در سال‌های اخیر ناباروری در ایران بسیار شایع شده و مادر شدن آرزوی قلبی هر خانمی است با پیشرفت تکنولوژی و پذیرش، درک اطرافیان و همراهی خانواده درخواست برای بارداری با روش‌های کمکی مثل بارداری IVF بیشتر شده است.
در این مقاله از داروخانه آنلاین بی‌بی‌دارو شما را با ای‌وی‌اف که پرکاربردترین روش‌های درمانی ناباروری است آشنا می‌کنیم.
IVF که اختصار کلمه In Vitro Fertilisation است و لقاح آزمایشگاهی نامیده می‌شود.
لقاح آزمایشگاهی (IVF) نوعی فناوری کمک باروری (ART) است که در آن اسپرم و تخمک در خارج از بدن انسان بارور می شوند .IVF یک فرآیند پیچیده است که شامل بازیابی تخمک ها از تخمدان ها و ترکیب دستی آنها با اسپرم در آزمایشگاه برای لقاح است. چند روز پس از لقاح، تخمک بارور شده (که اکنون جنین نامیده می شود) در داخل رحم قرار می گیرد. بارداری زمانی اتفاق می افتد که این جنین خود را در دیواره رحم لانه گزینی می کند.
یک دوره کامل IVF حدود 2 تا 3 هفته طول می کشد. گاهی اوقات این مراحل به بخش‌های مختلفی تقسیم می‌شوند و فرآیند ممکن است طولانی‌تر شود.
IVF را می توان با استفاده از تخمک و اسپرم خود زوج انجام داد. یا ممکن است شامل تخمک، اسپرم یا جنین از یک اهدا کننده شناخته شده یا ناشناس باشد. در برخی موارد، ممکن است از یک حامل حاملگی - فردی که جنین در رحم کاشته شده است - استفاده شود.
افراد IVF را به دلایل زیادی انتخاب می‌کنند، از جمله مشکلات ناباروری یا زمانی که یکی از شریک‌های زندگی دارای شرایط سلامتی نیست. برخی از افراد پس از شکست سایر روش های باروری یا در سنین بالا، IVF را امتحان می کنند. IVF همچنین یک گزینه تولید مثل برای زوج ها یا افرادی است که می خواهند بدون شریک بچه دار شوند.
IVF یک گزینه است اگر شما یا شریک زندگیتان موارد زیر را دارید:
IVF یک فرآیند پیچیده با مراحل متعدد است. به طور متوسط، می‌توانید انتظار داشته باشید که این روند چهار تا شش هفته طول بکشد. این شامل زمان قبل از بازیابی تخمک می‌شود، زمانی که فرد داروهای باروری را مصرف می‌کند تا زمانی که برای بارداری آزمایش شود.
تقریباً 5 درصد از زوج های مبتلا به ناباروری لقاح آزمایشگاهی را امتحان می‌کنند. از سال 1978 بیش از 8 میلیون نوزاد از IVF متولد شده اند. این یکی از موثرترین فناوری های کمک باروری (ART) موجود است.
IVF را می توان به مراحل زیر تقسیم کرد:
قبل از شروع درمان IVF، پزشک ممکن است قرص های ضد بارداری یا استروژن را تجویز کند. این برای جلوگیری از ایجاد کیست تخمدان و کنترل زمان چرخه قاعدگی شما استفاده می‌شود. این به ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما اجازه می‌دهد تا درمان شما را کنترل کند و تعداد تخم‌های بالغ را در طول فرآیند بازیابی تخمک به حداکثر برساند. به برخی از افراد قرص های ضد بارداری ترکیبی (استروژن و پروژسترون) تجویز می‌شود، در حالی که به برخی دیگر فقط استروژن داده می‌شود.
