ارمنستان سرزمینی باستانی با تاریخ و فرهنگی غنی است؛ همچنین اولین کشوری است که مسیحیت را بهعنوان دین رسمی خود پذیرفت؛ به همین دلیل هنر ارمنی طی قرون متمادی از مذهب تأثیر پذیرفت؛ اما ظهور هنرمندان مدرن در قرن بیستم و ارائۀ آثار آنها در زمینههای مختلف در نمایشگاهها و عرصههای بینالمللی باعث شکوفایی هنر ارمنستان شد. «میناس آواتسیان»1، «آرا بکاریان»2، «آرسن چابانیان»3، «مارتیروس سارایان»4 از هنرمندان برجستۀ مدرن ارمنیاند که آثارشان در مجموعههای هنری در نقاط مختلف دنیا نگهداری میشود. موفقیت هنرمندان معاصر ارمنی در عرصههای بینالمللی مانند برتری غرفۀ ارمنستان5 و کسب جایزۀ شیر طلایی در پنجاهوششمین بینال وِنیز در سال 2015 نیز باعث شد ارمنستان بیشازپیش به هنر معاصر این کشور توجه کند. برگزاری اولین بینال بینالمللیِ چاپ در سال 2017 و نمایش آثار هنرمندان متعدد از کشورهای مختلف و نیز اقدام به برگزاری اولین آرتفر ارمنستان در ماه مِی 2018 نشان میدهد این کشور ضمن توجه به هنرمندان معاصر، میکوشد ارمنستان را به مکانی ایدئال برای میزبانی رویدادهای بینالمللی هنری تبدیل کند. ازجمله مهمترین هنرمندانی که در هنر معاصر ارمنستان شناخته شدهاند، میتوان به افراد زیر اشاره کرد:
هرایر سرکیسیان6: این هنرمند در سال 1973 در سوریه متولد شد و در کشورهای سوریه، فرانسه و هلند، عکاسی را فراگرفت. او در سال 2012 توانست برندۀ جایزه ابراج7 دبی شود؛ همچنین عکسهایی از مجموعۀ او بهنام «بدون انعکاس»8 در پنجاهوششمین دوسالانۀ وِنیز به نمایش درآمد که در آنها به موضوعاتی چون مهاجرت (دیاسپورا)9 و آزار و اذیت و آوارگی پرداخته است. بهطور کلی «هویت» موضوع اصلی آثار اوست. او در آثارش دیدگاه خود و تجارب خانوادهاش را بازگو میکند؛ درواقع تصاویری را نمایش میدهد که دیگران نمیتوانند ببینند؛ تصاویری که گذشته و حال را به هم پیوند میدهد.
هریپسیمه مارگاریان10: این بانوی هنرمند متولد 1975 در ایروان است و تاکنون آثارش را در 42 گالری به نمایش گذاشته است. پدر او «وُلُدیا مارگاریان»11، معروف به «والمار»12، از هنرمندان ارمنی و صاحب «گالری والمار»13 ارمنستان است. او خلقوخو و نگرانیهایش را در آثار انتزاعی خود به نمایش میگذارد و با الهام از طبیعت و ترکیب خطوط، تصاویر خیرهکنندهای ایجاد میکند. او هنرمندانی چون «گوستاو کلیمت» را نقاشی عاطفی، «رنوار» را نقاشی ملایم، «پیکاسو» را نقاشی شجاع و «سالوادور دالی» را نقاشی باهوش میداند.
آرتو شَرفیان14: شرفیان در سال 1972 در ایروان متولد شد. وی از آثار «آل گرکو» تأثیر پذیرفته است و ازنظر اصول زیباییشناسی و رنگگذاری سبک و سیاق خاص خودش را دارد. آثارش ترکیبی از هنر معاصر و سنتی ارمنستان است و برای خلق آنها از تکنیکهای کلاژ، بوم، رنگ و... استفاده میکند. این هنرمند از سال 1999 به عضویت انجمن هنرمندان یونسکو درآمد. وی که مدرس کالج هنر عالی ایروان است کار هنری را کاری میداند که دربارۀ جامعه به مردم توضیح دهد. او به مناسبت صدمین سالگرد نسلکشی ارمنیان مجموعهای با عنوان «دربهای بسته» را به نمایش گذاشت که در آن تراژدی مردم ارمنی را در جریان نسلکشی ارامنه نشان میدهد. آثار او در مجموعههای هنری کشورهای جهان مانند اسپانیا، فرانسه، ژاپن، آمریکا و ... نگهداری میشود.
موکو (مریم) خاچاطوریان15: موکو در سال 1967 در ایروان متولد شد. او در آثارش از طبیعت تأثیر بسیاری گرفته و همواره از طبیعت بهعنوان منبع انرژی و الهام خود یاد کرده است. آغاز یک کار جدید بر روی یک بوم بیانتها، برای او ایدئالترین زمینه است که هرگز تمام نمیشود. او از هنر برای نشان دادن تراژدیِ بودن، ترس، امید، درد، تنهایی و توهمات خود بهره میگیرد و نور، ویژگی اصلی آثار اوست. پدر او نیز از هنرمندان بزرگ ارمنستان بوده است.
آرِگ پطروسیان16: او که یکی از جوانترین هنرمندان مجسمهساز ارمنی است، در سال 1981 در خانوادهای هنرمند متولد شد. زندگی هنری پطروسیان بهشدت متأثر از خانوادهاش است. پدرش «بنیک پطروسیان»1 مجسمهساز و بنیانگذار مجسمهساز مینیاتوری ارمنی بود. او در ساخت مجسمههایش به شکل یکپارچه از یک مادۀ خاص استفاده نمیکند و معمولاً آثارش بهصورت تلفیقی از سنگ، برنز، چوب و... ارائه میشوند. او فارغالتحصیل آکادمی هنرهای زیبای ایروان است و از سال 2006 به ایتالیا مهاجرت کرده و به کار هنری مشغول است.
گالریهای ارمنستان در طی سالهای اخیر، آثار هنرمندان مدرن و معاصر ارمنی را معرفی کرده و به نمایش گذاشتهاند. «موزۀ هنر مدرن ایروان»2، در سال 1972 در ایروان افتتاح شد و امروزه یکی از مکانهای محبوب گردشگری است و محلی برای اجرای نمایش آثار هنرمندان به شمار میرود. این موزه با تلاشهای هنریک ایگتیان3 نقاش ارمنی و حمایت شهردار ایروان گشایش یافت؛ او 37 سال مدیریت این مرکز را به عهده داشت.
از مهمترین گالریهای ایروان «گالری آرامه»4 است که آثار هنرمندان مدرن را به نمایش میگذارد و مجموعهای منحصربهفرد از آثار هنرمندان برجستۀ مدرن را در خود دارد. بسیاری از هنرمندان برجسته، شخصیتهای سیاسی، سرمایهگذاران والاستریت و بسیاری از مجموعهدارهای هنری در این گالری رفتوآمد دارند؛ از دیگر گالریهایی که با هدف ارتقای هنر معاصر ارمنستان در طی دو دهۀ اخیر افتتاح شدهاند، میتوان به «گالری دالان»5، «گالری والمار»6، «گالری گالا»7، «مرکز هنر تجربی معاصر» (ACCEA/NPAK)8، «مرکز هنرهای معاصر کافسجیان» 9(CCA) و «مؤسسۀ هنر نارگاتسی»10 اشاره کرد.
مارا درشبکههای اجتماعی دنبال کنید:
instagram:baraye_farda
telegram:@barayefardaa