چند روز پیش در تاریخ ۳۱ فروردین (۲۰ آوریل) اپل در رویدادی بهاره خودش از چند محصول جدید رونمایی کرد. کار به رنگ جدید آیفون، طراحی جدید اپل پادکست، ایرتگهای جذاب و حتی بهروزرسانی بزرگ آیپد (که خودم مدتها منتظرش بودم) ندارم. توی این پست میخوام درباره طراحی جدید (؟!) آیمکهای اپل صحبت کنم،چون اولش برام عجیب بود اما حالا که یکم گذشته و نظرات چندتا از طراحهای صنعتی رو دیدم نظرم فقط اندکی تغییر کرده.
خب، در نگاه اول (و دوم و سوم حتی) این طراحی واقعا خوب نیست. حاشیههای قطور سفید، لبه پایینی به این بزرگی، حتی رنگهای انتخاب شده، همهشون از نظر من بد هستن، واقعا بد! چی میشد جای این که سعی کنی یک کامپیوتر با قطر ۱۱ میلیمتری بسازی، یک کامپیوتر یکم قطورتر میساختی، عوضش بورد اصلی و قطعات الکترونیک رو پشت مانیتور جا میدادی؟ نمیشد حاشیه مانیتور رو مثل مانیتورهای XDR یا آیپد پرو نازک کنی؟
حالا بیاید از یک زاویه دیگه به قضیه نگاه کنیم. ما که در قدرت طراحی صنعتی، شناخت کامل اپل بر مشتریان، توانایی استفاده از آخرین فناوریها و اینجور چیزهای اپل شک نداریم. اپل چی ساخته؟ یک کامپیوتر میان یا حتی پایین رده! برای چه بازار هدفی؟ احتمالا کاربردهای خانگی و نهایتا یکم شرکتی. میخواسته روی چی تاکید کنه؟ مثل همیشه روی اکوسیستمش. آیمکهای جدید برای این ساخته شدن که اپل تراشه M1 رو در همون دوره دگردیسی دو سالهای که تعریف کرده به iMacها بیاره، و احتمالا رده جدیدی از مشتریان رو هم به بازار هدف خودش اضافه کنه. رنگهای جدید، طراحی آیکونیک (iconic) و عدم عدم تغییر زبان طراحی همه برای این بوده که به کاربران بگه شما دارین نسخه ۲۰۲۱ همون آیمک همیشگی رو میخرین.
در واقع اپل فقط وقتی دست به تغییر زبان طراحی در محصولاتش میزنه که دلیلی برای این کار داشته باشه. حتما یادتون هستن چطور سالها روی طراحی قدیمی آیفون با نمایشگر کوچک، حاشیههای بالا و پایین بزرگ و اون دکمه Home معروفش اصرار کرد، در حالی که رقیباش هر سال داشتن یک نوآوری جدید به محصولاتشون اضافه میکردن. آیفون برای سالها یک طراحی کلی داشته و فقط جزییات اندکی تغییر میکردن تا اینکه اپل در آیفون ۱۰ همه چیز رو تغییر داد. طراحی جدید برای اپل یعنی نگاه دوباره به همه چیز، بنابراین باید زمانی انجام بشه که همه چیز برای تغییر آماده باشه. در مورد آیفون مثلا، حذف دکمه هوم و درنتیجه اون حذف حسگر اثر انگشت نیازمند فناوری تشخیص چهره بالغ، جایگزین رابط کاربری مناسب برای دکمه برگشت به خانه و حتی امکان ساخت نمایشگر با حاشیه کم در همه جهتها داشت. به این ترتیب اپل تغییر عمده در طراحی رو خیلی دیر اما به گونهای انجام میده که محصولاتش تا چندسال نیازی به بازطراحی نداشته باشن. این سیاست هم حتما خوبیها و بدیها، نقاط ضعف و قدرت، مخالفان و موافقان خودش رو داره، اما به نظر میاد سیاستی هستن که در مورد آیمک، مکبوک، آیپد و بقیه محصولات هم دنبال میشه.
آیمک ۲۰۲۱ همون آیمک همیشگیه که فقط بخاطر تغییر در فناوری پردازنده، با تغییرات اندک خودش را با شرایط جدید وفق داده و برای اینکه خیلی هم خشک و خالی نباشه چند تا رنگ و یکم تغییر در ظاهر هم روش اعمال شده. من حدس میزنم اپل همین امسال یا شاید سال آینده تغییرات عمده در طراحی آیمک و مکبوکها رو همزمان با ارائه دومین پردازنده اختصاصیش (M1X یا به احتمال بیشتر M2) رقم خواهد زد تا ظاهر این محصولات هم با زبان طراحی مدرن روز تطبیق پیدا کنن. و فکر میکنم بعدش دوباره نوبت آیفون خواهد بود تا توی دو سه نسل آینده طراحیش بهروز بشه، بعد دوباره آیپد و ... .