در طی هر چرخه طبیعی در یک فرد سالم در سن باروری، گروهی از تخمک ها هر ماه شروع به بالغ شدن می‌کنند. به طور معمول، تنها یک تخمک به اندازه کافی بالغ می‌شود تا تخمک گذاری کند. تخم های نابالغ باقی مانده در آن گروه متلاشی می‌شوند.
مراحل دیگر در فرآیند تحریک تخمدان عبارتند از:
پاسخ تخمدان‌های شما به داروها با سونوگرافی و سطح هورمون خون کنترل می‌شود. نظارت می تواند روزانه یا هر چند روز یکبار در طول دو هفته انجام شود. بیشتر تحریکات بین هشت تا 14 روز طول می کشد. در قرار ملاقات های نظارتی، پزشک از سونوگرافی برای بررسی رحم و تخمدان های شما استفاده می کنند. خود تخمک ها خیلی کوچک هستند که با سونوگرافی قابل مشاهده نیستند. اما، پزشک شما اندازه و تعداد فولیکول های تخمدان در حال رشد را اندازه گیری می کنند. فولیکول ها کیسه های کوچکی در داخل تخمدان شما هستند که هر کدام باید حاوی یک تخمک باشد. اندازه هر فولیکول نشان دهنده بلوغ تخمکی است که در آن وجود دارد. بیشتر فولیکول های بزرگتر از 14 میلی متر حاوی یک تخمک بالغ هستند. تخمک های موجود در فولیکول های کمتر از 14 میلی متر به احتمال زیاد نابالغ هستند و بارور نمی شوند.
هنگامی که تخمک های شما برای بلوغ نهایی آماده می شوند (که توسط سونوگرافی و سطح هورمون تعیین می شود)، یک "شات ماشه ای" برای نهایی کردن بلوغ تخمک های شما در آماده سازی برای بازیابی تخمک داده می شود. به شما دستور داده می شود که تزریق ماشه را دقیقاً 36 ساعت قبل از زمان برنامه ریزی شده برای بازیابی تخمک انجام دهید.
در این مرحله که در بیمارستان یا کلینیک انجام می‌شود پزشک با استفاده از سونوگرافی واژینال، تخمدان‌ها را بررسی و فولیکول‌ها را شناسایی می‌کند سپس با وارد کردن سوزن باریکی از طریق واژن، تخمک‌ها را از درون فولیکول‌ها خارج می‌کند. معمولاً هشت تا ۱۵ تخمک استخراج می‌شود. این عمل ممکن است تحت بیهوشی خفیف با استفاده از مسکن یا آرامبخش انجام شود و معمولاً دردی احساس نمی‌شود. بین یک تا دو ساعت بعد از انجام عمل پانکچر می‌توان از بیمارستان خارج شد. بعد از عمل ممکن است فرد چند روز دچار گرفتگی ماهیچه‌ها و لکه‌بینی شود، اما اغلب این علائم طی یک یا دو روز بهبود پیدا می‌کنند. همزمان با تخمک‌گیری از زن، معمولاً نمونۀ اسپرم مرد نیز جمع‌آوری می‌شود.
تخمک ها شما در ظرف حاوی محلول مخصوص قرار می گیرند. سپس ظرف را در انکوباتور (محیط کنترل شده) قرار می دهند.
برای کاهش درد و ناراحتی در طی این روش از دارو و آرامبخش خفیف استفاده می شود.
بازیابی تخمک 36 ساعت پس از آخرین تزریق هورمون شما انجام می شود، "تزریق ماشه".
بعد از عمل بازیابی تخمک، متخصص رویان‌شناسی در این مرحله سعی می کند تمام تخمک های بالغ را با استفاده از تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم یا ICSI بارور کند. این بدان معنی است که اسپرم به هر تخمک بالغ تزریق می شود.
به طور متوسط 70 درصد تخمک های بالغ بارور می شوند. به عنوان مثال، اگر 10 تخمک بالغ بازیابی شود، حدود 7 تخمک بارور می شود. در صورت موفقیت، تخمک بارور شده به جنین تبدیل می شود.
