تاریخچه ی تولید لوله های پلیمری در ایران و جهان به حدود نیم قرن پیش باز میگردد . با ساخت این لوله های پلیمری که در واقع از صنایع پلاستیک می باشند تحولی شگرف درصنعت لوله کشی رخ داد .
انسان ها در طول تاریخ همواره به دنبال پیشرفت و زندگی آسان تر و بهتر بوده اند لذا هیچگاه دست از تحقیق و ساخت وسایل جدید برنداشته و باعث رفاه بیشتر و در نتیجه ساخت لوازم و مواد جدید شده اند. از جمله ساخت لوله و اتصالات در اشکال و جنس های متنوع همچون لوله های پلیمری که از جایگاه خوبی در صنعت تاسیسات خواهند داشت.
ایده ی ساخت لوله های پلیمری در ابتدا برای رفع مشکلات فاضلاب مطرح شد ولی با گذر زمان و پیشرفت کارایی و قابلیت های این لوله ها استفاده از این مواد بسیار گسترده تر شده و حتی در مواردی جایگزین لوله های فلزی وسیمانی نیز شدند.
امروزه در اموری همچون ساختمان سازی به کارگیری مواد و مصالح مناسب و کاربردی اهمیت بالایی پیدا کرده است . تاسیسات و الی الخصوص لوله کشی ها بخش وسیعی از یک ساختمان مسکونی یا صنعتی را به خود اختصاص میدهند.
در این مقاله سعی شده است ضمن بررسی تاریخچه ی لوله های پلیمری در ایران و جهان شناخت مختصری نیز نسبت به این مواد به دست اوریم تا به هنگام انتخاب و خرید این مواد دچار مشکل نشیم.
قبل از بیان تاریخچه ی کشف و ساخت لوله های پلیمری لازم است بدانیم که این محصولات پرکاربرد در واقع از چه چیزی ساخته میشوند.
کلمه ی پلیمر یک واژه ی یونانی و به معنی مواد چند بخشی میباشد پلیمر ها یا بسپار ها مولوکول های بزرگی هستند که در آن ها چند صد مونومتر به صورت زنجیری طی فرایند پلیمرازیسیون به هم متصل شده اند.
امروزه مواد پلیمری در تمام صنایع از جمله خودروسازی ، پزشکی ، ساختمان سازی ، حمل و نقل ،صنایع الکترونیک ، کشاورزی ، بسته بندی و.... به طور گسترده به کار میروند به عنوان مثال در صنعت ساختمان سازی از مواد پلیمری در عایق ها ، لوله ها ، به عنوان مواد افزودنی در طرح اختلاط بتن ، در آسفالت و ..... به کار برده میشود.
چهار نوع پلیمر اصلی : لاستیک ها ، پلاستیک ها ، الیاف پوششی و چسب ها هستند
پلیمر ها انواع بسیار متنوع و زیادی دارند ولی یکی از پراستفاده ترین پلیمر ها در صنعت پلیمر هایی هستند که از پلیمرازیسیون گاز اتیلن به دست می آیند.
در میان پلیمر های موجود پلی اتیلن ها جزو ساده ترین و ارزان ترین پلیمرها به حساب می آیند . پلی اتیلن ها که با نماد PE نشان داده میشوند به صورت غیر فعال و به حالت جامد مومی شکل هستند.
مشکلات زیاد لوله های فولادی از جمله خوردگی و زنگ زدگی باعث روی آوردن سازندگان به لوله های پلاستیکی شده بود . ولی برای استفاده ی بهینه و ایمن لازم بود تا این لوله های پلاستیکی مقومت و دوام بالایی را نیز داشته باشند لذا تولید لوله های پلی اتیلن جزو اولین کاربرد های پلی اتیلن ها به حساب امد. این لوله ها تحت آزمایشات مختلف زیادی قرارگرفتند و تمامی مجوز های لازم را اخذ نموده و امروزه به صورت گسترده در تمامی صنایع به کار میروند.
اولین تلاش ها برای ساخت مواد پلی اتیلن توسط شرکت امپریال که یک شرکت انگلیسی بود در جهان انجام شد . پس از آن در اروپا و امریکا نیز از این مواد پلیمری استفاده شد. آزمایشات اولیه بر روی لوله های پلیمری توسط شخصی به نام واسپاهیات انجام شد او که در نهایت توانست فرایند ساخت نیترات سلولز را ارائه دهد پلیمر های رسانایی که اول در صنعت کامپیوتر و امروزه برای ساخت سنسور ها به کار میروند را ارائه نمود.
