تفاوت هوش و استعداد کودکان در چیست؟
بسیاری از والدین فکر می‌کنند که هوش کودک خود نشانگر استعداد اوست، اما آیا این تفکر درست است؟ خیر، این دو مفهوم معادل هم نیستند. هوش به معنی ظرفیت استفاده از دانش از طریق فکر و عقل است. از سوی دیگر، استعداد یک توانایی خاص است که در فطرت فرد وجود دارد.
استعداد از هوش ناشی می‌شود، زیرا بدون هوش، فرد نمی‌تواند استعداد خود را بشناسد و بهبود بخشد. اما هوش قابل تقویت است و با مطالعه، استدلال، درک و یادگیری، می‌توان آن را بهبود بخشید.
همچنین، استعداد تنها به انسان محدود نیست و حیوانات و گیاهان نیز می‌توانند ویژگی‌ها و توانایی‌های خاصی داشته باشند. بنابراین، هوش و استعداد دو مفهوم جدا از هم هستند، اما با هم ارتباط دارند.
به تحقیقات نشان داده شده است که اگر فردی استعداد خاصی داشته باشد و با هوش خود بر روی آن کار کند، می‌تواند شخصیتی ایده‌آل برای رهبری نسل بشر داشته باشد.
انواع هوش در کودکان
بر اساس نظریه هوش چندگانه گاردنر، برای ارزیابی هوش کودکان، باید به مهارت‌ها و جنبه‌های زیادی توجه کرد. این عوامل شامل توانایی مسیریابی، حل مشکلات، معاشرت، یادگیری، بازی و کار هستند.
در واقع، انواع هوش در کودکان شامل هوش هیجانی، هوش اجتماعی، هوش منطقی ریاضی، هوش طبیعت‌گرا، هوش موسیقیایی، هوش فیزیکی بدنی، هوش خواندن و نوشتن، هوش مالی و هوش بینایی و توانایی یادگیری ابزارهای جدید می‌باشد.
چطور می توان میزان هوش کودک را اندازه گرفت؟
پس از اختراع اصطلاح «ضریب هوش» (IQ) توسط ویلیام استرن، روانشناس آلمانی در اوایل قرن بیستم، بسیاری سعی کردند تا هوش در کودکان و بزرگسالان را به صورت کمّی اندازه‌گیری کنند. آلفرد بینه، روانشناس، تست‌های هوش را برای شناسایی دانش‌آموزانی که به کمک تحصیلی اضافی نیاز دارند، ایجاد کرد. بینه همچنین مفهوم سن ذهنی را معرفی کرد و آن را مجموعه‌ای از توانایی‌هایی که کودکان در یک سن خاص دارند، خواند.
از آن زمان، انواع تست هوش کودکان به عنوان یک ابزار پرکاربرد مورد استفاده قرار می‌گیرند و تست‌های استعداد و مهارت نیز به وجود آمده‌اند. این آزمون‌ها به خصوص در سال‌های اخیر مورد توجه بسیاری از والدین و مدارسی که به دنبال تشخیص هوش کودکان و افزایش هوش آن‌ها می‌گردند، قرار گرفته و به قدری مهم شده‌اند که خود به یک صنعت بزرگ تبدیل شده‌است
در ادامه، برخی از آزمون‌هایی که می‌توانید برای تشخیص و اندازه‌گیری هوش در کودکان خود استفاده کنید، آورده شده‌اند:
بهترین سن برای بررسی رشد هوش کودک چه زمانی است؟
شناسایی این موضوع که آیا یک کودک باهوش است یا خیر، به ویژه برای والدین، کار آنچنان دشواری نیست. به طور عادی، کودکان باهوش، کنجکاو و پرانرژی هستند و ممکن است در راه رشد، سریعتر از بقیه کودکان پیشرفت کنند و صحبت کردن را زودتر شروع کنند. تمایل به بررسی و تسلط بر محیط خود نیز در کودکان باهوش رایج است.
بنابراین، والدینی که نشانه‌های هوش بالا را در کودک خود تشخیص می‌دهند، باید به فکر تشخیص دقیق هوش در کودکان نیز باشند تا بتوانند با تشخیص به‌موقع، اقدامات لازم برای تقویت هوش در کودک خود را انجام دهند. با این حال، بهترین سنی که خانواده‌ها برای تشخیص هوش کودکان اقدام کنند چیست؟
به طبق دستورالعمل‌های روانشناختی آزمون‌ها، کودکان زیر ۲ سال را نمی‌توان با تست IQ ارزیابی کرد زیرا کودک باید به‌خوبی قادر به صحبت کردن باشد تا بتوان او را از نظر کلامی مورد ارزیابی قرار داد. با این حال، بعد از دو سالگی، مقیاس هوشی پیش‌دبستانی و ابتدایی وکسلر (WPPSI) یکی از آزمون‌های پیشرو برای ارزیابی هوش در کودکان است که در بین کودکان ۲ سال و ۶ ماه تا ۷ سال و ۷ ماه استفاده می‌شود. با این حال، باید در نظر داشت که نتایج برای کودکان تا سن ۶ سالگی دقیق نیستند.
نویسنده: سمیه فراهانی
