بسم الله الرحمن الرحیم
در این بخش از مطالب، به سِیر جنبس های دانشجویی در جهان خواهیم پرداخت:
به ترتیب سال های رخدادِ بزرگترین جنبش های دانشجویی در جهان، ابتدا به جنبش دانشجویی ماه مِی سال 1968 فرانسه میرسیم. در ماه مارس و مِی 1968 دانشجویان چپگرای دانشگاه‌های سوربن و نانتر در اعتراض به تفکیک جنسیتی خوابگاه‌ها، مخالفت با سیاست های جنگ طلبانه در ویتنام و مبارزه با امپریالیسم جهانی شروع به اعتراض کردند که با ورود پلیس به دانشگاه سوربن و سرکوب دانشجویان این اعتراضات به بیرون از دانشگاه و سطح شهر پاریس کشیده شد و در ادامه با حضور اتحادیه‌های کارگری در کنار دانشجویان، تظاهرات و اعتصابات به سراسر فرانسه سرایت کرد. در نهایت با وجود انحلال مجلس فرانسه و دستور برگزاری انتخابات توسط دوگل، اختلاف میان دانشجویان و کارگران و احزاب چپگرا از یک سو وایجاد دو قطبی ملی گرایی فرانسوی در مقابل تفکر چپگرای این جنبش توسط دوگل و پمپیدو، این اعتراضات در سراسر فرانسه فروکش کرد.
حدود هشت سال بعد، اما در کشور آفریقای جنوبی، اتفاقی مشابه باعث اعتراضات دانشجویان شد. با این تفاوت که در 16 ژوئن 1976 ابلاغ بخشنامه نژادپرستانه‌ای توسط دولت آفریقای جنوبی که تحصیل به زبان انگلیسی را فقط برای سفید پوستان و تحصیل به زبان آفریقایی را فقط برای سیاه پوستان بیان می‌داشت و نتیجه اجرای آن افزایش شکاف علمی و تحصیلی میان سیاه پوستان و سفید پوستان را رقم می‌زد موجب بروز اعتراض و تظاهرات دانش آموزان و دانشجویان سیاه پوست در منطقه سووتو حاشیه ژوهانسبورگ شد که با سرکوب شدید پلیس همراه شد.
بازتاب رسانه‌ای این سرکوب موجب بروز اعتراضات دانشجویی در سراسر جهان بر ضددولت آفریقای جنوبی شد و درنهایت سال‌ها مبارزه سیاه‌پوستان به‌خصوص دانشجویان با رهبری نلسون ماندلا در سال 1991 به نتیجه رسیده و رژیم آپارتاید برچیده شد.
و اما در حدود ده سال بعد، در دوکشور همزمان دو جنبش بزرگ دانشجویی رخ داد که به بیان تفصیلی این دو جنبش می‌پردازیم:
جنبش دانشجویی 1989 چین
در 15 آوریل 1989 با فوت ناگهانی هو یائوبانگ(دبیرکل سابق حزب کمونیست چین که به‌دلیل مماشات با اعتراضات دانشجویی 1986 مجبور به استعفا شده بود) دانشجویان در تجلیل از او به خیابان‌ها سرازیر شدند و در روزهای بعد در اعتراض به وضعیت نامطلوب اقتصادی، فساد و سرکوبگری حزب کمونیست در میدان تیان آن‌من پکن اقدام به اعتراض کردند. در ادامه با همزمانی این اعتراضات با سفر گورباچف به پکن بعد از سه دهه کدورت بین شوروی و چین دانشجویان از فرصت رسانه‌ای این سفر استفاده کرده و بر حضور خود در میدان افزودند که این اقدام موجب عصبانیت شدید سران حزب کمونیست شد و درگیری میان دانشجویان و پلیس و نیروهای نظامی برای پایان دادن اعتراضات شدت گرفت که درنهایت با ورود تانک‌ها و خودروهای زرهی و سربازان مسلح در 3 و 4 ژوئن میدان تخلیه شد و این حرکت مهم‌ترین اقدام جنبش دانشجویی چین است و تصویر مرد تانکی معروف‌ترین تصویر از آن حرکت است.
جنبش دانشجویی 1989 چکسلواکی
در 17 نوامبر 1989 دانشجویان به مناسبت روز جهانی دانشجو تظاهرات عظیمی در پراگ برگزار کردند که با سرکوب پلیس مواجه شد و این اتفاق آتش زیرخاکستر نارضایتی و اعتراضات ضدکمونیستی در این کشور را برانگیخت و موجب شد در 24 نوامبر «میلوش یاکش» دبیرکل حزب کمونیست چکسلواکی مجبور به استعفا شود و با همراهی مردم با دانشجویان در اعتصاب عمومی دو ساعته 27 نوامبر، در 29 نوامبر پایان دوران حکومت کمونیستی اعلام شد و درنهایت با انتخاب رئیس پارلمان و رئیس‌جمهور جدید اعتراضات به صورت مسالمت‌آمیز پایان یافته و حکومت جدید مستقر شد. برای اولین بار اصطلاح انقلاب مخملی توسط ریتا کلیمووا که مترجم مخالفان حکومت کمونیستی بود برای بیان این حرکت دانشجویی- مردمی به‌کار برده شد.
