یکی از بیماری مهم در فارم های طیور که تلفات زیادی را به همراه دارد بیماری نیوکاسل است. در گذشته به علت تلفات سنگینی که توسط این بیماری تحمیل می شد با نام طاعون مرغی نیز شناخته شده اما نام رایج آن نیوکاسل می باشد. عامل این بیماری ویروسی از خانواده پارامیکسوویریده (paramyxoviridae) است که ویروس های عامل بیماری های انسانی مثل اوریون و سرخک نیز در این خانواده قرار دارند.
دلیل انتشار شدید ویروس نیوکاسل، توانایی بسیار زیاد این ویروس در زنده ماندن در کود و لاشه مرغ های تلف شده می باشد. این ویروس حتی می تواند به مدت چندین ماه تا یک سال نیز در گوشت مرغ منجمد شده با دمای 20- درجه زنده بماند.
ویروس نیوکاسل می تواند در سه مرحله ضعیف، متوسط، قوی گله ها را درگیر کرده و در نوع حاد یا یا قوی سبب ایجاد تلفات بسیار بالا شود.
در خصوص انتقال عمودی (انتقال بیماری از مادر به جوجه) پرسش هایی مطرح است که در پاسخ به این پرسش باید گفت معمولا ویروس نیوکاسل در صورت انتقال به تخم مرغ نطفه دار باعث مرگ جنین می شود و در صورتی که تخم مرغ آلوده داخل دستگاه های جوجه کشی و در طول دوره هچینگ بشکند باعث پخش پارتیکل ویروس در کل دستگاه هچر می شود و جوجه های تازه متولد شده را درگیر می کند. بعد از انتقال این جوجه ها به فارم و سپری شدن دوره نهفتگی که 48 ساعت تا 15 روز می باشد باعث درگیر شدن گله به ویروس و تلفات سنگین بین 50 تا 70 درصد می شود.
از جمله علایم این بیماری می توان به: نفس کشیدن با دهان باز، نفس نفس زدن، خارج شدن مایع یا ترشحات از دهان، خس خس کردن سینه، داشتن سرفه و عطسه، وجود اسهال آبکی یا سبز رنگ، کاهش اشتها و کاهش وزن، لرزش بدن و افتادگی بال ها، کز کردن و گوشه گیری، عدم تعادل در راه رفتن و ایستادن، داشتن سرگیجه، در موارد حاد فلج شدن پاها و پیچیدن گردن به سمت بدن و… اشاره کرد.
با اینکه توجه به علائم فوق در تشخیص و درمان بیماری کمک کننده خواهد بود اما در برخی موارد به دلیل مشابه بودن علائم آن با سایر بیماری ها به صورت اشتباه تشخیص داده می شود، بنابراین انجام کالبد شکافی لاشه جهت تشخیص دقیق بیماری الزامی خواهد بود. در صورتی که پرنده به نیوکاسل جزئی و خفیف متبلا شده باشد و یا بیماری در مراحل اولیه باشد با مشاهده تورم چشم و گلو، کاهش اشتها، کاهش تخم گذاری، تغییر در شکل و رنگ تخم مرغ و آبکی و غیر ژله ای شدن سفیده تخم می توان به وجود بیماری نیوکاسل در مرغ پی برد که حتما باید در جهت قرنطینه و درمان سریعتر اقدام شود.
بیماری آنفولانزای مرغی و مسمومیت های غذایی علائم تنفسی، گوارشی و عصبی مشابهی با این بیماری ایجاد خواهد کرد بنابراین دامپزشک ها به منظور تشخیص قطعی نیوکاسل در طیور و جلوگیری از تلفات بیشتر گله از روش هایی همچون MDT، ICP، IVP، HI و یا روش مولکولی بهره گیری می کنند.
در صورتی که شما یا دامپزشک قصد کالبد شکافی پرنده تلف شده را داشته باشید باید به خونریزی داخلی ریه، کلیه، نای، سنگدان، تخمدان و سایر اندام های پرنده توجه کنید چرا که نیوکاسل سبب خونریزی داخلی در این اندام ها نیز می شود.
علائم کالبدگشایی بیماری نیوکاسل عبارت اند از ایجاد زخم و خونریزی در بافت ها و سلول های لمفوئیدی زیر پلک چشم، لوزه های سکومی، غدد پایر، بزرگ شدگی غیر طبیعی طحال همراه با خونریزی بافت تیموس و پیش معده و روده کدر بودن کیسه های هوایی می تواند نشانه کالبد گشایی مثبت نیوکاسل باشد.
پروبیوتیک ها که به عنوان روش تغذیه مستقیم باکتریایی (direct fed microbials) نیز شناخته شده هستند و جزء افزودنی های خوراکی میکروبی نیز به حساب می آیند از طریق بهبود تعادل روده ای به طور مثبت و موثر بر حیوان میزبان تاثیر می گذارند. به طور خلاصه، پروبیوتیک ها، باکتری های “خوب و مفیدی” هستند که در دستگاه گوارش زندگی می کنند.