لوله های پلیمری و پلاستیک ها در واقع پس از جنگ جهانی دوم به همگان معرفی شدند. در آن زمان این مواد به صورت نایلون پلی اتیلن یا اکرلیک بودند
ساخت لوله با بهره گیری از پلی اتیلن ها در سال 1954 میلادی در آلمان انجام شد کارل زیگلر آلمانی با انجام فرایند پلیمرازیسیون گاز اتیلن در در حضور یک کاتالیست ارگامتالیک و در فشار و دمای پایین لوله های پلی اتیلن را به بازارعرضه کرد . در این سال ساخت لوله های پلیمری بسیار اندک بود ولی خوشبختانه در کمتر از ده سال کارخانه ای در در فرانکفورت آلمان مشغول به تولید این لوله ها نمود و پس از این تولید مواد پلیمری در سال 1962 به حدود 200 هزار تن رسید. امروزه تولید پلی اتیلن ها در سال به بیش از 30 میلیون تن افزایش یافته است که از این مقدار حدود 15 درصد صرف تولید لوله هامیشود.
بعد از دست یابی به تولید انبوه مواد پلیمری بلافاصله این مواد پلیمری به صورت لوله به کار رفت . در سال 1956 میلادی پس از تولید این لوله ها آزمایشات بسیاری بر روی آنها انجام شد از جمله آزمایش میزان تحمل فشار لوله که این آزمایشات هنوز هم متداول بوده و مورد استفاده میباشند.
کارخانه های تولید مواد پلیمری علاوه بر افزایش میزان تولید همواره به دنبال تولید موادی با کیفیت و کارایی بیشتر و در عین حال قیمت کمتر بوده اند .
امروزه گستردگی استفاده از این لوله ها در انتقال آب و گاز و فاضلاب و برق به قدری زیاد شده است که کمتر کسی را میتوان نام برد که با این لوله ها اشنا نشده باشد.
در کشور ایران نیز تولید لوله های پلیمری به چند دهه قبل باز میگردد . در ابتدای تولید لوله های پلیمری مواد اولیه ی لازم برای ساخت این لوله ها در اروپا تولید و وارد کشور میگردید . این در حالی است که چند سال بعد این مواد اولیه در داخل کشور از جمله پتروشیمی ایران نیز تولید گردید .
با توجه به اخبار برخی از خبرگذاری ها در سال 1374 لوله ها و اتصالات پلی پروپیلن توسط شرکت آریا کاوان قشم تولید گردید. این محصولات با نام تجاری آک وارد بازار گردید. این در حالی است که بین عموم مردم با توجه به رنگ سبز این لوله ها با نام لوله سبز مرسوم گردید.این لوله ها در همان ابتدای ورود به بازار مجوز ها و استاندارد های لازم به طور مثال استاندارد ملی شماره 6312 که بر مبنای استاندارد المانی بود را کسب کردند . این استاندارد ها که در واقع اهمیت کیفیت تولید این محصولات را نشان میداد مدام در حال ارتقا بوده است . و در حال حاضر بر اساس اخرین نسخه ی استاندارد بین المللی تغییر پیدا کرده است.
البته لازم به ذکر است که در ایران رنگ این لوله ها کم کم از سبز به سفید تبدیل شد . در ایران استفاده از لوله های تک لایه کم کم منسوخ گردید و چون از رنگ سبز این لوله ها استقبال چندانی نشد رنگ لوله ها از سبز به سفید تغییر پیدا کرد این در حالی است که در کشور های همسایه هنوز هم لوله های سبز رنگ موارد استفاده ی زیادی دارند.
شما را دعوت می کنیم تا مقالات مربوط به خرید لوله خرطومی نسوز و خرید لوله برق استاندارد را مطالعه فرمایید.
در حال حاضر این لوله ها و اتصالات به صورت گسترده توسط تولید کنندگان داخلی تولید شده و بالغ بر 200 واحد تولیدی با ظرفیتی بیش از 200 هزارتن در حال فعالیت میباشند و سرمایه گزاران و شاغلین بسیاری در این زمینه کارمیکنند. این تولیدات مطابق با استاندارد های جهانی هستند .در ایران بیشترین مصرف لوله های پلیمری مربوط به لوله های PE80 و PE100 میباشد
با وجود این که هدف اولیه و اصلی تولید لوله های پلی اتیلن استفاده در لوله کشی فاضلاب بود امروزه استفاده از این دست لوله ها در سیستم گازرسانی بسیار حائز اهمیت شده است. از این لوله ها در اغلب کشور های دارای مخازن گازی برای انتقال گاز به شهر ها و روستاهای مختلف استفاده میشود.تا جایی که امروزه چیزی حدود 60 درصد لوله کشی گاز توسط لوله های پلیمری انجام میشود.اوایل لوله های انتقال گاز با رنگ مشکی و بعد ها به صورت لوله هایی با نوار زرگ رنگ به کار میروند.
امروزه لوله و اتصالات پلیمری جایگاه بسیار وسیعی در علم لوله کشی به خود اختصاص داده است بنابر این انتخاب و خرید لوله های پلیمری مناسب و با کیفیت جزو اولویت های لوله کشی یک ساختمان به شمار میرود
