مطالعه توالی رویدادها و اتفاقاتی که به صورت منظم در بازههای زمانی مشخص شده برگزار میشوند، همیشه درسها و نکات جالبی با خودش به همراه دارد که اگر بگوییم میتوانیم جزئی از تاریخ شفاهی جهان به حسابشان بیاوریم، بیراه نیست!
المپیک ۲۰۲۴ پاریس که در میانه آن هستیم هم با همه حواشی و اتفاقاتش، هایلایتهای جالبی تا اینجا با خودش داشته که در ادامه بیشتر از آنها میگویم:
طنازانه رقصیدن دست در دست میزبان
افتتاحیه المپیک ۲۰۲۴ از اولین نقاطی بود که واکنشهای پرسروصدایی به همراه داشت. از ورود و حرکت کاروانها با کشتیهاب مختلف بر روی سن تا جسارت در شیوه انتخاب مهمانانی که برای اجرا انتخاب شده بودند، همه و همه حامل رنگ و بویی نو و منحصر به اقلیم برگزارکننده بودند. دقیقا همان چیزی که از المپیکی به میزبانی فرانسه انتظار میرفت؛ آمیختگی با هنر بدون مرز.
اگرچه پیش از این شاهد افتتاحیههای متفاوت و مبتکرانه دیگری در دیگر کشورها هم بودیم، اما انگار تلاقی این دوره با جریانهای اجتماعی زمان خودش باعث لحظاتی نو در تاریخ رویدادهای ورزشی در سطح دنیا شدند.
برای مخاطب ایرانی البته دیدن بخشی از تابلوی "شاه عباس و جوان" بر روی آب هم به شدت دیدنی بود و میزان سرچ شدن نقاشی صفوی را در روزهای بعدی روی موتورهای جستوجوگر بالا برد!
نگاهی نو به زندگی کردن به عنوان یک ورزشکار
از همان روزهای اول و بازیهای ابتدایی، توجه ها سمت چیزهایی جلب شد که یا پیش از این از ورزشکاران حرفهای ندیده بودیم، یا به ندرت دیده بودیم و در بدترین حالت اصلا شاید تا به حال آنقدرها هم مورد توجه رسانهها قرار نگرفته بود.
هایلایتهایی از جنس ورزشکارانی با ظاهر آراستهتر از تصور عموم، ورزشکارانی با آرایشی فرای پیشفرضهای ذهنی برای فردی که زندگیاش را وقف یک حرفهی ورزشی کرده، تاباندن نور روی لحظاتی که از ابراز علاقه ورزشکاران به پارتنرعاطفی خودش نشان دادند یا اصلا زوج ورزشکاری که در المپیک قبلی با هم آشنا شده بودند و در اختتامیه قرار است در کنار هم ظاهر شوند و ... .
مهمترین قسمت عمیق شدن رسانه ها بر روی این نشانهها، کمکی است که در برداشتن برچسبهای ذهنی از روی قشر خاصی از مردم میدهد. در توضیح این نکته است در جهان بیش از پیش به سمت چندبعدی بودن میرود و موفقیت در یک بعد از زندگی به معنی فدا کردن دیگر ابعاد یا خاموش کردن دیگر نیازهای انسانی نیست. از طرفی برای رسیدن به موفقیت در مثلا یک رشته ورزشی لازم نیست متعهد به داشتن شمایلی خاص یا کنار گذاشتن بسیاری از سلایق و علاقمندیها باشی، چیزی که در دهههای گذشته روی خلاف آن تاکید میشد.
عادت کردن به مرزهای جدید دنیای جدید
در حداقل دو بازی از مجموعه بازی های المپیک ۲۰۲۴ پاریس، جنسیت بازیکنان و شیوه انتخاب کردنشان قرار گرفتنشان زیر سایه سوالهای سنگین بود.
در سالهای اخیر و با بیشتر دیده شدن موجهای حامی حقوق دگرجنسگراها و سایر جنسیتهایی که امروز در جهان به رسمیت شناخته میشوند، دستهبندی شدن این افراد در طبقهبندیهای گذشته و معمول جنسیتی شاید دیگر کارا نیست! این موج موافقین و مخالفینی داشت و هر دو گروه هم مدارکی ارائه دادند. برخی کمیته برگزاری پاریس را مقصر حضور یک مرد در مسابقات زنان دانستند و برخی دیگر دسته اول را شماتت کردند که براساس کلیشههای جنسیتی افراد را طبقهبندی میکنند.
درس بزرگ پنهان برای موافقین و مخالفین شاید این باشد: به هر حال دنیایی- حتی فرضی- فرای تصورات ما در حال رشد و حیات است. نمیتوانیم نادیدهاش بگیریم و اتفاقا لازم داریم برای مواجه شدن با رویکردهایی از این نوتر هم باز و آماده باشیم.