مقدمه
بلاک چین ها در حال حاضر به طور اساسی سیستم مالی ما را متحول کرده‌اند، اما مباحث مالی، تنها کاربرد آن‌ها نیست. بلاکچین‌ها می‌توانند انواع کاملاً جدیدی از سازمان‌ها را راه‌اندازی کنند که می‌توانند به طور مستقل و بدون نیاز به هماهنگی یا کنترل توسط یک نهاد مرکزی، کار کنند.
سازمان غیر متمرکز خودمختار یا Decentralized Autonomous Organization (DAO) یک نهاد غیرمتمرکز است یعنی دولت‌ها یا هیچ ارگان دولتی روی آن نظارت و کنترلی ندارند.
نظریه DAO که اولین بار در سال 2016 مطرح شد، با الهام گرفتن از تمرکززدایی ارزهای دیجیتال بود.
توسعه‌دهندگان DAO معتقد بودند که می‌توانند خطای انسانی یا دستکاری سرمایه‌گذاران بزرگ را با قرار دادن قدرت تصمیم‌گیری در دستان یک سیستم خودکار و یک فرآیند جمع‌سپاری، از بین ببرند. یعنی توکن‌هایی را برای کاربران خود فراهم کنند (توکن‌های حاکمیتی) و به آن‌ها اجازه دهند تا فارغ از منصب و جایگاه، در تصمیم‌گیری‌ها و پروژه‌های احتمالی آتی، حق رای داشته باشند.
سازمان DAO در اصل همان قراردادهای هوشمند است که بیشتر آن‌ها بر بستر شبکه‌ی اتریوم قرار دارند. ولی هر شبکه‌ای که از قراردادهای هوشمند پشتیبانی کند، می‌تواند DAO هم داشته باشد. همچنین می‌توان گفت که DAO از نتایج و زیرشاخه‌های DeFi یا امور مالی غیرمتمرکز به حساب می‌آید.
همان‌طور که عنوان شد، یک DAO معمولاً توسط جامعه‌ای از سهامداران توکن مربوط به آن DAO، اداره می‌شود. قوانین و سوابق تراکنش‌های یک DAO به صورت شفاف روی بلاک چین یا زنجیره ذخیره می‌شوند. قوانین عموماً با رأی ذینفعان تعیین می‌شوند. به طور معمول، روش تصمیم‌گیری در یک DAO از طریق پیشنهادات است. اگر پیشنهادی توسط اکثریت سهامداران مورد قبول باشد و به آن رای بدهند، آن پیشنهاد به قانون تبدیل شده و روی آن بلاکچین اجرا می‌شود. از برخی جهات، یک DAO مشابه یک شرکت یا یک دولت کار می‌کند، اما تفاوت در این است که به شکل غیرمتمرکزتری عمل می‌کند.
شاید بتوان بهترین نمونه از DAO را بیت کوین دانست چرا که با توجه به قوانین پرروتکل آن، بیت کوین تضمین می‌کند که شرکت‌کنندگان مختلف می‌توانند با هم کار کنند تا این کوین به عنوان یک سازمان مستقل غیرمتمرکز کار کند و هدف مشترک در مورد آن، ذخیره و انتقال ارزش بدون یک نهاد مرکزی هماهنگ‌کننده و کنترل‌گر است.
نمونه‌های دیگری ازاین نوع نهاد غیرمتمرکز: The Dao، Decentraland، Uniswap، American CryptoFed DAO، BitDAO، LexDAO، Friends With Benefits، ConstitutionDAO، Pleasr و UkraineDAO.
از آخرین DAO های ایجاد شده هم می‌شود به DAO مربوط به کوین میمون‌های کسل اشاره کرد. Yuga Labs خالق مجموعه NFT های Bored Ape یا همان میمون‌های کسل معروف، به تازگی کوین‌های خود را با نام ApeCoin راهی بازار کریپتو کرده‌اند و برای این کوین‌ها یک DAO تشکیل داده‌اند.
طبق فرآیند پیشنهادی برای بهبود Ape، به همه‌ی اعضای ApeCoin DAO اجازه داده می‌شود تا در مورد تخصیص صندوق اکوسیستم، قوانین حاکمیتی، پروژه‌ها، مشارکت‌ها و موارد دیگر تصمیم بگیرند. همچنین عضویت ApeCoin DAO برای همه دارندگان ApeCoin آزاد است.
مشکلات قانونی
محیط نظارتی پیرامون DAO ها کاملا نامشخص است. باید دید که چگونه حوزه‌های قضایی مختلف، چارچوب نظارتی را پیرامون این نوع سازمان‌های جدید ایجاد خواهند کرد. با این حال، یک چشم‌انداز نظارتی نامشخص، می‌تواند مانع مهمی برای پذیرش DAO باشد.
حملات هماهنگ
ویژگی‌های مطلوب DAO (غیرمتمرکز، تغییرناپذیری، عدم نیز به اعتماد طرفین) ذاتاً دارای اشکالات امنیتی و عملکردی قابل توجهی است. شاید برخی از سازمان‌هایی که می‌توانند به شکل بالقوه به عنوان DAO ظاهر شوند، هیجان‌انگیز به نظر برسند، اما این مجموعه‌ها ریسک‌های زیادی را متحمل می‌شوند که در سازمان‌های سنتی این مشکلات وجود ندارد.
نقاط قوت تمرکز بودن
می‌توان در نظر داشت که تمرکززدایی یک حالت نیست، بلکه یک محدوده است که در آن هر سطح، برای کاربرد متفاوتی مناسب است. در برخی موارد، خودمختاری کامل یا تمرکززدایی، ممکن است نه امکان‌پذیر باشد و نه منطقی!
این DAO ها ممکن است به طیف وسیع‌تری از شرکت‌کنندگان نسبت به قبل، اجازه همکاری را بدهند، اما قوانین حاکمیتی تعیین شده در پروتکل، همیشه نقطه تمرکز این سیستم خواهند بود. می‌توان این بحث را مطرح کرد که سازمان‌های متمرکز می‌توانند با کارایی بسیار بالاتری کار کنند، اما صرفا بدون مزایای مشارکت آزاد.
در اصل، DAO به سازمان‌ها اجازه می‌دهد تا از اتکا به نهادهای سنتی رها شوند. به جای یک نهاد مرکزی که مشارکت‌کنندگان را هماهنگ می‌کند، قوانین حاکمیتی به شکلی خودکار این عمل را اجرا کرده و بازیگران را به سمت سودمندترین نتیجه برای آن شبکه، هدایت می‌کنند.
کلید طراحی DAO های خوب، قرار دادن مجموعه‌ای کارآمد از قوانین اجماع است که مشکلات پیچیده هماهنگی شرکت‌کنندگان را حل کند. چالش واقعی پیش روی اجرای DAO ها، ممکن است صرفاً تکنولوژیکی نباشد، بلکه تجمیع شرکت‌کنندگان آن باشد.
من مهراب پارسیان از تیم تحریریه بیدارز هستم و شما می توانید با مراجه به سایت ما، اخبار اطلاعات و آموزش های گوناگونی پیرامون صنعت ارز دیجیتال و بلاکچین را مشاهده و مطالعه نمایید.
