حدود سیزده سال پیش، همه دندان‌های یکی از بستگانم به خاطر ناراحتی لثه لق شدند. او به معتبرترین مراکز دندانپزشکی مراجعه کرد. آن چه شنید وحشتناک بود. همه دندان‌ها علیرغم سالم بودن، باید کشیده شوند. در چنین مواقعی، انسان به هر چیز و هر کس که احتمال می‌دهد مفید باشد، چنگ می‌زند. خویشاوندم وقتی از طب کلاسیک ناامید شد به طب سنتی رو آورد. هر چند احتمال اندکی می‌داد چنین رویکردی ثمربخش باشد. او نزد یک متخصص طب سنتی رفت. همان پزشک مشهور ( دکتر روا زاده ) که نظریات عجیب و غریبش بسیار مورد اعتراض و تمسخر قرار گرفته و می‌گیرد. نتیجه حیرت انگیز بود. در این مورد خاص، طب سنتی، کارائی بسیار بالاتر از طب کلاسیک را به نمایش گذارد.
پزشک متخصص طب سنتی بلافاصله دست به کار شد. او فوراً به قسمت هائی از لثه که بشدت درد می‌کرد زالو انداخت. درد به سرعت از بین رفت. سپس به خویشاوندم گفت « محلولی درست می کنی از دوقسمت گلاب و یک قسمت سرکه . دم به ساعت (یعنی روزی سی چهل بار) محلول را در دهان، اطراف لثه ها و بین دندان‌ها می‌چرخانی و بیرون می‌ریزی . بلافاصله پس از سرکه و گلاب محلول آب نمک را در دهان می گردانی و بیرون می ریزی. این کار موجب جِرم گیری می‌شود ». فامیل من طبق دستور او عمل کرد. لثه‌ها تدریجاً به وضعیت طبیعی بازگشتند. دندان ها محکم شدند، ناراحتی به کل از بین رفت و هیچ کدام از دندان‌ها هم کشیده نشدند! این را هم ذکر کنم که برای عمل به دستور پزشک، خویشاوندم ناچار بود سوزش ناشی از سرکه را تحمل کند که کرد.
همیشه به موضوع لثه و دندان حساس بوده‌ام. بنا بر این شروع به تحقیق کردم تا بدانم چه پیش آمده است. چکیده آن چه به دست آوردم به شرح زیربود
حتی با رعایت بالاترین سطح بهداشت نیز، دهان انسان همیشه مملو از انواع مختلف باکتریها است. آن ها دائماً در حال فعالیت هستند. نتیجه کار باکتریهای مذکور تشکیل یک لایه نازک، بی رنگ و چسبناک است که روی دندان ها و لثه ها را می پوشاند. نام لایه موصوف پلاک ( plaque ) است.
با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن تا حد قابل توجهی می توان پلاک را از روی دندان ها و لثه ها پاک کرد و از نظر دندان پزشکی، مهم ترین کار مسواک و نخ دندان، پاک کردن و از بین بردن همان قشر بی رنگ و چسبناک یعنی پلاک است. بیرون آوردن خرده های غذائی باقیمانده، در درجه دوم اهمیت قرار دارد.
فعالیت دائم باکتریها موجب می شود که بین 4 تا 12 ساعت پس از مسواک زدن مجدداً روی دندان ها و لثه ها با پلاک پوشیده شود. به همین لحاظ در هر شبانه روز حداقل دو بار مسواک زدن و یک بار نخ دندان کشیدن ضرورت دارد.
اگر پلاک بر روی دندان ها و لثه ها باقی بماند به مرور زمان تبدیل به قشر زرد یا تیره رنگی می شود که به آن جِرم (tartar) می گویند. جِرم را نمی توان با مسواک و یا نخ دندان از بین برد. در طب کلاسیک یگانه راه از بین بردن جِرم مراجعه به دندانپزشک است تا او با استفاده از وسایل خاصی جِرم را پاک کند.
سرکه خاصیت ضد باکتریایی و ضد چسبندگی دارد و چرخاندن آن در اطراف لثه ها و دندان ها موجب تمیز شدن فضای دهان می شود
استفاده از سركه به عنوان دهان شویه در رفع جِرم دندان و التهاب لثه موثر است.
استفاده از گلاب به عنوان دهان شویه برای تقویت لثه توصیه می شود. حتی برای بهبود آفت های دهان کاربرد دارد.
در طب سنتی استفاده از محلول شامل پنج قسمت گلاب و یک قسمت سرکه به عنوان دهان شویه توصیه می شود. لکن این موضوع ذکر شده که هم گلاب و هم سرکه به تنهایی هم به عنوان دهان شویه قابل استفاده هستند.
محلول آب نمک خاصیت قلیائی دارد و ضد باکتری است.
محلول آب نمک، با اضافه کردن یک قاشق چای خوری نمک به یک فنجان آب گرم درست می‌شود. دهان را ده تا دوازده ثانیه با این محلول شستشو داده و سپس تف می‌کنند.
سرکه خاصیت اسیدی دارد و این خاصیت را محلول آب نمک به علت قلیائی بودن خنثی می کند. لذا لازم است بعدِ استفاده از محلول سرکه و گلاب، دهان با محلول آب نمک کاملاً شسته شود. زیرا اسیدی ماندن محیط دهان برای لثه و دندان خوب نیست.
نهایتاً به این نتیجه رسیدم که احتمالاً دستور پزشک موجب شده جِرم های دندان ها و لثه ها از بین برود و بهبودی صورت پذیرد.
با در نظر گرفتن یافته‌های فوق با خودم قرار گذاشتم هر شب پس از مسواک، نخست محلول سرکه و گلاب و سپس محلول آب نمک را در دهان بچرخانم. انتظار نداشتم چیز خاصی ببینم، چون همانطور که قبلاً ذکر شد قشر نازک چسبناکی که به طور طبیعی روی دندان‌ها و لثه‌ها به وجود می‌آید بی‌رنگ است. لکن برخلاف انتظار اولیه ، بعضی شبها پس از بیرون ریختن محلول در دستشوئی، تکه‌های چسبناکی را مشاهده می‌کنم. گاه تکه‌های یاد شده آن قدر بزرگ هستند که باعث تعجبم می‌شود. تعجب به خاطر این که من با دقت و صرف وقت، به طور کامل مسواک می‌زنم. ظاهراً مسواک نمی‌تواند کار سرکه را در جدا کردن مواد چسبناک انجام دهد.
تا بحال استفاده از محلول سرکه و گلاب و به دنبال آن محلول آب نمک را به افراد زیادی توصیه کرده‌ام. مشاهدات اکثر آن‌ها مانند من بوده. به لحاظ اجتناب از طولانی شدن پست صرفاً به دو مورد اشاره می‌کنم.
مورد اوّل : دهان یکی از همکارانم بوی بسیار بدی می‌داد. به لحاظ رعایت ادب چیزی به او نمی‌گفتم. ولی یک روز چنان از بوی زننده دهانش آزرده شدم که خویشتنداری را از دست دادم. به وی پرخاش کردم که چرا مسواک نمی‌زند. گفت هر شب با وسواس و دقت مسواک می‌زند و این که بوی بد دهانش به خاطر ناراحتی لوزه‌هایش است. احتمال دادم اشتباه می‌کند. به او استفاده از محلول سرکه و گلاب و همچنین محلول آب نمک را توصیه کردم. از فردای آن روز دیگر دهان همکارم کمترین بوی بدی نمی‌داد. او گفت افراد خانواده‌اش هم متقاعد شده‌اند که از محلول‌ها پس از مسواک زدن استفاده کنند.
مورد دوّم: پدر متوفایم که از دندان های مصنوعی استفاده می کرد، یک روز به من گفت لثه‌هایش مانند چوب پنبه شده و با کمترین فشار دچار خونریزی می‌شود. به او هم مصرف محلول‌ها را توصیه کردم. به گفته پدرم، استفاده از محلول‌ها ابتدا موجب بیشتر شدن خونریزی گردید ولی تداوم به کارگیری آن‌ها موجب شد لثه‌ها به تدریج به وضعیت طبیعی بازگردند.
لازم است نکاتی را هم ذکر کنم:
هرچه نسبت سرکه در محلول بیشتر باشد قدرت ضد چسبندگی و همچنین سوزش محلول هم بیشتر می‌شود. می‌توانید با افزودن مقدار گلاب، از میزان سوزش محلول بکاهید.
در صورت وجود روکش یا پل (bridge)، شاید بهتر باشد مقدار سرکه در محلول کمتر شود و یا این که فقط هفته‌ای یک بار سرکه در دهان چرخانده شود. زیرا ممکن است خاصیت ضد چسب سرکه، موجب کم شدن اثر چسب روکش یا پل و نهایتاً درآمدن آن‌ها از جایشان شود، که البته چندان هم بد نیست. چون قبل از چسباندن مجدد، دندانپزشک امکان معاینه زیر پل یا روکش و ترمیم پوسیدگی‌های احتمالی را خواهد داشت و این کار، کمک به افزایش عمر آن‌ها می‌کند.
ممکن است متن فوق موجب تشویق خواننده به رویکرد طب سنتی گردد. در این صورت پیشنهاد می‌کنم سلامت خودتان را در معرض خطر قرار ندهید. برای آن که مطمئن باشید کسی که به او مراجعه می‌کنید از صلاحیت لازم برخوردار است، می‌توانید به یکی از دانشکده‌های طب سنتی بروید و یا به پزشکانی مراجعه کنید که دوره تخصصی طب سنتی را گذرانده‌اند. البته منکر این نیستم که در زمان‌های گذشته، بودند عطارهای ذیصلاح در طب سنتی و شاید هنوز هم باشند.
