از این وضعیت به دیوان شکایت بردند و جلو این کار گرفته شد. کار به آنجا رسید که خلیفه با آنکه خودش آنها را رها کردهبود که غارت کنند (و مانع آنها نشدهبود) نامهای صادر کرد مشتمل بر ناشایست دانستن آن کار و به «نظر الحادم» امر کرد که به سمت مشهد قریش حرکت کند و جانیان را ادب نماید. او نیز این کار را انجام داد و بعضی از چیزهایی که برده بودند را بازگرداند.»[2]
همانطور که از گزارش برمیآید، تحریکات در روز عاشورا به حدی زیاد شد که باعث حملهی عدهای از افراد متعصب به حرم کاظمین شد. به صورتی که درهایش را از جا کندند، شبکههای ضریح را شکستند و گنجینههای حرم را غارت کردند و به این ترتیب اهانتی بزرگ به ساحت مقدس دو امام بزرگوار علیهماالسلام صورت پذیرفت. حتی تاریخنگاری که واقعه را نقل کردهاست اعتراف میکند که خلیفه در ابتدا راضی به این اقدامات بوده، ولی در نهایت تسلیم فشارها میشود و جلوی شورش را میگیرد.
[1] منظور از خلیفه در این سال «مسترشد بالله عباسی» است که برای جنگ با «دبیس بن صدقه» از شهر خارج شده بود و در نهایت در جنگ پیروز شد و به شهر بازگشت.
[2] جعفری نجفی، محمدرضا. (1389). آیینهای دینی-شیعی. (ترجمه حسین محمدی). انتشارات تکُ. / ابن الجوزی. المنتظم. ج 9. ص 243.