در صنعت طیور استرس یعنی محیط شرایطی را برای پرنده ایجاد کرده که بر سلامت و بازده (رشد و تولید) او اثر گذاشته است و بدن پرنده باید به رخدادهای نامتعادل مختلفی که تعادل فیزیولوژیک بدن او را بر هم زده اند پاسخ دهد. بدن برای خنثی نمودن اثرات نامطلوب استرس، مکانیسم های مختلف عصبی-هورمونی را فعال می نماید که قادرند پرنده را برای تطبیق با تغییرات به وجود آمده مهیا نمایند. بدیهی است که این مکانیسم ها از مواد مغذی و انژی ذخیره بدن استفاده نموده و به دلیل محدود بودن منابع در دسترس برای رفع نیازهای فیزیولوژیک سهم کمتری برای اختصاص به رشد و تولید باقی خواهد ماند. لذا باید برنامه های مدیریتی گله به گونه ای باشد که با برخورداری از شرایط مناسب پرورشی و تغذیه ای حداقل استرس به گله وارد شود زیرا در صورت تداوم شرایط پر استرس، فاکتورهای اقتصادی گله مانند رشد و تولید، راندمان تولید مثل و سلامت گله به خطر می افتد. بنابراین بسیار مهم است که عوامل استرس به درستی شناخته شود تا بتوان عوارض آنها را به حداقل رساند.
اگر روند افزایش وزن پرنده ها در محدوده استاندارد نیست و از یکنواختی و تناسب فیزیکی مناسبی برخوردار نباشند، روند حذفی و تلفات غیرنرمال خواهیم داشت، وضع ظاهری پرها و شاخصهای ثانویه جنسی (مثلاً رشد تاج و ریش در خروس ها) مناسب نیست، پوست رنگ پریده بوده و چشم ها هوشیار نیستند، زخمهایی روی نقاط مختلف بدن پرنده وجود دارد، توزیع پرنده ها در سالن غیر یکنواخت است مثلاً همه دور منبع گرمایی جمع شده اند یا از کوران هوا به گوشه دیوارها پناه برده و روی هم ریخته اند، نوک چینی مناسب در مورد شان اعمال نشده به نحوی که نمی توانند به درستی دان بخورند و علائم دیگر هم بیانگر این است که عوامل استرس زا به نحوی در سالن حضور دارند و عوارضی را ایجاد می نمایند که باید تا حد امکان سعی در حل مشکل و بر طرف کردن آنها داشت و یا در موارد دیگر از رخداد آنها پیشگیری کرد.
اگر گله از لحاظ عوامل مختلف در وضعیت نرمالی باشد، پرنده ها در سالن به طور یکنواختی پخش می شوند، راه می روند، غذا می خورند، بدن خود را کش و قوس می دهند، پرهایشان را باز و بسته می کنند، با بستر بازی می کنند. ولی در گله ای که تحت استرس باشد، بسته به نوع استرس رفتار مختلفی از خود نشان می دهد پرنده ها در سالن یکنواخت پخش نشده اند، غذا خوردن، آب خوردن، و تحرکشان طبیعی نبوده و ظاهر مناسبی ندارند. از لحاظ رشد، هوشیاری و وضعیت پر در آوری مناسب نیستند.
عوامل استرس زا را می توان به دو دسته قابل اجتناب و غیرقابل اجتناب تقسیم بندی کرد. به منظور کنترل عوامل استرس زا و کاهش عوارض آن باید عوامل استرس زای قابل اجتناب به طور کامل حذف شده و عوامل استرس زای غیر قابل اجتناب را به حداقل برسانیم. راهکار های ارائه شده در این زمینه به شرح زیر است:
در ارزیابی های انجام شده در گله های مختلف مشخص شده گله هایی که حداقل استرس به آنها وارد شود، کمتر دچار بیماری شده و رشد یکنواخت تری خواهند داشت، پاسخ بهتری به واکسنها خواهند داد و گله هایی که با استرس های مختلفی روبرو شوند تعداد حذفی و تلفات بیشتری داشته، ابتلا به بیماری ها در آنها بیشتر است.
مقالات و تجربیات متعدد و اثبات شده ای در دست است که پروبیوتیک ها بعنوان یکی از ارزانترین و کارآمدترین افزودنی های خوراک طیور می توانند توسط عملکرد باکتری ها در طول دوره پرورش و تولید با رعایت سایر نکات ارائه شده بر روی عوارض ناشی از استرس تاثیرگذار باشند. مطابق گزارشاتی که از مصرف پروبیوتیک Bioguil توسط پرورش دهندگان اعلام شده اثرگذاری پروبیوتیک بر روی عوارض ناشی از استرس کاملا مشهود بود. تلاش بر این است که مقالاتی مرتبط برای افزایش دانش و اطلاعات علاقه مندان ارائه شود.