تخمک های نابالغ نمی توانند ICSI را روی آنها انجام دهند. تخمک های نابالغ در یک ظرف حاوی اسپرم و مواد مغذی قرار می گیرند. تخم‌های نابالغ به ندرت فرآیند بلوغ خود را در ظرف به پایان می‌رسانند. اگر یک تخمک نابالغ بالغ شود، اسپرم موجود در ظرف می تواند برای بارور کردن تخمک تلاش کند.
اگر تعداد بسیار زیادی تخمک وجود دارد یا نمی خواهید همه تخمک ها بارور شوند، ممکن است برخی از تخمک ها قبل از لقاح برای استفاده در آینده فریز شوند.
بیشتر بخوانید: فریز تخمک در زنان، برای بارداری در آینده سرمایه گذاری کنید. از داروخانه آنلاین بی بی دارو
طی پنج تا شش روز آینده، رشد جنین شما به دقت تحت نظر خواهد بود.
جنین شما باید بر موانع قابل توجهی غلبه کند تا به یک جنین مناسب برای انتقال به رحم تبدیل شود. به طور متوسط، 50 درصد از جنین های بارور شده به مرحله بلاستوسیست پیشرفت می کنند. این مرحله مناسب ترین مرحله برای انتقال به رحم شما است. به عنوان مثال، اگر هفت تخمک بارور شوند، ممکن است سه یا چهار تا از آنها به مرحله بلاستوسیست برسند. 50 درصد باقیمانده معمولاً پیشرفت نمی کنند و دور انداخته می شوند.
به عنوان بخشی از اولین گام در انتقال رویان شما هورمون های خوراکی، تزریقی، واژینال یا ترانس را مصرف می کنید تا رحم خود را برای پذیرش جنین آماده کنید. معمولاً 14 تا 21 روز مصرف داروی خوراکی و سپس شش روز تزریق است. به طور معمول، در این مدت دو یا سه جلسه برای نظارت بر آمادگی رحم خود با سونوگرافی و اندازه گیری سطح هورمون خود با آزمایش خون خواهید داشت. وقتی رحم شما آماده شد، برای عمل انتقال جنین برنامه ریزی می کنید.
بسیاری از افراد بلافاصله پس از عمل بازیابی تخمک به فعالیت های عادی باز می گردند. با این حال، تا 24 ساعت پس از بیهوشی نباید رانندگی کنید. حدود 9 تا 14 روز پس از انتقال جنین ها، شما برای آزمایش بارداری با استفاده از نمونه خون به کلینیک برمی گردید.
علائم خفیفی وجود دارد که می توانید پس از انتقال جنین تجربه کنید:
این نکته را باید در نظر داشته باشید که هزینه IVF برای هر فرد به سابقه سلامتی و برنامه درمانی با توجه به مشکل ناباروری و شرایط خاص متفاوت است و خود مرکز درمانی بستگی دارد.
سن شما یکی از قوی ترین عوامل موفقیت ای وی اف است. اگر زیر 35 سال دارید، شانس بارداری از طریق IVF بسیار بیشتر زیرا زنان جوان‌تر به دلیل داشتن تخمک‌های سالم‌تر، احتمال بارداری بیشتری دارند. و اگر بالای 40 سال دارید، کمتر است. نرخ تولد نوزاد نیز متفاوت است و به شدت به سن مرتبط است.
به عنوان مثال، نرخ تولد زنده هنگامی که والدین متولد شده زیر 35 سال هستند و از تخمک های خود استفاده می کنند، حدود 46٪ است، در حالی که نرخ تولد یک فرد 38 ساله که از تخمک های خود استفاده می کند، حدود 22٪ است.
انتخاب یک کلینیک باروری و انجام IVF یک تصمیم مهم است. برخی از سوالاتی که می توانید بپرسید عبارتند از:
[1]https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/22457-ivf
[2]https://madarsho.com/article/gettingpregnant-infertility-treatment