در ایالات متحده آمریکا هم در حد فاصل دهه 60 و 70 شاهد اعتراضات بر ضد سیاست های دولت آمریکا هستیم که در دهه 60 میلادی گروه‌های مختلف دانشجویی به‌خصوص «سازمان دانشجویان برای جامعه دموکراتیک» در ایالات متحده شروع به اعتراض علیه سیاست‌های دولت آمریکا کردند و مسائلی مانند تبعیض‌نژادی علیه سیاه‌پوستان و سیاست‌های جنگ‌طلبانه در ویتنام و دخالت در آمریکای جنوبی موجب شعله‌ورتر شدن این اعتراضات و اعتصابات دانشجویان در دانشگاه‌های مختلف ایالات متحده شد و ساختمان‌های مدیریتی دانشگاه‌ها به تصرف دانشجویان در می‌آمد و این مداومت اعتراضات دانشجویی موجب عصبانیت دولتمردان آمریکا شده و نتیجه آن برخورد خشونت‌آمیز پلیس و دستگیری بسیاری از دانشجویان شد.
همزمانی این اعتراضات با اقدامات جنبش‌های دانشجویی اروپا در اعتراض به دولت آمریکا، جبهه‌ای عظیم بر ضدسیاست‌های ایالات متحده در میان دانشجویان ایجاد کرد.
مطالبی که گفته شد، سرگذشت سِیر جنبش های دانشجویی در کشور های مختلف می‌باشد که مربوط به تاریخچه‌ای از این نهضت هاست.
اما، ما در طول یکسال گذشته شاهد یک موج دیگر از اعتراضات و واکنش ها نسبت به مرد مظلوم غزه شاهد بودیم. این اعتراضات، نه برای تفکیک جنسیتی خوابگاه، نه برای اقدامات نژاد پرستانه و نه برای وضعیت نامطلوب اقتصادی بود، بلکه برای یک حقیقتی انسان دوستانه و کرامتی جاودانه به نام انسانیت بود.
جایی که رژیم آپارتاید صهیونی، به مثابه 75 سال گذشته، اما با خشونت و وحشی گری های به‌مراتب بدتر به‌دنبال نسل کشی ملت فلسطین و پیاده کردن برنامه شوم خود در اجرای هولوکاست بوده و هست. در طول این مدت به‌ویژه بعد از عملیات طوفان الاقصی، و در پی جنایت بیشتر صهیونیست ها، شاهد افزایش چشمگیر جنبش ها بر علیه رژیم موقت بودیم که هر آن به دانشجویان معترض، ملت های معترض و در نتیجه دولت و کشورهای معترض افزوده می‌شد، به‌طوریکه چندی پیش دیوان کیفری بین المللی برای مقامات رژیم کودک کش، حکم بازداشت صادر کرده و حکومت ها هم موظف به انجام و پیگیری این حکم هستند.
این نتایج بدست نمی‌آمد اکر دانشجویان و محورهای پویا و فعال جامعه احساس مسئولیت نمیکردند و پای کار نمی‌آمدند. گوشه‌ای از دسترنج دانشجویان طالب آزادی و شرف و انسانیت در سراسر دنیا این بود که باعث خشم جهانی نسبت به رژیم موقت اسرائیل شد.
اعتراضات دانشجویان در حمایت از مردم مظلوم غزه به این شکل پیش گرفته شد:
اعتراضات دانشجویی در حمایت از غزه از 17 آوریل 2024 در دانشگاه کلمبیا آغاز شد و به سرعت به بیش از 38 دانشگاه دیگر در ایالات متحده گسترش یافت.معترضان خواستار قطع روابط مالی دانشگاه‌ها با اسرائیل و پایان حمایت نظامی آمریکا از این کشور هستند. پلیس به سرکوب این تظاهرات پرداخته و دستگیری‌های گسترده‌ای انجام داده است، که منجر به انتقادات از مقامات و حمایت برخی نمایندگان کنگره شده است.
این اعتراضات، به عنوان یک واکنش به بحران‌های انسانی و نظامی در این منطقه، به طور گسترده‌ای در دانشگاه‌های مختلف جهان، به ویژه در ایالات متحده، شکل گرفت و به سرعت توجه رسانه ها و جامعه را جلب کرد.
دلایل اعتراضات
حمایت از حقوق بشر: دانشجویان و فعالان اجتماعی با استناد به نقض حقوق بشر در غزه، خواستار توجه جهانی به وضعیت مردم این منطقه هستند. آنها بر این باورند که اقدامات نظامی اسرائیل منجر به تلفات غیرنظامیان و بحران انسانی شده است.
