بله تفاوت دارن. دنیای استرس، دنیای تنیدگی عمومی هست. دنیای اضطراب، دنیای نگرانی‌های بدون منبع هست. اگر بخوایم یک مرز بزاریم بین استرس و اضطراب، استرس با یک منبع واحد و مشخصی سروکار داره. اضطراب با یک حالت عمومی و کلی. یعنی چی؟ یعنی وقتی بگردی دنبال استرس، میبینی که به یک منبع می‌رسی. مثلاً امتحان داری، کنکور داری، چک داری، عروسیه، و غیره. اما اضطراب کلی هست.
البته به این شکل هم نیست که این دو مورد، دو دنیای متفاوت و داشته باشند. این دوتا همدیگه رو تشدید می‌کنن. یعنی استرس > اضطراب میاره. اضطراب > استرس میاره. ابهام > اضطراب میاره، اضطراب > نگرانی میاره و نگرانی باعث استرس ما میشه.
🔴 مرز بین استرس و اضطراب
مرز بین استرس و اضطراب اینجاست که در استرس ما با یک منبع مشخص سر و کار داریم. مثلاً یک نفر میگه که:
- حالم بده، استرس دارم.
- خب برای چی دلیلش چیه؟
- آخه دو روز دیگه امتحان دارم / آخه سرماه چک دارم / آخه هفته دیگه عروسیمه / آخه مادرم مریضه و...
🤔 احساس اضطراب به چه شکله؟
ولی در اضطراب انسان با یک حالت تنیدگی عمومی‌تر همراه با علائم جسمانی بدون هرگونه علت واحدی سروکار داره. مثلاً هر چقدر بگردی و فکر کنی که چی باعث شده الان احساس اضطراب و تجربه کنی چیزی پیدا نمی‌کنی.
با خودت میگی که الان یه حالی‌ام، دلیلش نمیدونم چیه. نکنه به خاطر سخنرانی هفته آینده‌اس که اضطرابشو دارم؟ یا نکنه به خاطر کارهای که باید این هفته انجام بدم؟ نه فکر نمی‌کنم به خاطر اینا باشه. احتمالاً به خاطر پروژه‌ای هست که باید سه روز دیگه تحویل بدم. و شما سه روز دیگه پروژه رو تحویل میدی باز هم میبینی حالت اضطراب و تنش داری و هر چقدر فکر می‌کنی علت واحدی پیدا نمی‌کنی.
🔴 ارتباط استرس و اضطراب با افسردگی
جالب اینجاست که استرس و اضطراب هر دو با افسردگی ارتباط دارند. یعنی اینها باعث میشن که ما علائم فیزیولوژیکی هم تجربه کنیم و در کنارش علائم روان‌شناختی، خودش رو در حالت‌های افسردگی نشون بده.
مثلاً افرادی که حالشون بده و افسرده هستن در عین حال اضطراب هم تجربه می‌کنن.
در منابع اصلی روان‌شناختی مثل خلاصه روانشناسی کاپلان و سادوک اشاره کرده که استرس و اضطراب باهمدیگه هم‌پوشی دارن. وقتی استرس میاد، اضطراب هم میاد. پس فردی که غم داره و این غم تبدیل شده به افسردگی، به این شکل نیست که فقط غم رو تجربه بکنه. این فرد استرس و اضطراب هم تجربه می‌کنه. همیشه در حالتی از نگرانی، دلشوره و استیصال قرار داره.
🔴 چطوری استرس رو از اضطراب تشخیص بدیم؟
استرس و اضطراب هر دو بخشی از واکنش‌های بدن هستند و علائم مشابهی دارن. و به این معناست که تشخیص این دو مورد کاره بسیار سختی هست. ولی موردی که میتونید بهش توجه کنید این هست که استرس‌ها معمولاً کوتاه مدت در مورد یک علتی هست که منبع واحد داره. اما اضطراب‌ها میتونه طولانی‌مدت بشه و هر چقدر هم فکر کنی میبینی علتی واسش پیدا نمی‌کنی.
📝 5 نکته در مورد استرس و اضطراب
1- استرس‌ها بر اساس یک منبع واحد بوجود میان. استرس امتحان، بدهی و...
2- اضطراب یک واکنش بیش از حد به یک وضعیت خاص هست.
3- اضطراب باعث میشه که شما نتونی کار کنی. استرس‌ها هر چقدر هم دشوار باشند باز هم میتونید کنترل‌شون کنید. اما اضطراب باعث میشه که کارهای روزانه رو به سختی بتونی انجام بدی. چون همش نگرانی یا یک دلشوره خاصی داری. عضلات پاهات منقبض و منبسط میشه.
4- اضطراب باعث احساس ترس و ترس از چیزهایی میشه که اتفاق نیوفتاده.
5- یک سری علائم خاص ممکنه یک اختلال اضطرابی و نشون بده. اگر علائم خاصی در موقعیت‌های خاص دارید ممکنه این علائم فراتر از استرس و اضطراب ساده باشه. مثلاً یک فرد ممکنه اختلال اضطراب اجتماعی داشته باشه. در موقعیت‌های اجتماعی دچار اضطراب شدید میشه.
⚠️ با استرس و اضطراب نمیشه خداحافظی کرد...
استرس یک بخش جدانشدنی از زندگی هست. Hans Selye که برترین پژوهشگر حیطه استرس هست یک نقل قول جذابی داره که میگه:
"انسان یا زنده است یا مرده، انسانی که زنده است استرس داره. انسان در یک صورت میتونه استرس رو کامل از زندگیش حذف کنه اون هم موقعی هست که مرده باشه."
