حسن نیت وظیفه هر دوطرف بیمه است اما درعمل ، بیشتر برعهده متقاضی بیمه یا بیمه گذار میباشد، زیرا بیمه گر به سهم خود موظف است متن بیمه نامه را شفاف و بدون ابهام تنظیم کند . در صورت وجود هر گونه ابهامی در قرارداد بیمه ، مرجع قضایی آن را به زیان بیمه گر تفسیر خواهد کرد.
نقص اصل حداعلای حسن نیت در شکل های گوناگون رخ میدهد و باعث ابطال بیمه نامه میشود، وظیفه حسن نیت در زمان تمدید بیمه نامه مجددا برقرار میشود زیرا تمدید قرارداد به منزله انعقاد قرار داد بیمه جدید است .
درقراردادی که بر اصل حسن نیت استوار است هر طرف قرارداد باید اطلاعات یا حقایق موثر برتصمیم طرف دیگر برای قبول یا رد قرارداد را اظهار کند. درواقع ، اظهار این حقایق، صرف نظر از خواست یا عدم درخواست طرف دیگر برای اطلاع از آن ، یک وظیفه تلقی میشود.
درهر قراداد تجاری غیر بیمه ای ، مشتری با انجام بررسی لازم ، خود میتواند از نقایص احتمالی موجود درکالا یا خدمات مورد معامله آگاه شود.
قرارداد بیمه درمقایسه بااین گونه قراردادهای تجاری ، بیشتراز ضرورت هوشیاری مشتری تابع اصل حد الای حسن نیت است زیرا طرفین قرارداد درموقعیت برابر نیستند.از اطرف دیگر متقاضی بیمه میتواند بیمه گر را یک طرف قرارداد کندکه از حقایق آن اطلاع ندارد.
درواقع بیمه گر قادر به آگاه شدن از اطلاعات مربوط به بیمه مورد تقاضا نیست مگر اینکه متقاضی بیمه اظهارکند.
اظهار نکردن عمدی حقایق بیمه ای ، کتمان نام دارد . این عمل تقلب تلقی میشود و بیمه حق دارد درصورت اثبات تقلب ، بیمه گرملزم استرداد حق بیمه دریافتی نیست اما بیمه گران معمولا، از این امر احتراز میکنند.
هر گاه بیمه گذار عمدا از اظهار مطالبی خوداری کند یا عمدا اظهار مطالبی کاذبه بنماید و مطالب اظهار نشده یا اضهارات کاذبه طوری باشد که موضوع خطر را تغییر داده یا اهمیت آن در نظر بیمه گر بکاهد عقد بیمه باطل میشود ، حتی اگر مراتب مذکور تاثیری در وقوع حادثه نداشته باشد در این صورت نه فقط وجوهی که بیمه گذار پرداخته است قابل استرداد نیست بلکه بیمه گر حق دارد اقساط حق بیمه را تا آن تاریخ عثب اقتاده است از بیمه گذار مطالبه کند.
