افزایش جمعیت، توسعه بی سابقه شهرنشینی، زندگی ماشینی و پیشرفت سرسام آور فناوری در جوامع شهری مخصوصاً در کشورهای در حال توسعه و تمایل مردم به خرید وسیله شخصی، مسئولین را به این فکر واداشته که سهم زیرساخت‌های حمل و نقل عمومی را بیش از پیش افزایش دهند. زیرا نداشتن فرهنگ استفاده از حمل و نقل عمومی باعث ایجاد ترافیک و آلودگی‌های محیط زیستی می‌شود؛ بنابراین آموزش فرهنگ حمل و نقل عمومی شهروندان و جهت دادن رفتارهای آنها به سمت توسعه پایدار مشکلاتی که امروزه با آنها درگیر هستیم را کاهش چشمگیری می‌دهد. مخصوصا فرهنگ حمل و نقل عمومی 1401 که دوران بعد از کرونا به سر می‌بریم و مردم کم کم به استفاده از وسایل نقلیه عمومی روی آورده‌اند رعایت پروتکل‌های بهداشتی لازم و ضروری است تا بتوان سفری ایمن و راحتی را داشت.
فرهنگ حمل و نقل عمومی در دنیا
استفاده از مدل حمل و نقلی مکانیکی یا موتوری بسیار وابسته به جغرافیا، تراکم شهری و زیرساخت‌های مربوط به هر کدام از مدل حمل و نقل است.
در کشورهای پرجمعیت آسیای شرقی همچون چین و هندوستان استفاده از وسایل نقلیه عمومی مخصوصاً دوچرخه و موتور بسیار رایج است درحالی که در منطقه خاورمیانه به دلیل وفور سوخت‌های فسیلی این قضیه برای وسایل نقلیه شخصی و عمومی موتوری پر رنگ‌تر هست. عامل دیگر، استفاده کمتر مردم خاورمیانه از دوچرخه و وسایلی که آلودگی کمتری دارند به دلیل گرمای هوا می‌باشد، راحتی و رفاه استفاده از وسایل حمل و نقل شخصی بیشتر از عمومی چون اتوبوس، مترو و تاکسی می باشد.
فرهنگ حمل و نقل عمومی در ایران
در طول تاریخ تمدن بشری مسأله جابه جایی از چنان اهمیتی برخوردار بوده و هست که موجب پیشرفت و به وجود آمدن تمدن های شهری شده است.
زندگی روزمره شهروندان با موضوع حمل و نقل و ترافیک چنان گره خورده است که یکی از تعیین کننده‌ترین فاکتورهای کیفیت زندگی شهری و هزینه اجتماعی و اقتصادی و زیست محیطی را به خود اختصاص داده است.
یکی از دلایل اصلی عدم استفاده مردم از وسایل نقلیه عمومی، ارزان بودن سوخت است و در مرحله بعدی عدم احساس راحتی در استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی و تأخیر در رسیدن به مقصد، به دلیل کند بودن و زیرساخت نامناسب
حمل و نقل عمومی است. عوامل عدم استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی توسط مردم به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
متاسفانه مردم متوجه این موضوع نیستند که هر وسیله نقلیه شخصی 7 مترمربع فضای خالی در سطح شهر اشغال می‌کند در حالی که اتوبوس برای هر نفر 1.2 متر مربع فضا نیاز دارد و این یعنی ایمنی، راحتی، کارایی سیستم حمل و نقل عمومی، در صورت اجرای درست طرح های ترافیکی است.
به همین دلیل مسئولین را به فکر چاره اندیشی برای داشتن سیستم حمل و نقل پایدار، مؤثر و کارآمد واداشته است که در کشورها و شهرهای مختلف شاهد اجرای طرح‌های مختلف، جهت فرهنگ سازی حمل و نقل از آموزش و پروش جهت تربیت انسان‌ها از کودکی، صدا و سیما با استفاده از برنامه‌های متنوع و تبلیغاتی، روزنامه و مجلات، شهرداری ها با اجرای برنامه‌های طرح ترافیکی و آماده سازی زیرساخت‌ها، تا راهنمایی و رانندگی که در کنار تمامی سازمان‌های طرح ترافیکی برای فرهنگ سازی حمل و نقل در این زمینه تلاش می‌کنند.
برای نهادینه کردن فرهنگ استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی می‌توان موارد زیر را به عنوان راهکار بیان کرد:
آموزش فرهنگ حمل و نقل عمومی
ضرورت آموزش فرهنگ حمل و نقل عمومی در تدوین و فرهنگ ترافیک به عنوان راهکار اصلی مشکلات ترافیک شهرهای بزرگ است؛ زیرا لازمه زندگی در جامعه صنعتی و ماشینی، آشنایی و آگاهی کامل مردم آن جامعه و توجیه کردن آنها از طرح هایی که قرار است اجرا شوند، در توسعه حمل و نقل عمومی، نقش اساسی و حیاتی دارد. به همین دلیل آموزش را باید از نخستین عامل تشکیل دهنده ترافیک شروع کرد یعنی " انسان".
آموزش باید در سه سطح که شامل، مردم عادی، مسئولان و مجریان است به خوبی صورت گیرد، آگاهی جامعه از فرهنگ جمعی و شهر نشینی موجب کاهش بروز مشکلاتی چون ترافیک خیابان‌ها و آشفتگی که در خیابان‌ها شاهد آن هستیم خواهد شد.
اهمیت توسعه فرهنگ استفاده از حمل و نقل عمومی در داشتن زیرساخت مناسب است تا بتواند منجر به کاهش آلودگی هوا شده و زمان رسیدن مسافر به مقصد را نیز کاهش دهد؛ در صورت نداشتن زیر ساخت، سهم حمل و نقل عمومی رو به کاهش خواهد بود.
زیرساخت های مربوط به اتوبوس شهری:
با توسعه وسایل حمل و نقل عمومی فرهنگ استفاده از این وسایل نیز باید رعایت شود تا بتوانیم سفری سالم و به دور از تنش داشته بشیم. در اینجا به چند نکته که باید هنگام استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی رعایت شود اشاره کردیم:
همیشه که نباید منتظر دولت بود تا زیرساخت‌ها را برای استفاده از حمل و نقل عمومی را آماده کند؛ در کنار سیاست‌های دولت جهت ترغیب مردم به استفاده از سیستم حمل و نقل عمومی چند راهکار که مدیران شرکت‌ها می‌توانند برای ارتقا فرهنگ حمل و نقل عمومی کارکنان خود داشته باشند موارد زیر را می‌توان پیشنهاد کرد:
برای اطلاع از سایر راه های ارتقا فرهنگ حمل و نق عمومی میتوانید به مقاله فرهنگ حمل و نقل عمومی بهمراه مراجعه کنید.
تأمین نیازهای اقتصادی و اجتماعی شهروندان، برطرف کردن مشکلات محیط زیست به ویژه آلودگی هوا، حل مشکل ترافیک و جابه جایی و انتقال آسان و راحت مردم، بخشی از دستاوردهای مطلوب استفاده درست از حمل و نقل عمومی و سیستم‌های حمل و نقل اشتراکی هوشمند است.
