یکی از تجهیزات معروف اطفا حریق که آن را در گوشه و کنار ساختمان‌ها زیاد دیده‌اید کپسول آتش نشانی است. اگرچه از لحاظ ظاهری این‌طور به‌نظر می‌آید که تمامی آنها یک مدل هستند اما به‌صورت تخصصی انواع مختلفی از کپسول‌های آتش نشانی وجود دارد. انواع کپسول اطفای حریق دارای برچسب‌های رنگی هستند که آنها را از یکدیگر متمایز کرده و برای اطفای آتش‌سوزی‌های خاص آماده می‌کند.
نصب سیستم اعلام و اطفا حریق نقش مهمی در کاهش خسارت‌های جانی و مالی ناشی از حریق دارد. سیستم‌های اعلام حریق متعارف، آدرس‌پذیر یا هوشمند می‌توانند آتش را در مراحل اولیه شناسایی کرده و آژیر خطر را به صدا درآورند. سیستم‌های اطفا حریق از جمله اسپرینکلرهای آتشنشانی، سیستم اطفا حریق گازی، آبی و غیره نیز به طور اتوماتیک مواد خاموش‌کننده را روی آتش پخش می‌کنند و باعث اطفای حریق می‌شوند.
نوع دیگری از تجهیزات که باید در ساختمان‌های مختلف در دسترس باشد، انواع کپسول اطفا حریق است که در کنار هوزریل آتشنشانی، فایرباکس، شیر آتشنشانی و غیره می‌تواند برای اطفای حریق به صورت دستی در مراحل اولیه کاربرد داشته باشد. انواع مختلفی از کپسول‌های آتشنشانی در بازار وجود دارد که شامل کپسول پودر و گاز، کپسول آتش نشانی آب و گاز، کپسول فوم و غیره می‌شود که در ادامه بیشتر در خصوص آنها صحبت خواهیم کرد.
یکی از نکات مهم برای انتخاب از میان انواع کپسول خاموش کننده، آشنایی با کلاس‌های آتش است. انواع مختلف کلاس آتش شامل موارد زیر می‌شود:
دقت داشته باشید که آتش‌سوزی‌های الکتریکی به عنوان یک طبقه‌بندی در نظر گرفته نمی‌شوند زیرا از نظر فنی برق یک منبع اشتعال است و از نظر فنی سوخت محسوب نمی‌شود. به این ترتیب با ایزوله کردن منبع برق، می‌توان این آتش را به عنوان آتش‌سوزی کلاس A در نظر گرفت. با این حال برای اطفای حریق تجهیزات الکتریکی باید از انواع کپسول آتش نشانی که غیررسانای الکتریکی باشد، استفاده کرد.
کپسول‌های آتشنشانی قرمز رنگ که در ساختمان‌ها، فروشگاه‌ها، منازل مسکونی و موارد دیگر مشاهده می‌شود، وسیله‌ای برای مبارزه با آتش‌سوزی‌های کوچک و اطفای آن پیش از گسترده شدن است. با استفاده از کپسول‌های آتشنشانی می‌تواند از رشد آتش و خسارات‌هایی که ممکن است به همراه داشته باشد، جلوگیری کرد. انتخاب از میان انواع کپسول آتش نشانی با توجه به ارزیابی خطر آتش‌سوزی انجام می‌شود. در فرآیند ارزیابی خطر آتش‌سوزی، کارشناسان نوع، مکان، دسترسی و علائم انواع کپسول آتشنشانی و در نهایت نکات مربوط به نگهداری یا شارژ آنها را مشخص می‌کنند.
کپسول آتش نشانی آبی یکی از انواع کپسول اطفاء حریق است که با برچسب قرمز رنگ مشخص می‌شود. این نوع کپسول خاموش کننده تنها برای آتش‌سوزی‌های کلاس A یعنی آتش‌سوزی ناشی از چوب، کاغذ، منسوجات و غیره کاربرد دارد. در صورت مشاهده‌ی آتش لازم است جت کپسول را به سمت محل آتش نشانه گرفته و از یک جهت به جهت دیگر حرکت داد تا به آرامی آتش خیس شده و خاموش شود. لازم به ذکر است در آتش‌سوزی کلاس A هرگز نباید مستقیما مواد در حال اشتعال را هدف قرار داد زیرا ممکن است باعث گسترش بیشتر حرق شود.
