حس تلخ حسرت از دست دادن زمان را همه ما چشیده‌ایم. آن موقع که با خود می‌گوییم کاش در این زمان از دست رفته فلان کار مفید را انجام داده بودم یا کاری از فهرست بی‌شمار کارهای انجام‌نشده‌ام خط می‌زدم. گاهی ممکن است این حس را نیز برای خود توجیه کنیم به بهانه این که تفریح هم لازم است! ولی هم اگر کمی دقت کنیم درمی‌یابیم که این توجیه برای کم‌رنگ کردن عذاب وجدان است، و هم اگر کمی بیشتر به اهمیت موضوع پی ببریم کم‌تر اجازه خواهیم داد چنین عذابی گریبان وجدان فطرتا لطیف‌مان را بگیرد.
می‌فرماید: «والعصر!» و بگذریم از تفاسیر گسترده این آیه کوتاه، نکته مشترکی که از آن‌ها برداشت می‌شود اهمیت فوق‌العاده زمان است. که خداوند به چیز بی‌مقداری سوگند نمی‌خورد. در قرآن کریم و تعالیم اهل بیت بارها با مفاهیمی چون ساعت و دقیقه مواجه می‌شویم و به وضوح می‌بینیم که گذر این مفهوم غیر قابل لمس علاوه بر این که معیِن بسیاری از احکام و دستورات دینی است، اهمیتی فراتر نیز دارد و مسئولیتی خطیر و سنگین را به دوش ما واگذار می‌کند.
شاید بارها برای تصمیمات مختلف در زندگی منتظر یک شروع پرقدرت بوده‌اید. شروع ورزش از شنبه، شروع درس خواندن از ترم جدید، شروع تهذیب نفس از ماه جدید و… و حتما تا به حال دریافته‌اید که ورود به دانشگاه، یک شنبه بزرگ و حسابی برای تمام ابعاد زندگی شماست. چون با تغییرات بزرگ در زندگی فرصت‌های بزرگ هم ایجاد می‌شوند. و استفاده نکردن از این فرصت‌ها غصه است[1]درس خواندنِ باصلابت تنها بخش کوچکی از تصمیمات بزرگی است که در ابتدای این شنبه بزرگ می‌توانید بگیرید. همین حالا قلم بردارید و هر آن‌چه دوست دارید در شما تغییر کند ثبت کنید. سپس باید فکر کنید و راهبردهای این اهداف را شناسایی کنید و بی‌شک عمل کردن در راستای تک‌تک این راهبردها مستلزم مدیریت لحظه به لحظه زمان است. نعمت مشترک و سراسری خداوند به همه بندگان. به این بیندیشید که تنها چیزی که انسان‌ها را از یکدیگر متمایز می‌کند نحوه استفاده از ریزمقدارترین لحظاتی است که چونان ابر در گذرند[2]حال آنکه ما به سادگی و به اتهام کوچکی آن‌ها را دور می‌ریزیم.
شما می‌توانید همگام با شروع این بخش تازه از زندگی و جوانی، علایق خود را بشناسید، بسازید و دنبال کنید. دانشگاه را به جزئی از علاقه خود تبدیل کنید و از ابتدا با دیدن زندگی خود با عینک روشنی، روزهای روشن آینده را تصور کنید که شاداب از به انجام رساندن مفیدترین و موثرترین کارها، به موفق‌تر بودن در آینده بعدی می‌اندیشید.
در مسیر تصمیم برای استفاده بهتر از این گوهر غیر قابل بازگشت، شاید خوب باشد چند راهکار مدیریت زمان را مرور کنیم تا هم انگیزه و شورمان مستحکم‌تر شود و هم با نکاتی شاید جدید آشنا شویم. توصیه می‌شود حتما هرازچندی جهت تجدید قوا و انگیزش هم که شده به جای ممارست فرسایشی روی یک روش ناموفق، شیوه‌های جدید را بیاموزید و امتحان کنید. چرا که هر فردی متناسب با روحیات و سبک زندگی‌اش باید روش مدیریت زمان و زندگی مختص خودش را انتخاب کند و توسعه دهد.
