راهکارهای روانشناسی برای بهبود انگیزه کودکان

در هرم مازلو، انگیزه درونی مربوط میشود به برآورده شدن نیازهای دست بالای هرم مازلو و انگیزه بیرونی برای ارضای نیازهای پایین تر است. امروزه ثابت شده،برای داشتن انگیزه کامل در رفتارهای انسان، باید هر دو انگیزه درونی و بیرونی را داشت.

یعنی برای اینکه در رسیدن به هدفی تا انتها روی مسیر متمرکز بمانیم. ما باید هم نیازهای فیزیولوژیکی و احساس امنیتمان برطرف شود و هم به آن کار علاقه داشته باشیم تا به احساس موفقیت و در نهایت خودشکوفایی برسیم.

در زیر بر اساس برآیند نظریه ها در حیطه انگیزه بخشی و نظریه مازلو راهکارهایی برای بهبود انگیزه فرزندان در هر کاری از جمله درس خواندن ارائه شده است.

بالابردن انگیزه کودکان بر اساس هرم نیازهای مازلو

• تعامل اجتماعی (نیازهای دست بالا)
  برای این کار لازم است فرزندتان با دو نفر دیگر از دوستانش که هر یک در درسی مهارت دارند، هفته ای یک بار با هم گرد هم بیایند و یکی از آنها معلم در آن درس شود و به ترتیب همه افراد نقش معلم را ایفا کنند.
  برای تقویت مهارت های زبانی و ارتباطی فرزندتان نیز میتوانید، کتابی را به اتفاق دیگر اعضای خانواده در 3 روز متوالی بخوانید. و پس از خواندن آن، همه دور میز گردی بنشینید و درباره کتابی که خواندید از نقطه نظر خود، صحبت کنید. برای جذاب تر شدن می توان از قبل یک سری سوال از کتاب، آماده کرد و با پرتاب تاس یک نفر باید پاسخ بدهد.
  کار دیگری که می توان در این حیطه انجام داد این است که، پدر یا مادر در درسی که فرزندشان علاقه ای به آن ندارند و آن را نمی خوانند، به او بگویند که من این مبحث را اصلا در بچگی یاد نگرفته ام. میتوانی آن را به من یاد بدهی؟
  
• بهبود انگیزه کودکان با انگیزه بیرونی (نیازهای دسته پایین هرم مازلو)
  دادن انگیزه بیرونی شامل دادن پاداش و یا تنبیه است.
  برای دادن پاداش می توانید به ازای هر باری که فرزندتان کاری را که می خواستید انجام داد، به او پاداشی نظیر خوراکی ( در سنین پایین جواب می دهد) و یا پیشنهادهای مالی ( مناسب برای سنین 8 تا 14 سال) بدهید.
  می توانید با در نظر گرفتن قوانینی، این فرایند را جذاب تر کنید.
  

به عنوان مثال به ازای هر بار انجام دادن کاری، یک ستاره طلایی به فرزندتان بدهید و هر سه ستاره طلایی را مساوی با یک پاداش در نظر بگیرید.

• برای تنبیه کردن نیز این قانون را بگذارید، انجام ندادن کاری مساوی است با انجام دادن یک کاری که فرد دوست ندارد؛ مثل بردن زباله شبانه و یا شستن ظرف ها.
  بهبود انگیزه کودکان ایجاد علاقه و لذت در کار ( نیازهای دست بالای هرم مازلو)
  برای افزایش مهارت در زمینه های تحصیلی، موقعیتی را فراهم کنید که فرزندتان با دوستانش ( حداقل 3 نفر) این بازی را انجام دهد.
  یک توپی را بردارید و در چند طرف آن پرسش و پاسخی در آن درس را بنویسید. سپس توپ را به بچه ها دهید و از انها بخواهید توپ را بالا بیندازند. توپ دست هر کسی که افتاد از یک نفر به دلخواه سوال را میپرسد و او باید پاسخ دهد. پاسخ اگر درست بود توپ به سمت او پرتاب می شود. در غیر این صورت پاسخ درست به او گفته می شود. این چرخه ادامه میابد تا تمام افراد تمام سوالات را درست پاسخ دهند.
  می توانید برای ایجاد علاقه در درس ها از وسایل خانگی نیز برای تفهیم مطلب، استفاده کنید مثلا برای مبحث ذوب از یخ، برای حجم مایع از یک لیوان آب میوه و برای ریاضیات از اسمارتیز و …
  علاوه بر آن می توانید کارهای خلاقانه نیز انجام دهید، به عنوان مثال برای مفهوم میانگین در ریاضی، هر کس ضربان قلبش را بگیرد و سپس ضربان قلب میانگین خانواده را به دست آورید.
  
• بالا بردن انگیزه کودکان با حق انتخاب و خودمختاری (ترکیب نیازهای هرم مازلو)
  
• مجلاتی با موضوعات مختلف برای فرزندتان بخرید.
• مثلا مجله سلامت، مجله ماشین.. بسته به درس و یا کاری که می خواهید برای فرزندتان علاقه و انگیزه ایجاد کنید، مجله را تهیه کنید.
• با هم آن را ورق بزنید و قرار بگذارید که هر فرد یک بخش را بخواند و به دیگری توضیح دهد.
• همچنین می توانید با کمک هم، چند وسیله تشویقی که فرزندتان دوست دارد را تهیه کنید و آنها را گوشه ای در کمد خود قرار دهید. با هم برنامه ای بچینید که هر بار فرزندتان کاری را که خواسته بودید را انجام داد، می تواند بیاید و از میان این وسایل به عنوان جایزه انتخاب کند.
• کار دیگری که می توانید در حوزه درس خواندن انجام دهید این است که جدولی تهیه کنید و در آن به کمک فرزندتان مشخص کنید که هر درس را دوست دارد چگونه یاد بگیرد. مثلا بخش قاره ها در جغرافی، ساختن نقشه ؛ درسی در ادبیات، ضبط صدا و گوش دادن به آن؛ مبحث ضرب در ریاضیات، درست کردن جدول ضرب به صورت رنگی و نصب آن بر دیوار اتاق.
• یادتان باشد که این جدول باید با همکاری شما و فرزندتان تهیه شود و هر هفته لیست دروس همان هفته را تنظیم کنید.