پروبیوتیک ها طبق اصل طرد رقابتی عمل می کنند یعنی زمانی که جمعیت های مناسب باکتری های پروبیوتیک حضور دارند، توانایی باکتری های بیماری زا را کاهش می دهند تا از کنترل خارج شوند و میزبان را در اختیار خود بگیرند. به بیان ساده تر پروبیوتیک ها، پاتوژن ها را از بدن بیرون رانده و همچنین از رشد باکتری های بیماری زا نیز جلوگیری می کنند.
به علاوه پروبیوتیک ها برای سیستم ایمنی به عنوان تنظیم کننده عمل می کنند. برای مثال، جوامع میکروبی می توانند از طریق تحریک پاسخ ایمنی دستگاه گوارش، از سیستم دفاعی حیوان در برابر پاتوژن ها دفاع کنند. این امر به پیشرفت سیستم ایمنی از طریق تحریک تولید پادتن ها و افزایش فعالیت گلبول های سفید کمک می کند.
در مقاله ای که تحت عنوان “مقایسه اثر پروبیوتیک و آنتی بیوتیک بر سیستم ایمنی جوجه های گوشتی” منتشر شده به بررسی تاثیر پروبیوتیک ها بر پادتن ضد گلبول قرمز گوسفند و پادتن ضد نیوکاسل پرداخته شده است که در ادامه روند این بررسی با شما به اشتراک می گذاریم:
هدف از انجام این تحقیق مقایسه تأثیر مصرف پروبیوتیک و آنتی بیوتیک بر عملکرد جوجه های گوشتی و مقاومت این پرندگان در مقابل عوامل استرس زا و بیماری زا بوده است.
برای اجرای طرح تعداد 400 قطعه جوجه گوشتی نر از سویه راس به صورت تصادفی انتخاب شده شامل 4 تیمار، هر تیمارشامل 4 تکرار بودند. جوجه های گروه شاهد با جیره غذایی فاقد هرگونه آنتی بیوتیک و داروی ضدکوکسیدیوزی تغذیه شدند. به جیره غذایی گروه دوم میزان 0.02 درصد از پریمکس آنتی بیوتیک ویرجینیامایسین 10 درصد اضافه گردید و به جیره گروه های سوم و چهارم به ترتیب 0.05 و 0.1 درصد پروبیوتیک اضافه شد. در تمام طول آزمایش جوجه ها به طور آزادانه به آب و غذا دسترسی داشتند.
تعداد گلبول های سفید و نسبت هتروفیل (یک آنتی بادی ایمونوگلوبولین M (IgM) است ( به لنفوسیت (گلبول های سفید خون) در نمونه های خون در 42 روزگی سنجیده شد. به جوجه ها واکسن بیماری نیوکاسل داده شد و به تعدادی از آن ها گلبول قرمز گوسفند تزریق شد و سپس بر روی نمونه های سرم خون آن ها تست پادتن نیوکاسل و پادتن گلبول قرمز انجام گرفت.
نتایج حاصل از این تحقیق نشان دادند که افزودنی آنتی بیوتیک ویرجینیامایسین به جیره غذایی در مقایسه با گروه شاهد و گروه های مصرف کننده پروبیوتیک تاثیر معنی داری در تعداد گلبول های سفید و نسبت هتروفیل به لنفوسیت، پادتن ضد گلبول قرمز گوسفند و پادتن ضد نیوکاسل نداشت.افزودن 0.1 درصد پروبیوتیک به جیره غذایی در مقایسه با گروه شاهد به طور معنا داری تعداد گلبول های سفید را افزایش و نسبت هتروفیل به لنفوسیت را کاهش داد (P<0.05). هرچندکه افزودن 0.05 درصد پروبیوتیک به جیره غذایی در مقایسه گروه با گروه شاهد تاثیر معنا داری در تعداد گلبول های سفید و نسبت هتروفیل به لنفوسیت نداشت.
با توجه به نتایج این تحقیق می توان گفت پروبیوتیک ها تاثیرات مثبتی بر روی سیستم ایمنی میزبان دارند. تجربه ای که شرکت زیست یار وارنا در خصوص بیماری نیوکاسل و نقش پروبیوتیک بایوگیل در اثرگذاری مثبت در این بیماری داشته به شرح زیر است:
در برخی از فارمهای تولیدی که درگیر ویروس نیوکاسل شده بودند اعلام شده است که درگیری نیوکاسل مشهود بوده اما تلفات ناشی از نیوکاسل و همچنین عوارض ثانویه ناشی از این ویروس نسبت به دوره هایی که از پروبیوتیک بایوگیل استفاده نمی کردند بمراتب کمتر و بازگشت گله به وضعیت نرمال و جبران رشد و وزن گیری با سرعت بیشتری صورت پذیرفته که عملکرد عملی پروبیوتیک مؤید مطالعه فوق است.
