در فعالیت های صنعتی و معدنی، عمرانی و … برای یکپارچه کردن و رسیدن به دید منطقی و مدیریت در زمینه های بهداشت، ایمنی و محیط زیست نظامی واحد به نام HSE تشکیل شده است. در برخی صنایع تضمین کیفیت به این مجموعه اضافه گردید که تحت عنوان HSEQ و یا در وزارت صمت، بحث انرژی به آن افزوده شده و تحت عنوان HSEE مطرح است. به عبارتی ساده‌تر HSE روندی مدیریتی برای پوشش دادن نقاط ضعف ایمنی و بهداشتی یک مجموعه صنعتی، معدنی و … خواهد بود. در این مقاله به رشته های مرتبط با HSE در دانشگاه ها و نقش و اهمیت HSE در صنعت و معدن پرداخته ایم.
حرکت به سوی یکپارچه سازی نظام های مدیریتی باعث به وجود آمدن مجموعه استانداردهای ISO گردیده است. پس از موفقیت مجموعه ۹۰۰۰ ISO سازمان جهانی استاندارد مصمم شد تا در زمینه بهداشت، ایمنی و محیط زیست نیز استانداردی تهیه کند. ارتباط بین HSE و مجموعه قوانین ISO یک مؤلفه دو طرفه است. به طوری که یک سازمان بدون استقرار نظام HSE قادر به پیاده کردن مجموعه استاندارد ۱۴۰۰۱، ۴۵۰۰۱ و ۳۱۰۱۰ و … نخواهد بود. همچنین مجموعه استاندارد ISO باعث یکپارچه شدن مدیریت HSE و قابل ارزیابی شدن این مجموعه خواهد گردید.
نظام مدیریت HSE سعی در بهبود وضعیت بهداشت، ایمنی و محیط زیست یک مجموعه دارد. مجموعه استانداردهای ۱۴۰۰۱، ۴۵۰۰۱ و ۳۱۰۱۰ الزاماتی را برای مقوله‌های بهداشت شغلی، ایمنی، محیط زیست و مدیریت ریسک پیش‌بینی کرده است. طرح‌ریزی و داشتن برنامه‌ای مشخص و از پیش تدوین شده از شرط‌های ISO می‌باشد که می تواند مدیریت HSE را در شناسایی راه درست یاری مینماید.
در خصوص استانداردهای حوزه HSE، نمایشگاه مجازی باما HSE دوره های آموزشی رایگان متعددی را با حمایت متخصصین خیرخواه و نیک اندیش برگزار نموده و البته این آموزش ها ادامه دارد. مهمترین دوره های آموزشی رایگان برگزار شده در خصوص استانداردهای مرتبط با HSE در نمایشگاه مجازی باما HSE شامل آشنایی با استاندارد سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی بر اساس استاندارد ISO45001، جایگاه مدیریت وقایع در نظام های HSE و ISO45001، آشنایی با استاندارد سیستم مدیریت زیست محیطی ISO14001 و مدیریت ریسک و تکنیک های آن بر مبنای ISO21010 بوده که فیلم آنها نیز در آدرس اینترنتی www.bamahse.com/workshops در دسترس است.
۱- اداره ایمنی وبهداشت شغلی آمریکا OSHA: این اداره یکی از مجموعه‌های سازمان کار امریکا می‌باشد که رسالت و حیطه کاری آن عبارت است از “اطمینان از ایمن بودن شرایط کاری برای کار مردان و زنان با تنظیم و اجرای استانداردها و با ارائه آموزش، اطلاع‌رسانی، آموزش و پرورش”. این سازمان قدرت اجرایی و قانونی دارد.
۲- انجمن بهداشت صنعتی آمریکا AIHA: این سازمان یکی از بزرگترین انجمن‌های بین‌المللی در خدمت نیازهای متخصصان بهداشت محیط و حرفه‌ای و ایمنی است.
۳- مؤسسه ملی ایمنی و بهداشت شغلی آمریکا NIOSH: مسئول انجام تحقیقات و ساخت توصیه‌هایی برای پیشگیری از آسیب‌های شغلی است. رسالت این موسسه تولید دانش جدید در زمینه ایمنی و بهداشت حرفه‌ای و انتقال این دانش برای بهبود عملکرد کارگران است.
۴-سازمان HSE انگلستان: HSE در انگلستان نام اداره ایمنی و بهداشت اجرایی است. رسالت این اداره ارسال چهارچوب بیانیه مدیریت و استانداردها و عملکردها در سازمان‌های مختلف می‌باشد.
۵- سازمان بین‌المللی محافظت در برابر آتش NFPA :رسالت این سازمان کاهش بار آتش وخطرات آن در کیفیت زندگی در سراسر جهان، با ارائه استانداردها، تحقیقات، آموزش و آموزش و پرورش می‌باشد.
HSE رشته‌ای تحصیلی است که از مدت‌ها قبل و تحت عنوان مهندسی بهداشت حرفه‌ای و مهندسی بهداشت محیط در ایران دانشجو تربیت می‌کرد. در حال حاضر در رشته‌های مختلف و عناوین مختلف و مرتبط دانشجو پذیرش می‌شود. شایان ذکر است این رشته به علت بازار خوب و درآمد مناسب اخیراً مورد سوء استفاده قرار گرفته‌است و دوره‌هایی بی‌اعتبار با عناوین مختلف برگزار گردیده‌است.
از جمله رشته‌های مرتبط با بهداشت، ایمنی و محیط زیست در مقاطع مختلف در ایران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
مهندسی بهداشت حرفه‌ای و ایمنی کار، مهندسی بهداشت محیط، مهندسی صنایع با گرایش ایمنی صنعتی، مهندسی تکنولوژی ایمنی صنعتی، مهندسی ایمنی صنعتی، مهندسی ایمنی با گرایش بازرسی فنی، مهندسی ایمنی صنعتی، مهندسی بهداشت محیط، مهندسی ایمنی و بازرسی فنی، مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست (HSE)، مهندسی HSE، ارگونومی، مهندسی شیمی با گرایش HSE، مهندسی بهداشت حرفه‌ای (کارشناسی ارشد)، مدیریت HSE، مهندسی محیط زیست، مهندسی شیمی با گرایش HSE
۱) ایمنی ساختمان ۲) ایمنی برق ۳) ایمنی ماشین الات ۴) ایمنی داربست ۵) ایمنی ترافیک ۶) ایمنی حمل و نقل ۷) ایمنی کار در ارتفاع ۸) سیستم مجوز انجام کار ۹) ایمنی جوش وبرش ۱۰) ایمنی گاز طبیعی
کلیه شرکت‌های اصلی و فرعی زیر مجموعه وزارت نفت و پیمانکاران شامل:
کلیه شرکت‌های زیرمجموعه سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) و پیمانکاران
و بسیاری سازمان‌های دیگر از جمله
منبع: بهداشت، ایمنی و محیط زیست(HSE) در صنعت و دانشگاه | نمایشگاه مجازی باما
