علائم و دلایل فیستول مقعدی را بشناسید!
کانال مقعدی قسمت انتهایی دستگاه گوارش است که شامل رکتوم و مقعد است. گاهی اوقات یک مسیر غیر طبیعی از کانال مقعد به پوست اطراف مقعد ایجاد می‌شود و به آن فیستول مقعدی می‌گویند. این بیماری همچنین می‌تواند از کانال مقعد به سایر اندام‌ها مانند واژن یا مجاری ادراری ایجاد شود.
فیستول چیست؟ کانال و مجرایی است که زیر پوست تشکیل و غدد عفونی مسدود شده را به بخش آبسه شده مقعد متصل می‌کند. این عارضه می‌تواند با یا بدون آبسه مقعد تشکیل و درست به پوست نزدیک مقعد متصل شود.
به عبارت ساده تر به هر نوع ارتباط غیر طبیعی و یا مجرای ارتباطی بین دو اندام مختلف و یا دو بخش جداگانه از بدن که از آن عفونت خارج می‌شود، فیستول اطلاق داده می‌شود.
فیستول مقعدی اغلب نتیجه یک آبسه مقعدی قبلی یا فعلی است. این در 40٪ از بیماران مبتلا به آبسه رخ می‌دهد. این عارضه یک تونل یا مجرای باریک است که یک غده مسدود شده در داخل کانال مقعد را به پوست خارجی متصل می‌کند.
جالب است بدانیم که علائم بیماری فیستول متعدد می‌باشد، اما به طور کلی بیمار در بیشتر موارد تنها به دلیل ترشح مداوم یا متناوب عفونت از دهانه خارجی فیستول به پزشک مراجعه می‌کند و از آن جا که ترشحات بیماری همیشه تخلیه می‌شود، لذا درد نمی‌تواند عامل مهمی برای مراجعه بیماران باشد. اما در مقابل احساس سوزش یا خارش ناشی از ترشحات می‌تواند عامل اصلی مراجعه بیماران محسوب شود.
گفتنی است در اکثر موارد به هنگام معاینه این بیماران، دهانه خارجی مجرای فیستول قابل مشاهده می‌باشد. به طوری که گاهی یک سوراخ یا برجستگی که از آن چرک خارج می‌شود قابل مشاهده است. مجرای فیستول مانند طنابی لمس می‌شود و مسیر آن در مجاورت اسفنکتر و سوراخ اولیه قابل لمس است، اما به طور کلی می‌توان علائم ذیل را جزء نشانه های اصلی این بیماری برشمرد:
شایع‌ترین علت فیستول، آبسه مقعدی است. اگرچه چندین علت احتمالی دیگر برای این بیماری وجود دارد. بیشتر عارضه‌های مقعدی در خط میانی خلفی ایجاد می‌شوند. هنگامی که بیماری در مکان‌های دیگر یافت می‌شود، اغلب با شرایط ثانویه همراه است که این شامل:
هر یک از این علل بالقوه فیستول مقعدی با جزئیات بیشتری در زیر مورد بحث قرار گرفته است.
آبسه مقعدی تا حد زیادی شایع ترین علت فیستول مقعدی است و مسئول ایجاد تقریباً 80 درصد موارد است. بیش از نیمی از بیماران مبتلا به آبسه مقعدی دچار بیماری فیستول می‌شوند. احتمال تشکیل این عارضه در موارد زیر بیشتر است:
برای جلوگیری از پیشرفت آبسه مقعدی به فیستول مقعدی باید به موقع با داروهای ضد میکروبی مناسب درمان شود. علاوه بر این، اکثر بیماران برای جلوگیری از بروز این بیماری نیاز به برش آبسه با تخلیه کامل چرک داخل آن دارند.
فیستول مقعدی همچنین می‌تواند به عنوان یک عارضه از شرایط پزشکی که شامل التهاب روده‌ها می شود، مانند بیماری کرون و دیورتیکولیت ظاهر شود.
بیماری کرون نوعی بیماری التهابی روده (IBD) است. در این بیماری مزمن، التهاب مخاط پوشاننده دستگاه گوارش وجود دارد. دیورتیکولیت بیماری دیگری است که منجر به التهاب برون‌پشت‌های کوچک یا دیورتیکول‌ها می‌شود که جیب‌های کوچک متعددی را از کناره‌های روده بزرگ تشکیل می‌دهند.
هر دوی این شرایط باعث التهاب مزمن کولون و رکتوم می‌شوند و در برخی بیماران پتانسیل ایجاد این بیماری را دارند.
این یک بیماری مزمن پوستی است که در آن غدد عرق دچار عفونت‌های مکرر می‌شوند و با اسکار بهبود می‌یابند. هنگامی که این در پوست ناحیه مقعد رخ می‌دهد، می‌تواند منجر به تشکیل فیستول مقعدی ثانویه به عفونت سطحی یا عمیق شود.
برخی از عفونت‌های مقاربتی نیز پتانسیل ایجاد فیستول مقعدی را دارند. HIV و ایدز شامل یک عفونت ویروسی است که به سیستم ایمنی بدن حمله کرده و آن را ضعیف می‌کند. این می‌تواند منجر به افزایش حساسیت به عفونت، با تشکیل آبسه مقعدی و فیستول مقعدی شود. کلامیدیا و سیفلیس نیز عفونت‌های مقاربتی هستند که می‌توانند خطر ابتلا به این عارضه را در فرد افزایش دهند.
تشکیل فیستول مقعدی نیز با ضربه به ناحیه رکتوم همراه است. در برخی موارد، رشد غیر طبیعی ممکن است فرد را مستعد ایجاد این بیماری کند. تومورها، زخم‌ها، عوارض جراحی بعد از عمل در نزدیکی مقعد، و ناهنجاری های هنگام تولد، همگی پتانسیل ایجاد فیستول مقعدی را دارند.
سرطان ناحیه آنورکتال از علل نادر فیستول مقعدی است. در اینجا رکتوم یا قسمت دیستال کولون که مدفوع قبل از دفع ذخیره می‌شود، در رشد غیر طبیعی سلول‌ها و تشکیل تومور نقش دارد.
اگر گمان می‌کنید علائم فیستول مقعدی را دارید به پزشک جراح عمومی یا متخصص کولورکتال مراجعه کنید. پزشک در ابتدا در مورد علائم و شرایطی که اخیرا تجربه کرده اید از شما سوالاتی می‌پرسد.
همچنین ممکن است بخواهند مقعد شما را معاینه کنند که این عمل با وارد کردن یک انگشت (با دستکش) به داخل مقعد انجام می‌شود تا علائم فیستول را بررسی کنند. در صورتی که دکتر به این عارضه مشکوک شود، موارد زیر را برای تشخیص قطعی انجام می‌دهد:
