مورفولوژی ستارگان یعنی بررسی شکل، ساختار و ویژگیهای ظاهری آنها. ستارگان، برخلاف اجسام جامد، بیشتر از گاز و پلاسما تشکیل شدهاند و ساختاری لایهلایه دارند:
هسته (Core): محل تولید انرژی در ستاره است. در این قسمت، دمای بسیار بالا و فشار فوقالعاده زیاد باعث واکنشهای همجوشی هستهای میشود که انرژی ستاره را تأمین میکند.
ناحیه پرتوزا (Radiative Zone): انرژی تولید شده در هسته به آرامی از این لایه عبور میکند و به سمت بیرون منتقل میشود. در این ناحیه، انرژی به صورت تابشی انتقال مییابد.
ناحیه همرفتی (Convective Zone): در این لایه، انتقال انرژی به صورت جریانهای همرفتی (مانند جوشیدن آب) انجام میشود؛ گازهای داغ به بالا میآیند و گازهای خنکتر به پایین میروند.
فوتوسفیر (Photosphere): سطح قابل مشاهده ستاره است که نور اصلی از آن منتشر میشود. دمای این قسمت معمولاً چند هزار درجه است و به رنگ و روشنایی ستاره شکل میدهد.
کروموسفر و تاج (Chromosphere & Corona): لایههای بالاتر جو ستارهاند که دما در آنها به شکل غیرمنتظرهای افزایش مییابد و گازهای رقیق و داغ را شامل میشوند. تاج ستاره بسیار گسترده و داغ است و در خورشید، تاج آن در طول خورشیدگرفتگی دیده میشود.
در اینجا برخی از کمیتها و یکاهای اندازهگیری مورد استفاده در علم نجوم را مشاهده میکنید.
همچنین منابع بسیار بیشتری در مورد مورفولوژی ستارگان نیز وجود دارد در وبسایتها و مقالات زیر تعدادی از آنها را مشاهده میکنید:
