ارنست همینگوی، مارک تواین، بروس چاتوین، هنری ماتیس، اسکار وایلد، پابلو پیکاسو، ونسان ون‌گوگ، چارلز داروین، توماس جفرسون... این تنها بخشی از لیست طولانی افراد نامداری است که دفترچه‌های جیبی زیادی از آنان به جا مانده. هر دفترچه، دنیاییست پر از شگفتی، برای ما که کتاب‌هایشان را خوانده‌ایم و نقاشی‌هایشان را دیده‌ایم. این دفترچه‌ها ما را به پشت‌صحنه و لحظات رنج و لذت این شاهکارها می‌برند.
داستان اولین دفترچه‌های جیبی دقیقا از جایی که به پایان رسیده بود شروع می‌شود. در سال ۱۹۸۶، بروس چاتوین، نویسنده و روزنامه‌نگار مشهور بریتانیایی، به همان نوشت‌افزارفروشی کوچک در پاریس رفت که دفترچه‌های جیبی‌اش را از آن‌جا می‌خرید. دفترهایی با جلد روغنی(یا چرم مصنوعی) مشکی‌رنگ ۱۴ در ۹ سانتی‌متری با کشی که برای بستن به دور دفتر می‌افتاد. یک مستطیل سیاه ساده با گوشه‌های گرد، کاغذهای عاجی‌رنگ و روبانی به عنوان چوب الف.
اما این‌بار فروشنده به او گفت کارگاهی که دفترها را می‌ساخت بسته شده است. این دفترچه‌ها یازده سال و برای نسل‌های متمادی افرادی چون پابلو پیکاسو، ونسان ون‌گوگ، اسکار وایلد، ارنست همینگوی را وابسته‌ی خود کرده بودند و حالا دیگر خبری از آن‌ها نبود. چاتوین تمام یادداشت‌هایش در طول سفرهایش را، در این دفترچه‌ها می‌نوشت: «در طول حدود بیست سال سفر، فقط دو تا از دفترچه‌هایم را دست دادم. یکی از آن‌ها در اتوبوسی در افغانستان ناپدید شد. دیگری توسط پلیس مخفی برزیل توقیف شد. گم‌شدن پاسپورت می‌تواند بدترین نگرانی یک فرد باشد اما از دست‌دادن دفتریادداشت فاجعه است». چاتوین در کتابش«The Songlines» داستان این دفترچه‌ها را نوشت و از عشق و وابستگی خود به آن‌ها گفت و به تبعیت از محلی‌ها‌ی پاریس این دفترچه‌ها را مولسکین[۱] نامید.
در سال ۱۹۹۵ معلمی ایتالیایی به نام ماریا سبرگُندی[۲] با خواندن رمان چاتوین، تصمیم گرفت استفاده از دفترچه‌های مولسکین را دوباره رونق ببخشد و بلاخره در سال ۱۹۹۷، با کمک یک شرکت نوشت‌افزار ایتالیایی (Modo & Modo) برند مولسکین را رسما تاسیس کرد. ساخت دفترها در ابتدا کند پیش رفت و تعداد آن‌ها اندک بود. در اولین سالی که دفترچه‌ها به بازار آمدند، تنها هفت درصد از مردم ایالات متحده از وجود آن‌ها اطلاع داشتند. این رقم حد فاصل سال‌ها ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۲ به ۵۷درصد رسید. دو سال پس از آن یعنی در سال ۲۰۱۴، این شرکت ۱۷ میلیون دفترچه در سراسر جهان فروخت.
مولسکین‌ها علاوه‌بر جمع‌وجور بودن و صمیمیت‌شان، میراث‌دار دفترچه‌هایی هستند که روزگاری همدم و همراه همیشگی نویسندگان و هنرمندان و جهانگردان و سیاستمداران بودند. خاطرات و طرح‌ها و یادداشت‌های بسیاری در آن‌ها ثبت شده و به یادگار مانده است. روزنامه‌ی گاردین می‌نویسد: «به نظر می‌آید ون گوگ، پیکاسو و همینگوی از این دفترچه‌ها استفاده می‌کردند و این تاریخچه اکنون در دستان شما است تا بتوانید در کافه Nero جایی پیدا کنید و به کار مشغول شوید. استفان بیلی، منتقد دیزاین و نویسنده و استفاده کننده از مولسکین، می گوید این [دیزاین] کاوشی استادانه در روان انسان است...مطالبی که در آن می‌نویسید ممکن است چیزهایی بی‌اهمیت باشند، اما باعث می‌شود شما با همینگوی ارتباط برقرار کنید.»
پا‌نوشت:
۱_ (Italian pronunciation: [moleˈskiːne]) Moleskine
۲_ Maria Sebregondi
منابع:
https://literaturadeviajes.com/
https://www.adweek.com/
https://www.theguardian.com/