«کلید موفقیت برنامه ریزی است!» این جمله را حتما بارها شنیده‌اید و حتی بارها به حقیقت آن ایمان آورده‌اید. ولی سوال اینجاست که آن کلید، کدام برنامه‌ریزی است؟ شیوه هدف‌گذاری، اولویت‌بندی، ثبت برنامه‌ریزی، و مدیریت برای انجام آن مهم‌ترین گام‌هایی است که باید در این موضوع لحاظ شود. گاهی اوقات وقتی در انجام برنامه‌ریزی موفق نمی‌شویم ممکن است خود را سرزنش کنیم که تنها مشکل از اراده ما حین اجرای برنامه بوده است. ولی چه بسا که درصد اندکی نیز وابسته به موارد دیگری پیش از اجرای برنامه باشد. شاید بهتر باشد در ابتدای برنامه‌ریزی واقع‌بینانه‌تر عمل کنیم و شاید باید کمی کمال‌گرایی را کنار بگذاریم تا به نتیجه مطلوب خود برسیم. در این مسیر استفاده از تجربه دوستان موفق را هرگز دست کم نگیرید. شما می‌توانید با به‌کارگیری تجربه‌های گوناگونی از چند نفر به صورت ترکیبی، روش شخصی خود را توسعه دهید و طعم شیرین موفقیت و رضایت از نحوه گذران زمان خود را بچشید. این روش‌ها و تجربیات قدری گسترده و منعطف هستند که پیچیدن یک نسخه مختصر و مشابه در فرصت اندک کاری است خطا. بهترین روش آن است که نیاز خود را در این زمینه بشناسید و به تحقیق بپردازید. آیا کمال‌گرایی بی‌مورد سد راه شما شده؟ آیا هدف‌گذاری کوتاه و بلندمدت بهینه ندارید؟ آیا عوامل حواس‌پرت‌کن شما را از رسیدن به مقصد باز داشته است؟ یا کارهایی را در اولویت قرار می‌دهید که اولویت حقیقی شما نیستند؟ پاسخ هرکدام از این سوالات را درباره خودتان مرور کنید و به دنبال منابع مناسب برای یافتن پاسخ و اصلاح هر زمینه باشید. در نظر داشته باشید که زمان اندکی که در ابتدا به این منظور هزینه می‌کنید، از هزینه بی‌مورد زمان‌های به مراتب بزرگ‌تر جلوگیری می‌کند. البته مواظب باشید که زمانی که پیوسته برای برنامه‌ریزی صرف می‌کنید، مانع از رسیدن شما به فعالیت‌های اصلی نشود.
برای مثال بولت ژورنال یک نوع دفتر برنامه ریزی زندگی است که سادگی استفاده و انعطاف‌پذیری آن موجب افزایش محبوبیت و کاربرد این روش شده است. کافی است با یک دفتر سفید و یک قلم آغاز کنید و زندگی خود را به نحو احسن مدیریت کنید. سالانه، ماهانه، هفتگی، روزانه و یا هر طور که شما می‌خواهید، اهداف و کارهایی که باید انجام شود را یادداشت کنید. از قسمت‌های مختلف زندگی خود فهرست‌هایی مجتمع تهیه کنید و کارها را به انجام برسانید. به همین سادگی. به زودی با بولت‌ژورنال خود دوست خواهید شد و مدیریت زندگی خود را به او می‌سپارید. با کمی جست و جو در اینترنت درباره بولت‌ژورنال و مشاهده انواع و اقسام گوناگون خلاقیت‌های ممکن در این روش که متناسب با هر فرد می‌تواند به بهره‌وری آن بیفزاید، حتما جذب زیبایی و سودمندی این دفتر ساده خواهید شد.
همواره و در هر لحظه‌ای که ناامید می‌شوید، و یا عطر خواستنی رضایت و موفقیت به مشام‌تان می‌رسد، به یاد داشته باشید که زندگی متشکل از چیزی جز همین ریزترین لحظه‌های به هم پیوسته نیست. و هر انتخابی که برای هرکدام از این لحظات داشته باشید، قسمتی از جاده زندگی و سرنوشت شما را رقم می‌زند. حال انتخاب با شماست.
در انتها برای شما مجموعه‌ای از پیوندها جمع‌آوری شده که اگر در آغاز این راه علاقه‌مند به کنکاش بیشتر در زمینه مدیریت زمان باشید، بدون شک برای‌تان مفید خواهد بود.
[1] «إِضَاعَةُ الْفُرْصَةِ غُصَّةٌ» (نهج‌البلاغه، حکمت ۱۱۴)
[2] «الفُرصَه تمُّر مرِّ السَحاب فانتَهِزوا فُرَصَ الخَیّر» (نهج‌البلاغه، حکمت ۲۰
