دربیشتر کشور های جهان ساخت و ساز در شهر ها و حریم شهر ها از یک قاعده و قانونی پیروی می کنند و ضابطه خاصی دارند که وجود این ضابطه دو پیامد بسیار مهم را همراه خود دارد نخست آن که باعث امنیت شهروندان شهر را در پی دارد و از جهتی دیگر باعث زیبا سازی شهر می شود که ممکن است با بروز تخلفاتی در ساخت و ساز حقوق شهروندان از این دو معقاله به خطر بیافتد و نقض شود که برای رسیدگی به این نوع تخلفات لازم است که نهادی نیز تعیین گردد.
در سال های گذشته اگر شخصی بدون داشتن مجوز یا پروانه ساخت اقدام به ساخت و احداث بنا می کرد عمل وی جرم محسوب می شد و دارای مجازات بود که در دادگاه های کیفری به پرونده وی رسیدگی می شد که به طبع این رسیدگی مجازات او یا حبس بود و یا جزای نقدی.
اما بعدها ماده 100 قانون شهرداری ها تصویب شد که به نام کمیسیون ماده 100 شهرداری ها شناخته شده است به وجود آمد این کمیسیون وظیفه دارد که به تخلفات ساختمانی رسیدگی نماید و بررسی می نماید که در ساختمان های ساخته شده ضوابط ساخت و ساز و ایمنی رعایت شده است یا خیر. پس در حال حاضر شهروندانی که در حال ساخت ساختمان و بنا هستند اگر مرتکب تخلفی در ساخت و ساز شوند این تخلف در کمیسیون ماده 100 شهرداری ها رسیدگی می شود.(برای تنظیم لوایح کمیسیون های شهرداری به این سایت مراجعه نمایید.)
البته باید این نکته را نیز متذکر شویم که اگر تخلفی در ساخت و ساز بنا و ساختمان صورت گیرد شهرداری ها نمی توانند بنا و ساختمان را تخریب نمایند و یا از متخلف جریمه دریافت نمایند بلکه فقط می توانند از ادامه فعالیت آن ها جلوگیری نمایند و تخلف را بلافاصله به کمیسیون ماده 100 شهرداری ها اطلاع دهند تا این کمیسیون بعد از رسیدگی تصمیم بگیرد که با متخلف چگونه باید برخورد شود.
البته باید این نکته را نیز متذکر شویم که اگر تخلفی در ساخت و ساز بنا و ساختمان صورت گیرد شهرداری ها نمی توانند بنا و ساختمان را تخریب نمایند و یا از متخلف جریمه دریافت نمایند بلکه فقط می توانند از ادامه فعالیت آن ها جلوگیری نمایند و تخلف را بلافاصله به کمیسیون ماده 100 شهرداری ها اطلاع دهند تا این کمیسیون بعد از رسیدگی تصمیم بگیرد که با متخلف چگونه باید برخورد شود.
1️⃣. احداث بنا بدون پروانه(مجوز) یا احداث بنا خارج از پروانه یا مازاد بر آن
2️⃣. عدم احداث پارکینگ یا غیرقابل استفاده بودن پارکینگ
3️⃣. تجاوز به معابر شهر
4️⃣. استحکام نداشتن بنا یا عدم رعایت ضوابط فنی، بهداشتی و شهرسازی در احداث بنا
5️⃣. تغییر کاربری غیرمجاز
کمیسیون ماده 100 شهرداری ها بیان می دارد که مالکین زمین ها و املاکی که در محدوده شهر ها واقع شده اند و یا در حریم شهر ها قراردارند اگر در پی آن هستند که در زمین و یا ملک خود اقدام به ساخت بنا و ساختمان نمایند و یا زمین یا ساختمان را تفکیک کنند باید از شهرداری مربوطه مجوز مربوطه را دریافت نمایند.اگر این چنین نباشد و بنا بدون مجوز ساخته شود و پرونده به کمیسیون معرفی شود رای که کمیسیون صادر می نماید از دو حالت خارج نیست:
?الف) اگر بنا و ساختمانی که ساخته شده است اصول ایمنی و فنی و بهداشتی و شهرسازی را رعایت نکرده باشد رای کمیسون ماده 100 شهرداری ها، تخریب بنای ساخته شده می باشد.
?ب) اگر ساخت و ساز بنا بدون مجوز شهرداری باشد اما اصول ایمنی و فنی و بهداشتی و شهرسازی در آن به صورت کامل رعایت شده باشد کمیسیون ماده 100 شهرداری یا حکم به تخریب بنا و یا پرداخت جریمه صادر می نماید و در انتها و بعد از پرداخت جریمه ای که ماده 100 شهرداری رای به آن داده و هم چنین پرداخت عوارض قانونی برگه پایان کار ساختمان صادر می نماید.
بعد از این که تخلف در کمیسیون اعلام شد و شخص متخلف لایحه ای برای دفاع از خود به کمیسیون تقدیم نمود پرونده در کمیسیون ماده 100 شهرداری ها مورد رسیدگی به صورت غیر حضوری قرار می گیرد.
اگر نیاز به توضیح باشد ذی نفع در جلسه رسیدگی حاضر می شود و بعد از این که رای مورد نظر صادر گردید، رای به طرف دعوا ابلاغ می شود که شهرداری، مالک و یا قائم مقام قانونی وی می توانند ظرف 10 روز از تاریخ ابلاغ رای به آن اعتراض کنند و اگر روز آخر موعد اعتراض تعطیل باشد و امکان انجام و یا عملی به دلیل تعطیلی مراجع قضایی مربوطه وجود نداشته باشد طبق ماده 444قانون آیین دادرسی مدنی، روز اخر موعد روزی است که ادارات بعد از تعطیلات و یا اگر مانعی وجود داشته باشد بعد از رفع مانع باز گشایی می شوند می باشد.
و طبق ماده 445 قانون آیین دادرسی مدنی اگر ابتدای تاریخ اعلام نشده باشد روزی که ابلاغ انجام می شود و روز اقدام جزء مدت محاسبه نمی گردد.
بعد از رسیدگی و صدور رای و ابلاغ رای از آراء کمیسیون ماده 100 شهرداری ها رسیدگی به اعتراض از آراء این کمیسیون خود این کمیسیون است و اعضایی که به اعتراض رسیدگی می نمایند نباید از افرادی باشند که رای را صادر نموده اند در انتها رای صادره قطعی است.
