بازار کار دانشجویان در آینده چگونه است؟ این سؤالی است که والدین و دانشجویان باید از خود بپرسد. اما چرا؟ چون سالانه هزاران دانشجو از دانشگاه‌های کشور فارغ التحصیل می‌شوند، اما آینده شغلی مشخصی ندارند. واقعاً چرا این اتفاق افتاده است؟ بسیاری از افراد دلیل این وضعیت را عدم هماهنگی بین بازار کار و دروس دانشجویی می‌دانند، ولی قطعاً این موضوع تنها یکی از موارد بیکاری دانشجویان است. پس مابقی عوامل چیست؟ چگونه می‌شود اوضاع نامطلوب بازار کار و آینده شغلی دانشجویان را بهبود بخشید؟
دانشجو (جوینده علم)، کسی است که در دانشگاه تحصیل می کند. جوانان ما بعد از ۱۲ سال تحصیل در مدارس، اکثراً وارد محیط دانشگاه می شوند و نام این عزیزان از دانش آموز (در دوران مدرسه) به دانشجو (در دوران دانشگاه) تغییر می یابد. دانشگاه محل تحصیل، تفکر، کسب علم و مهارت است. پس از فارغ التحصیلی نیز مجدد نام دانشجو به دانش آموخته تغییر می یابد. انتظار است دانش آموخته وارد بازار کار شود و زندگی برای خود تشکیل دهد. دانشآموختگان باید دارای صلاحیت حرفهای در رشته تخصصی خود بوده و برای ورود به بازار کار، مهارت های نرم و سخت، توانمندی لازم را داشته باشند.
سالها پیش طرحی با عنوان طرح کاد در دبیرستان های کشور اجرا می شد. در این طرح دانش آموزان مقطع دبیرستان هفته ای یک روز در یک محیط کار واقعی حضور می یافتند. این طرح منجر می شد تا دانش آموز با محیط کار واقعی و دشواری های کار واقعی آشنا شود. مهارت های نرم و مهارت های سخت مرتبط با کار انتخابی را به تدریج فرا بگیرد. در حال حاضر طرح کاد در دبیرستان ها اجرا نمی شود. نکته حائز اهمیت این است که برای دانش آموزان از شروع تحصیل در دبستان تا زمان کنکور و حتی انتخاب رشته کنکور، برنامه ریزی، تلاش صورت می گیرد و هزینه زیادی پرداخت می شود. اما ساختار کار و ساز و کار نظام مندی بعد از ورود این عزیزان به دانشگاه و به عبارتی شروع دوران دانشجویی تعریف نشده است. طرح کاد پلاس، طرحی نو برای ابتدای شروع تحصیل دانشجویان در دانشگاه است. نمودار ساده مراحل انجام فعالیت در طرح کاد پلاس در زیر نمایش داده شده است
در طرح کاد پلاس با برگزاری جلسه مشاوره با حضور دانشجو و حداقل یکی از والدین، با عنایت به رشته تحصیلی و علائق دانشجو، فرصت های مهارت آموزی و کسب و کارهای مرتبط با رشته و علاقه دانشجو شناسایی می گردد. ما از حمایت، توان و ارتباطات والدین در طرح کاد پلاس برای شناسایی فرصت های کسب مهارت در محیط واقعی بهره مند می شویم. پس از شناسایی محیط های کار واقعی و کسب مهارت مرتبط با واحدهای درسی دانشجو با حمایت و کمک والدین، هماهنگی اولیه با مسئول کسب و کار انجام و پس از اعلام موافقت کلی، دانشجو و والدین در محیط کار واقعی حاضر شده و با مذاکره و توافق با صاحب کسب و کار ( بر اساس ضوابط قانونی)، حضور دانشجو در محیط کار واقعی آغاز می گردد. پیشنهاد می گردد که دانشجویان در روزهایی از هفته که کلاس درس در دانشگاه ندارد، در یک محیط کار واقعی به میزان ۲۵ روز کاری در طول ترم تحصیلی حضور یافته و به تدریج مهارت ها و توانمندی های لازم در این حوزه را فرا بگیرند. در کنار حضور دانشجو در محیط کار واقعی، دوره های آموزشی حضوری، مجازی و محتواهای آموزشی مرتبط با کارآفرینی، مهارت های نرم و مهارت های سخت در اختیار دانشجویان قرار می گیرد و با برگزاری جلسات مشاوره شغلی، وضعیت رشد توانمندی های دانشجو پایش می گردد. بدیهی است در ترم بعد، دانشجو می تواند یک محیط کسب و کار واقعی جدیدی را انتخاب و مجدد مراحل طرح کاد پلاس تکرار گردد و یا با موافقت صاحب کسب و کار در محل کار قبلی همچنان حاضر شود.
خلاقیت به معنی توانایی ساخت و یا خلق یک چیز نو است. خلاقیت یک مهارت چند بعدی است که منجر به تفکر و عملکرد متمایز افراد شده و به موفق تر شدن افراد کمک می نماید. دانشجویان خلاق راهکارهایی نو یا روش و یا دستگاهی جدید را برای حل یک مسئله ارائه می نمایند. ما در نمایشگاه مجازی باما در راستای ارتقاء خلاقیت و توانمندی دانشجویان و تبیین کاربرد واحدهای درسی دانشگاهی و ارتباط بین کسب و کارهای تخصصی با واحدهای درسی دانشگاه، ابزاری را تحت عنوان پرونده خلاقیت برای دانشجویان تهیه و به صورت رایگان در اختیار عموم قرار دادیم.
در پرونده خلاقیت از دانشجو درخواست می شود که از ابتدای دوران تحصیل در دانشگاه یعنی از ترم اول، با همراهی و پشتیبانی نمایشگاه مجازی باما، بخش های مختلف پرونده خلاقیت خود را تکمیل نماید. انتظار می رود برای هر یک از دروس تخصصی، دانشجوی خلاق، نکات مهم و کاربردی درس، کاربرد مباحث درس با نگاه آینده شغلی، شرکت های فعال مرتبط با دروس تخصصی و اختراعات ثبت شده مرتبط با دروس و در نهایت با نگاه حل مسئله و مشکلی از صنعت و جامعه، ایده های خود را در پرونده خلاقیت یادداشت می نماید. اعتقاد ما بر این است اگر دانشجویان عزیز از ابتدای دوران تحصیل در دانشگاه، پرونده خلاقیت برای خود تشکیل دهند، به تدریج تا پایان دوران دانشجویی، با اختراعات متعددی در حیطه رشته خود آشنا شده، شرکت های متعدد مرتبط با واحدهای درسی رشته تحصیلی خود را می شناسند و از همه مهمتر دانشجو دارای ایده است. دانشجوی خلاق دارای نشاط علمی بوده و در پایان دوران تحصیلات دانشجویی، ایدههای خلاقانه دارد. ایده های دانشجویان می توانند در شتاب دهندهها مورد هدایت و حمایت قرار بگیرد، این ایده ها رشد و پرورش و به کسب و کارهای دانش بنیان منجر شوند. به علاوه دانشجوی خلاق، شرکتهای مرتبط با رشته تحصیلی خود را می شناسد و می تواند برای انجام کارورزی و کارآموزی در این شرکت ها اقدام و حتی برای کار، پس از فارغ التحصیلی با شرکتهای مرتبط با رشته خود، در ارتباط باشد. ما با رویکرد مسئولیت اجتماعی، به برگزاری جلسات مشاوره رایگان برای دانشجویان اقدام نموده ایم.
طبیعی است که در کنار دانش تخصصی و یا به عبارتی مهارت های سخت، دانش آموختگان دانشگاه ها به توانمندی های دیگری نظیر مهارت های نرم نیز نیاز دارند. در این راستا ما در نمایشگاه مجازی باما اقدام به برگزاری دوره های آموزشی رایگان مهارت های نرم و کارآفرینی با حضور متخصصین و اساتید حوزه مهارت و کارآفرینی نموده ایم. فیلم تعداد زیادی از دوره آموزشی ایمنی نیز بصورت رایگان در سامانه نمایشگاه مجازی باما در دسترس عموم است. امیدواریم از این طریق بتوانیم به افزایش نشاط علمی در دانشجویان و آینده شغلی بهتر این عزیزان، کمک نماییم.
سخن آخر
باید بپذیریم برای این که دانش آموختگان دانشگاه ها پس از فارغ التحصیلی بتوانند شغلی مناسب و شایسته متناسب با رشته تحصیلی خود داشته باشند، می بایست در کنار فراگیری دانش تخصصی تئوری، مهارت های سخت و نرم مورد نیاز جهت فعالیت و اشتغال در محیط کار واقعی را نیز فرا گیرند. از طرفی برای ارتقاء توانمندی و مهارت افزایی می بایست از ابتدای دوران تحصیل در دانشگاه، دانشجویان عزیز با کاربرد واحد های درسی خود آشنا شده، کسب و کارهای مرتبط با واحد های درسی خود را بشناسند، در استارتاپ ها، رویدادهای کارآفرینی و دوره های آموزشی مرتبط با کارآفرینی و مهارت های نرم حضور یابند و با حمایت والدین با فضا های کسب و کار مرتبط با رشته تحصیلی و مورد علاقه خود ( طرح کاد پلاس) آشنا شوند. دانشجویان از طریق طرح کاد پلاس به تدریج مهارت های تخصصی و صلاحیت حرفه ای لازم برای حضور در یک بازار کار واقعی و درآمدزایی را کسب می کنند. پیشنهاد ما به دانشجویان و والدین عزیز بهره مندی از طرح کاد پلاس می باشد. طرح کاد پلاس سال گذشته از طریق شرکت فناور آتی سلامت محیط و کار پویا (www.bamahse.com) به عنوان یکی از شرکت های مستقر در مرکز رشد فناوری سلامت دانشگاه علوم پزشکی یزد و تحت حمایت پارک علم و فناوری یزد مطرح شده و در مقیاس پایلوت برای تعدادی از دانشجویان اجرا شده است. نتیجه بهره مندی از طرح کاد پلاس، نشاط علمی و لذت بردن دانشجویان از تحصیل در دانشگاه و همزمان مهارت آموزی در محیط کار واقعی بوده است. امیدواریم از این طریق بتوانیم به ارتقای مهارت و توانمندی دانشجویان عزیزمان و در نتیجه بهبود آینده شغلی این دوستان کمک نماییم.