از کپسول آتشنشانی آبی نمی‌توان برای اطفای حریق آتش‌سوزی‌های الکتریکی استفاده کرد زیرا آب هادی جریان برق است و می‌تواند باعث آسیب به فرد شود. بعلاوه به تجهیزات نیز آسیب می‌رساند. همچنین استفاده از کپسول خاموش کننده آبی برای آتش‌سوزی‌های روغنی نیز تنها باعث گسترش بیشتر حریق خواهد شد.
یکی دیگر از انواع کپسول آتش نشانی، کپسول آتش نشانی پودر و گاز است که برچسب آبی رنگ دارد. در انواع کپسول آتش نشانی پودری از عامل خاموش‌کننده مبتنی بر پودر برای خفه کردن آتش و در نتیجه اطفای آن استفاده می‌کنند. برای مثال پودر ABC حاوی فسفات آمونیوم است و برای خاموش کردن آتش‌سوزی‌های کلاس A، B و C کاربرد دارد. سایر خاموش کننده‌های پودری نیز معمولا برای آتش‌سوزی‌های کلاس B و C یا D و A کاربرد دارند.
نکته مهم در مورد استفاده از این دسته از انواع کپسول های اطفا حریق این است که نباید از آنها در فضاهای کوچک و بسته استفاده کرد زیرا استنشاق پودر می‌تواند برای سلامتی افراد مضر باشد.
کپسول خاموش کننده گاز CO2 با برچسب سیاه مشخص می‌شود. این کپسول خاموش کننده بعلاوه دارای نازل بزرگی است که کاملا قابل شناسایی و تشخیص است. از این نوع کپسول اطفا حریق برای خاموش کردن آتش‌سوزی‌های الکتریکی و گازها و مایعات قابل اشتعال استفاده می‌شود. کپسول حاوی گاز CO2 تحت فشار است که با فشار از نازل خارج می‌شود. این نوع کپسول خاموش کننده اثر خنک کنندگی کمی دارد و به همین خاطر باید مراقب شعله‌ور شدن مجدد آتش بود.
در مورد انواع کپسول آتش نشانی و نحوه استفاده از آنها باید بدانید که جت کپسول گازی باید به سمت پایه‌ی شعله نشانه گرفته شود و به صورت جارو کردن از یک جهت به جهت دیگر حرکت داد. در حین خاموش کردن حریق با کپسول گازی مراقب باشید مواد در حال سوختن جابجا نشود.
کپسول خاموش کننده مواد شیمیایی تر دارای برچسب زرد رنگ است و از آن برای اطفای حریق آتش‌سوزی‌های ناشی از چربی‌ها و روغن پخت و پز (به طور کلی آتش‌سوزی کلاس F) استفاده می‌شود. این دسته از انواع کپسول آتش نشانی برای استفاده در آشپزخانه‌های بزرگ مناسب است. حین استفاده، عامل اطفای حریق روی مایع در حال سوختن را پوشانده و مانع از رسیدن اکسیژن به آتش می‌شود. به این ترتیب با اثر خنک کنندگی نیز مانع از اطفای مجدد حریق می‌شود.
کپسول آتش نشانی فوم یا کف با برچسب کرمی رنگ مشخص می‌شود و برای اطفای آتش‌سوزی‌های الکتریکی، آتش‌سوزی چربی و همینطور گازها و مایعات قابل اشتعال کاربرد دارد. برای اطفای حریق لازم است جت کپسول را دقیقا روی مواد در حال اشتعال بگیرید و اجازه دهید تا کف مانند یک لایه روی مواد در حال سوختن را پوشانده و باعث خاموش شدن آن شود.
آمادگی در برابر شرایط اضطراری از جمله حریق، از اهمیت بالایی برخوردار است. برای این منظور لازم است نسبت به بررسی کپسول‌های آتشنشانی نیز اقدام کنید. تمام کپسول‌های اطفا حریق یا خاموش کننده باید حداقل یک بار در ماه به صورت چشمی مورد بررسی قرار گیرند. در این بررسی ماهانه باید توجه شود که کپسولها در مکان مناسب و در معرض دید و دسترسی کامل قرار داشته باشند و هیچ مانعی در برابر آنها نباشد. بعلاوه فشار کپسولها باید در حد توصیه شده و در محدوده سبز رنگ روی گیج قرار داشته باشد.
در نهایت اینکه پین و مهر و موم انواع کپسول‌های آتش نشانی باید دست نخورده و سالم بوده و بدنه‌ی دستگاه نیز بدون آسیب، فرورفتگی، خط و خش یا سایش و هرگونه آسیب باشد.
همانطور که گفتیم در دسترس بودن کپسول‌های اطفا حریق از اهمیت بالایی برخوردار است. کپسولها معمولا روی براکت‌های مخصوص روی دیوار نصب می‌شوند. با این حال این کپسولها ممکن است در جایگاه مخصوص روی زمین و یا در جعبه آتشنشانی یا فایرباکس نیز قرار داده شوند. در دسترس بودن کپسولها باعث می‌شود افراد در شرایط حریق راحت‌تر به آنها دسترسی داشته باشند. بنابراین بهتر است این تجهیزات در نزدیکی خروجی اتاق‌ها، راه‌پله‌ها، راهروها و سایر مناطق در دسترس نصب شوند. نکات مهم در نصب انواع کپسول آتشنشانی شامل موارد زیر می‌شود:
یکی از موارد استفاده از انواع کپسول آتش نشانی، استفاده در خودروها از جمله ماشین‌های شخصی، اتوبوس، کامیون‌ها و غیره است. خودرو نیز مستعد انواع حریق از جمله آتش سوزی کلاس A، کلاس B و کلاس C است. اما خاموش کننده مناسب برای نگهداری در خودرو چیست؟ کپسول آتشنشانی مناسب برای خودرو، کپسول پودر گاز یا ABC است که برای خاموش کردن حریق ناشی از سوختن مواد پلاستیکی یا مایعات قابل اشتعال کاربردی است.
تا اینجا در خصوص انواع کپسول اطفا حریق و کاربرد آنها صحبت کردیم اما نحوه استفاده از کپسول‌های خاموش‌کننده به چه صورت است؟ کپسول آتش نشانی متشکل از یک بدنه‌ی فلزی است که با عامل خاموش کننده پر می‌شود.
یک اهرم در بالای بدنه دستگاه قرار دارد که با فشار دادن آن، مواد با فشار بالا از آن خارج می‌شود. لوله‌ی مخزن باعث فشار مواد به سمت بالا می‌شود. برای استفاده از انواع کپسول آتش نشانی لازم است ضامن آن را بیرون کشیده و اهرم را فشار دهید تا خروجی باز شود. شلنگ را مستقیما به سمت آتش نشانه بگیرید تا زمانی که کپسول خالی شود، مواد در حال سوختن را با عامل خاموش کننده هدف قرار دهید.
کپسول های آتشنشانی برای خاموش کردن آتش‌سوزی‌های کوچک و جلوگیری از گسترش آنها بسیار کاربردی هستند. در ساختمان‌های مختلف می‌توان از این کپسولها استفاده کرد؛ برای مثال انواع کپسول آتش نشانی در بیمارستان نصب می‌شوند و یا انواع کپسول آتش نشانی خانگی که برای خاموش کردن آتش در آشپزخانه‌ها کاربرد دارند.
محل نصب، تعداد کپسول‌های مورد نیاز و نوع کپسولها باید توسط افراد متخصص در این زمینه تعیین شود. برای دریافت اطلاعات بیشتر، قیمت انواع کپسول آتش نشانی و خرید انواع کپسول آتش نشانی می‌توانید با مشاوران مرکز اعلام حریق آرات در ارتباط باشید.
