از ابتدا که هشتگ #کرونا را شکست میدهیم رایج شد، به این فکر بودم که چیز کافیای بنویسم دربارهی «شکست دادن» و «مبارزه» با بیماری. یکی از کارهایی که همواره انجام میدهیم، فهمِ یک مفهوم برپایهی مفهومی دیگر است؛ همان چیزی که به آن استعاره میگویند. مثلاً وقتی میگوییم «فلانی داره با سرطان مبارزه میکنه»، سرطان (بیماری) را دشمن و درمان آن را چیزی از نوع مبارزه (جنگ) میدانیم. البته هرکدام از ما دوروبرمان کسی را سراغ داریم که توانسته سرطان را درمان کند یا رشدش را بسیار کم کند. اینها از دید ما با سرطان «جنگیدند» و «پیروز شدند» و «شکستش دادند».
ما میدانیم که استفاده از استعارهی «جنگ» برای «بیماری»ها میتواند از جهاتی مفید باشد. میتواند به بیمار انگیزه بدهد که دربرابر بیماری کم نیاورد و ناامید نباشد و برای بهتر شدن تلاش کند. اما این استعاره همیشه مفید نیست؛ مخصوصاً اگر بیماری سختی مثل سرطان باشد که در بسیاری از مواقع زور بیمار به آن نمیرسد. در چنین شرایطی استعارهی جنگ میتواند حتی افسردگی را هم به مشکلات بیمار اضافه کند، چون «تنبل بوده» یا نتوانسته به «اندازهی کافی بجنگد».
خانم پروفسور الِنا سِمینو، استاد زبانشناسی در دانشگاه لنکستر، کسی است که دربارهی استعارههای گفتمان سلامت تحقیق کرده است. او به همراه تعدادی دیگر، کتاب استعاره، سرطان، و پایان زندگی: مطالعهای پیکرهبنیاد را نوشت و مقالههایی هم دربارهی این موضوع دارد. حال که بحران کرونا و لزوم شکست دادن آن جهانی شده، سمینو مقالهای را توییت کرده درباب موضوع استعارهی جنگ و کرونا. ذیل همان توییت هم توضیح داده که درباب کرونا استعارههای جنگ به درد نمیخورند، چون ما قرار نیست افراد را به کاری واداریم. ما فقط قرار است به آنها بگوییم هیچکاری نکنید و در خانه بمانید. هشتگی را معرفی کرده (#ReframeCovid) و از کاربران خواسته استعارههایی برای کرونا و «در خانه ماندن» پیشنهاد کنند. خودِ سمینو نیز با همکارانش فایلی در Google Docs ساخته و استعارههای جایگزینی را که بقیه پیشنهاد کرده اند ــــ از هر زبانی ــــ جمع میکنند. او پیشنهاد داده به کسانی که از خانه بیرون میروند این را بگوییم: «اگه بیرون بری تو یه بمب ساعتی هستی».