در دنیای حملونقل بینالمللی، هیچچیز به اندازهٔ شناسایی دقیق کانتینر اهمیت ندارد. روی بدنهٔ هر کانتینر مجموعهای از حروف، اعداد و نمادها درج شده که در نگاه اول ممکن است بیمعنا به نظر برسند، اما در واقع شناسنامهٔ فنی آن محسوب میشوند. این علائم توسط سازمانهای بینالمللی تعیین شده و اطلاعات حیاتی دربارهٔ ظرفیت، مالک، نوع، وزن و حتی تاریخ بازرسی کانتینر را منتقل میکنند.
در این مقاله تمام نشانهها و کدهای روی کانتینر را به زبان ساده و فنی بررسی میکنیم تا بدانید هر عدد و حرف دقیقاً چه معنایی دارد.
علامت یا Container Marking شامل کدهایی است که با هدف شناسایی یکتا و استانداردسازی جهانی روی کانتینرها حک میشوند. طبق استاندارد ISO 6346، هر کانتینر دارای یک شمارهٔ منحصربهفرد است که از ترکیب چهار حرف و هفت عدد تشکیل میشود. این شماره در بانک اطلاعاتی دفتر بینالمللی کانتینرها (BIC) ثبت شده و مانند کد ملی برای کانتینر عمل میکند.
وجود این کد برای ردیابی محمولهها، کنترل ایمنی و مدیریت ناوگان کانتینری در سطح جهانی الزامی است.
سه حرف اول شماره، نشاندهندهٔ شرکت یا مالک کانتینر هستند.
مثلاً در کد «MAEU 123456 7»، حروف MAE به شرکت «Maersk» تعلق دارند.
این کدها توسط دفتر BIC صادر میشوند و در سطح جهانی منحصربهفردند، بنابراین هیچ دو شرکت نمیتوانند از یک کد مشابه استفاده کنند.
حرف چهارم در شمارهٔ کانتینر نوع تجهیزات را مشخص میکند:
U: برای کانتینرهای باربری استاندارد (Dry Container)
J: برای تجهیزات متحرک متصل به کانتینر (مثل ژنراتور برق یخچال)
Z: برای شاسی یا تریلر حمل کانتینر
R: برای کانتینر یخچالدار (Reefer Container)
این حرف به اپراتورها کمک میکند نوع کانتینر را حتی از فاصلهٔ دور تشخیص دهند.
شش رقم بعدی، شمارهٔ سریال کانتینر هستند که توسط مالک تعیین میشود. این شماره در کنار کد مالک، شناسهٔ یکتای کانتینر را میسازد.
آخرین رقم، نقش «مهر تأیید» دارد. این عدد با محاسبات ریاضی از شش رقم سریال و حروف قبلی بهدست میآید تا در زمان ثبت و ردیابی، خطاهای تایپی تشخیص داده شوند.
مثلاً اگر شمارهٔ اشتباه وارد شود، سیستم هشدار خطا میدهد.
علاوه بر شمارهٔ اصلی، روی بدنهٔ کانتینر چندین علامت و نوشتهٔ استاندارد دیگر وجود دارد که هرکدام اطلاعات مهمی را منتقل میکنند:
حداکثر وزن مجاز کانتینر به همراه محموله است.
روی بدنه معمولاً بهصورت زیر درج میشود:MAX GROSS: 30,480 KG (67,200 LB)
این عدد برای ایمنی بارگیری و جلوگیری از فشار بیش از حد بر محور کامیون اهمیت دارد.
وزن خود کانتینر بدون بار است. دانستن این مقدار برای محاسبهٔ وزن خالص بار الزامی است.
اختلاف بین وزن ناخالص و وزن خالی است. این مقدار بیشترین باری است که میتوان در کانتینر بارگذاری کرد.
در کانتینرهای خشک (Dry Containers)، حجم قابل استفاده با واحد CBM نوشته میشود، مثلاً:CU. CAP: 33.2 CBM
این داده برای محاسبهٔ فضای موردنیاز محموله اهمیت دارد.
هر کانتینر باید دارای پلاک فلزی موسوم به CSC Plate باشد که اطلاعات ایمنی، کشور تولید، تاریخ بازرسی و کد تأیید بینالمللی روی آن درج شده است. بدون این پلاک، کانتینر اجازهٔ حمل در مسیرهای دریایی بینالمللی را ندارد.
در صورت حمل مواد خطرناک، برچسبهایی با رنگ و شکل خاص روی کانتینر نصب میشوند تا نوع خطر (قابل اشتعال، سمی، خورنده و...) مشخص باشد. این علائم مطابق استاندارد IMDG Code هستند.
بسیاری از خطوط کشتیرانی لوگو یا برند خود را در اندازهٔ بزرگ روی بدنه چاپ میکنند تا از دور قابل شناسایی باشند. این نشانهها بخشی از طراحی تجاری محسوب میشوند و جنبهٔ فنی ندارند.
استاندارد ISO محل و اندازهٔ تقریبی علائم را مشخص کرده است.
شمارهٔ اصلی معمولاً در قسمت فوقانی سمت راست بدنهٔ درب کانتینر حک میشود.
نوشتههای وزن و ظرفیت در پایین سمت چپ درج میشوند.
پلاک CSC معمولاً در کنار درب و نزدیک قفل نصب میگردد.
رنگ نوشتهها باید با رنگ بدنه تضاد داشته باشد تا در هر شرایط نوری قابل خواندن باشد.
شناخت این علائم برای فعالان حوزهٔ لجستیک، رانندگان حملونقل جادهای، و بازرگانان حیاتی است. بیتوجهی به این اطلاعات میتواند منجر به اشتباه در بارگیری، جریمههای گمرکی یا حتی آسیب به محموله شود.
بهعنوان مثال، بارگیری بیش از ظرفیت یا استفاده از کانتینر بدون تأییدیهٔ CSC میتواند موجب ابطال بیمهٔ باربری شود.
افراد باتجربه در حوزهٔ بندر و گمرک معمولاً با نگاه به چهار حرف اول، نوع مالک و مسیر احتمالی کانتینر را تشخیص میدهند.
برای مثال:
کانتینرهای با کد MAEU معمولاً از خطوط اروپایی هستند.
کد TCLU متعلق به شرکت «Textainer» و در مسیرهای آسیایی رایج است.
این تجربه به کارکنان کمک میکند تا در زمان تخلیه و بارگیری، عملیات را سریعتر و دقیقتر انجام دهند.
علامتهای روی کانتینر فقط چند حرف و عدد ساده نیستند؛ بلکه سیستمی دقیق برای شناسایی، کنترل و ایمنی حملونقل جهانی هستند. هر بخش از این کدها — از کد مالک گرفته تا وزن و پلاک CSC — اطلاعاتی حیاتی دربارهٔ وضعیت فنی کانتینر ارائه میدهد.
اگر در زمینهٔ حملونقل یا تجارت بینالمللی فعالیت دارید، درک درست از این علائم میتواند خطاهای لجستیکی را به حداقل برساند و ایمنی عملیات شما را افزایش دهد.
