بیداد یکی از آثار مهم و تاثیرگذار موسیقی کلاسیک ایرانی است. این آلبوم در سال ۱۳۶۴ با همکاری محمدرضا شجریان و پرویز مشکاتیان تولید شد. بیداد اولین آلبومی است که توسط موسسه دل‌آواز منتشر شده است.
بیداد را باید به دو بخش اصلی تقسیم کرد: بخش اول که توسط مشکاتیان ساخته و توسط گروه عارف اجرا شده است؛ بخش دوم نیز ساز و آوازی که به صورت خصوصی، پیش‌تر از آن ضبط شده بود و هر دو بخش در دستگاه همایون هستند.
آلبوم با قطعه‌ی بیداد که یکی از آثار مهم گروه‌نوازی ایرانی است آغاز می‌شود. این قطعه حدودا هفت دقیقه است و در زمان ساخت خود و حتی امروز به عنوان یک اثر بدیع و نوآورانه به شمار می‌رود. این قطعه از تنوع ریتمیک برخوردار است؛ سازبندی و هماهنگی ویژه‌ای دارد و در طول قطعه سازها خطوط مستقل خود را دنبال می‌کنند. در واقع این قطعه به تنهایی یک موسیقی کامل است و از نگاهی بالاتر برای مجموعه، یک آغاز باشکوه و مستحکم نیز محسوب می‌شود. پارتیتور این قطعه یکی از منابع مطالعه برای علاقه‌مندان به چندصدایی در موسیقی ایرانی به شمار می‌رود.
بعد از این قطعه، سنتور در گوشه بیداد درآمد می‌کند و شجریان با غزلی از حافظ با مطلع «یاری اندر کس نمی‌بینیم یاران را چه شد» آواز را آغاز می‌کند. ساز و آوازی که خلاف معمول دستگاه همایون از گوشه‌ی بیداد آغاز می‌شود. در ادامه از گوشه‌های بیات راجع و اوج عبور کرده به مایه‌ی شور مدگردی می‌کند. فرود و وارد شدن به شوشتری نیز ادامه‌ی این ساز و آواز بی‌نقص است. سوز و گداز قطعه‌ای کوتاه است که از ردیف میرزا عبدالله گرفته شده و در میانه آواز و بسیار به‌جا آن را می‌شنویم. تصنیف روز وصل پایان‌بخش این قسمت است. طبق معمول شیوه‌ی آهنگسازی مشکاتیان، ریتم موسیقایی این تصنیف کاملا با وزن عروضی آن منطبق است.
در این بخش قطعات زیبا و بدیع، حضور نوازندگان برجسته‌ای همچون محمدرضا لطفی، اردشیر کامکار، ناصر فرهنگفر و جمشید عندلیبی و هم‌نوازی فوق‌العاده‌ی مشکاتیان از دلایل موفقیت این بخش به‌شمار می‌رود. جملات سنتور به حدی از ارزش و زیبایی برخوردار هستند که اکنون به صورت نوشته و کتاب چاپ می‌شوند. در ضمن این دوره از فعالیت‌های شجریان از دوران طلایی او است. می‌توان گفت در این دوران شجریان در اوج پختگی و مهارت خوانندگی بود و آثار فوق‌العاده‌ای برجای گذاشت.
قسمت دوم آلبوم، ساز و آوازی خصوصی است. غلامحسین بیگجه‌خانی که از نوازندگان برجسته تار در مکتب تبریز به شمار می‌رود، همراهی‌کننده‌ی آواز است. این بخش با پیش‌درآمد و چهارمضرابی از ساخته‌های علی اکبر شهنازی آغاز می‌شود. درآمدی کوتاه می‌شنویم و آواز با غزلی از حافظ آغاز می‌شود. مطلع غزل «باغبان گر پنج روزی صحبت گل بایدش» است و تلفیق آن با گوشه‌های همایون به صورتی استادانه انجام گرفته است. لحن و شیوه نوازندگی بیگجه‌خانی زیبایی قطعات علی‌اکبرخان را به گونه‌ای دیگر نمایان کرده‌است. بعد از پایان این ساز و آواز زیبا تصنیف قدیمی هلاک من با شعری از سعدی را می‌شنویم. در نهایت آلبوم با یک رِنگ به پایان می‌رسد.
بیداد اثری است که به واقع در زمان خود بیداد کرد و برای علاقه‌مندان موسیقی ایرانی کهنه نخواهد شد. اگر هنوز این آلبوم را نشنیده‌اید فرصت یک تجربه دلشین پیش روی شماست.
دانلود قانونی این اثر از بیپ‌تونز
