بسم الله الرحمن الرحیم
يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُون (آلعمران : 200)
جایگاه صبر در روایات ما، جایگاهی بسیار والاست. تا آن جا که مرحوم کلینی، در کتاب شریف کافی، بابی به نام صبر گشوده است و در دو روایت ابتدایی این باب، این مفهوم را ذکر کرده که صبر، به منزله سر برای ایمان است. در روایت دوم، این مسئله توضیح داده شده که همان طور که اگر سر قطع شود، جسم هم می‌میرد، اگر صبر از میان برود، ایمان نیز نابود خواهد شد.[1]
در آیه فوق، به چهار چیز امر شده است. امر سوم خداوند متعال، «رابطوا» است. معانی مختلفی در توضیح این امر ذکر شده. اما در بعضی روایات این مطلب بیان شده است که آیه امر به حفظ ارتباط هر فرد با امام خود دارد: عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا قَالَ اصْبِرُوا عَلَى الْفَرَائِضِ وَ صابِرُوا عَلَى الْمَصَائِبِ وَ رابِطُوا عَلَى الْأَئِمَّةِ ع[2]
در روایت دیگری از امام علیه‌السلام پرسیده شده است که آیا زمین از شمایی که مردم در حلال و حرام خود به آنان رجوع کنند، خالی خواهد شد؟ حضرت پاسخ داده‌اند که خیر و در ادامه این آیه را تلاوت کرده‌اند و این آیه را امر خداوند به حفظ ارتباط با امام دانسته‌اند.
مرحوم نعمانی که از علمای متقدم شیعه است و شاگرد شیخ کلینی محسوب می‌شده، کتابی بسیار مهم در امر غیبت امام عصر عجل الله تعالی فرجه نگاشته که به «غیبت نعمانی» مشهور است. در روایتی که ایشان به واسطه‌های خود از امام باقر علیه‌السلام نقل می‌نماید، این آیه حمل بر حفظ ارتباط با امام منتَظر دانسته شده است:
عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ الْبَاقِرِ ع فِي قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ- اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا فَقَالَ اصْبِرُوا عَلَى أَدَاءِ الْفَرَائِضِ وَ صابِرُوا عَدُوَّكُمْ وَ رابِطُوا إِمَامَكُمُ الْمُنْتَظَر[3]
در روایات فراوان دیگری که در بابی در کتاب شریف کافی گردآوری شده‌اند، مطلبی ذکر شده که شاید بی ارتباط با امری که در این آیه دیدیم، نباشد. در روایت دوم از این باب، می‌خوانیم:
عَنِ الْفُضَيْلِ بْنِ يَسَارٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى- يَوْمَ نَدْعُوا كُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِم فَقَالَ يَا فُضَيْلُ اعْرِفْ إِمَامَكَ فَإِنَّكَ إِذَا عَرَفْتَ إِمَامَكَ لَمْ يَضُرَّكَ تَقَدَّمَ هَذَا الْأَمْرُ أَوْ تَأَخَّرَ وَ مَنْ عَرَفَ إِمَامَهُ ثُمَّ مَاتَ قَبْلَ أَنْ يَقُومَ صَاحِبُ هَذَا الْأَمْرِ كَانَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ كَانَ قَاعِداً فِي عَسْكَرِهِ لَا بَلْ بِمَنْزِلَةِ مَنْ قَعَدَ تَحْتَ لِوَائِهِ قَالَ وَ قَالَ بَعْضُ أَصْحَابِهِ بِمَنْزِلَةِ مَنِ اسْتُشْهِدَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ ص.[4]
بنا به نقل مرحوم کلینی، فضیل بن یسار خدمت حضرت صادق، از معنای آیه «يَوْمَ نَدْعُوا كُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِم» می‌پرسد. حضرت به او می‌فرمایند که امامت را بشناس که اگر چنین باشد، زود یا دیر شدن این امر به تو ضرری نخواهد رسانید و کسی که امامش را بشناسد و قبل از آنکه صاحب این امر برخیزد، بمیرد؛ به منزله کسی است که در لشکریان او بلکه در زیر پرچم اوست...
خداوند متعال را به حق قرآن قسم می‌دهیم که ما را از صاحبان معرفت به امام زمان قرار دهد و ارتباط ما را با ایشان آن به آن مستحکم‌تر نماید.
[1] عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: «الصَّبْرُ رَأْسُ الْإِيمَانِ» و عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: «الصَّبْرُ مِنَ الْإِيمَانِ بِمَنْزِلَةِ الرَّأْسِ مِنَ الْجَسَدِ فَإِذَا ذَهَبَ الرَّأْسُ ذَهَبَ الْجَسَدُ كَذَلِكَ إِذَا ذَهَبَ الصَّبْرُ ذَهَبَ الْإِيمَانُ.» (الكافي (ط - الإسلامية)، ج2، ص: 87)
[2] الكافي (ط - الإسلامية)، ج2، ص: 81
[3] الغيبة للنعماني، النص، ص: 199
[4] الكافي (ط - الإسلامية)، ج1، ص: 371
برای ورود به کانال پیام‌رسان تلگرام «مکتوبات هیأت الزهرا (س) دانشگاه شریف» کلیک کنید.