فشار بر دانشگاه‌ها: معترضان خواستار قطع روابط مالی و همکاری‌های دانشگاه‌ها با اسرائیل هستند. آنها اعتقاد دارند که دانشگاه‌ها باید مسئولیت اجتماعی خود را بپذیرند و از سیاست‌های ناعادلانه حمایت نکنند.
پایان حمایت نظامی آمریکا: یکی دیگر از خواسته‌های اصلی معترضان، پایان حمایت نظامی ایالات متحده از اسرائیل است. آنها بر این باورند که این حمایت‌ها به تشدید خشونت‌ها و نقض حقوق بشر کمک می‌کند.
شکل‌گیری اعتراضات
اعتراضات به‌طور رسمی از دانشگاه کلمبیا آغاز شد و سپس به دیگر دانشگاه‌ها مانند هاروارد، MIT، و دانشگاه کالیفرنیا گسترش یافت. دانشجویان با برگزاری تجمعات، راهپیمایی‌ها و سخنرانی‌ها، صدای خود را به گوش جامعه جهانی رسانده‌اند.
واکنش‌ها
سرکوب پلیس: پلیس در برخی از دانشگاه‌ها برای متوقف کردن تظاهرات اقدام به دستگیری معترضان کرده است. این سرکوب‌ها باعث انتقادهای گسترده‌ای از سوی فعالان حقوق بشر و برخی نمایندگان کنگره شده است.
حمایت‌های سیاسی: برخی نمایندگان کنگره نیز از معترضان حمایت کرده و خواستار بررسی وضعیت حقوق بشر در غزه شده‌اند. این حمایت‌ها نشان‌دهنده تغییراتی در نگرش سیاسی نسبت به مسئله فلسطین است.
در ادامه، به تفصیل به عواملی که باعث واکنش دولت های های غربی به جنبش های دانشجویی شد، می‌پردازیم:
1. افزایش فشار عمومی
رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی
نقش رسانه‌ها: رسانه‌ها به طور گسترده‌ای به پوشش اخبار مربوط به جنبش‌های دانشجویی و اعتراضات در دانشگاه‌ها پرداختند. این پوشش رسانه‌ای باعث شد که صدای معترضان به گوش عموم برسد و توجه بیشتری جلب کند.
شبکه‌های اجتماعی: با استفاده از پلتفرم‌های اجتماعی مانند توییتر و اینستاگرام، دانشجویان توانستند پیام‌های خود را به سرعت منتشر کرده و حمایت‌های جهانی را جلب کنند. این امر باعث شد که دولت‌ها نتوانند به راحتی از زیر بار انتقادات خارج شوند.
2. تغییرات سیاسی
تحولات خاورمیانه
تغییرات ژئوپلیتیکی: تحولات سیاسی در خاورمیانه، از جمله جنگ‌ها و بحران‌ها، باعث شد که دولت‌های غربی به دنبال استراتژی‌های جدیدی برای مدیریت روابط خود با کشورهای منطقه باشند. این تغییرات می‌توانند بر سیاست‌های داخلی آن کشورها نیز تأثیر بگذارند.
افزایش نارضایتی عمومی: در برخی کشورها، نارضایتی عمومی نسبت به سیاست‌های خارجی دولت‌ها در قبال اسرائیل و فلسطین افزایش یافته است. این نارضایتی می‌تواند منجر به فشارهای سیاسی داخلی شود.
3. نگرانی از تضعیف روابط
روابط بین‌المللی
روابط با کشورهای اسلامی: دولت‌های غربی نگران بودند که عدم واکنش مناسب به جنبش‌های حمایت از غزه ممکن است به تضعیف روابط با کشورهای اسلامی منجر شود. این روابط برای مسائل اقتصادی، امنیتی و سیاسی بسیار مهم هستند.
افزایش تنش‌ها: واکنش‌های تند نسبت به جنبش‌های دانشجویی می‌تواند موجب افزایش تنش‌ها میان جوامع مسلمان و دولت‌های غربی شود. این تنش‌ها ممکن است به ناآرامی‌های اجتماعی یا حتی بحران‌های دیپلماتیک منجر گردد.
4. تغییر در سیاست‌گذاری
تغییر رویکردها
توجه به حقوق بشر: برخی دولت‌ها تحت فشار جنبش‌های دانشجویی، تصمیم گرفتند رویکرد خود را نسبت به حقوق بشر و وضعیت فلسطینیان تغییر دهند. این تغییر رویکرد می‌تواند شامل بررسی مجدد سیاست‌های نظامی و اقتصادی باشد.
تأثیر در انتخابات: در برخی کشورها، انتخابات نزدیک باعث شد که سیاستمداران مجبور شوند به خواسته‌های عمومی پاسخ دهند تا از دست دادن رأی‌دهندگان جلوگیری کنند.
و در نتیجه این اقدامات، موجب تغییر رویکرد سیاسی برخی دولت ها نسبت به مسئله غزه شد که این موضوع حاکی از تأثیر مثبت و به‌هنگام جنبش های دانشجویی در اتفاقات و رویداد های سرنوشت ساز دارد.
