سبوم یک ماده چرب و موم مانند است که توسط غدد چربی بدن تولید میگردد و به عنوان یک پوشش دهنده برروی پوست باعث رطوبت رسانی به پوست می شود و از آن محافظت می کند.
همچنین این ماده اصلی ترین ماده در بدن است و چربی طبیعی بدن شما می باشد. بنابراین باید پرسید سبوم دقیقا از چه چیزی تشکیل شده است البته در مقاله نوشته شده در دانشگاه هاروارد گفته شده که سبوم یک مخلوط پیچیده از اسیده های چرب و قندها و مواد مومی و سایر مواد شیمیایی طبیعی است که سدی محافظ را در برابر تبخیر آب بدن تشکیل میدهد. سبوم حاوی تری گلیسیرید و منبع اسید های چرب به مقدار 57 درصد و استرهای مومی 26 درصد و اسکوالن 12 درصد و کلسترول 4.5 درصد می باشد. اگر پوست شما بسیار چرب باشد بدن شما می تواند مقدار اضافی لیپیدها را که سبوم را تشکیل میدهد تولید کند. البته چربی روی پوست ما از سبوم تشکیل شده است و حاوی عرق سلول های مرده پوست و ذرات ریز شناور بر روی پوست می باشد.
غدد چربی کل بدن را پوشانده اند و اغلب در اطراف فولیکول های مو قرار دارند اما به طور مستقل نیز وجود دارند. پوست صورت و سر شما بیشترین تعداد غدد را دارا می باشد البته ممکن است هر سانتی متر مربع از پوست شما شامل 900 عدد غده چربی باشد.
بخش های مربوط به ساق پا و سایر سطوح بدن معمولا غدد کمتری دارند و کف دست و کف پا جز تنها مناطقی از پوست است که اصلا غده ای ندارند. هر غده چربی می تواند سبوم ترشح کند البته برای این که شما بتوانید روند مربوطه را درک کنید باید به بررسی مجاری غدد اشک و ترشح رطوبت از چشم را بررسی نمایید.غدد چربی از مجاری اشک کوچکتر هستند اما به طور مشابه کار می کنند.
تولید سبوم یک فرآیند پیچیده است که دانشمندان آن را به طور کامل درک نمی کنند.محققان نیز از این امر آگاه هستند که عملکرد اصلی سبوم محافظت از پوست و مو است تا رطوبت را از دست ندهند. برخی دانشمندان نیز میگویند که سبوم ممکن است نفش ضد میکروبی و یا آنتی اکسیدانی نیز داشته باشد. البته ممکن است به ترشح فرمونها نیز کمک کند.
آندروژن ها به تنظیم تولید و ترشح سبوم کمک میکنند .آندروژن ها بسیار فعال هستند و مانند تستوسترون توسط غدد کلیوی و تخمدان ها و یا بیضه ها ساخته می شوند. این غده ها توسط غده هیپوفیز عملکردشان تنظیم می شود و غده هیپوفیز نیز کنترل سیستم غدد درون ریز بدن را بر عهده دارد. البته هر چه آندروژن بیشتر در بدن ترشح شود ممکن است بدن شما نیز سبوم بیشتری تولید کند.پروژسترون هورمون جنسی مخصوص زنان است و مانند آندروژن نیست البته بر تولید سبوم تاثیر دارد. پروژسترون اثر آنزیمی 5 آلفا ردوکتاز را تضعیف میکند چون این آنزیم تولید سبوم را بیشتر می نماید. البته از لحاظ تئوری سطح بالای استروژن باعث کاهش تولید سبوم می شود. اما به طور معمول این امر رخ نمیدهد و محققان نیز دریافته اند که وقتی سطح پروژسترون افزایش می یابد تولید سبوم در بدن نیز بالا می رود البته برای این مورد باید تحقیقات بیشتری توسط دانشمندان صورت گیرد.
قبل از تولد ما از غدد چربی بهره مند هستیم البته وقتی در رحم قرار داریم غدد چربی بدن ونزیکس کازئوزا تولید میکند که این پوشش سفید و خمیری تا زمان تولد از پوست شما محافظت میکند و پوستتان را مرطوب میکند البته غدد چربی شما پس از تولد شروع به تولید سبوم میکند.در سه تا شش ماه اول زندگی غدد بدن به اندازه بزرگسالان سبوم تولید میکند و تولید سبوم تا زمانی که به بلوغ برسیم کند می شود. البته وقتی که به بلوغ برسیم تولید سبوم ممکن است تا 500 درصد افزایش یابد و نوجوانان پسر تمایل بیشتری به تولید سبوم دارند و اغلب این کار منجر به ایجاد پوست چرب می شود و باعث بروز آکنه می شود. البته تولید سبوم نیز به احتمال زیاد در دوران بزرگسالی به اوج خود می رسد البته در مردان بالغ سبوم کمی بیشتر از زنان بزرگسال تولید می شود و با افزایش سن تولید سبوم در همه افراد کاهش می یابد و این مورد باعث خشکی و ترک خوردگی پوست نیز می شود.
دارو و مشکلات زمینه ای می تواند غدد چربی شما را کم و بیش فعال سازد و این مورد بر میزان سبوم شما تاثیر می گذارد.
داروهای هورمونی مانند تستوسترون و پروژسترون و فنوتیازین تولید سبوم را افزایش میدهند و البته بیماری پارکیسنون نیز باعث افزایش تولید سبوم می شود. در بسیاری از موارد شرایط هیپوفیز غدد آدرنال، تخمدان و بیضه می تواند باعث افزایش یا کاهش تولید سبوم شود.
برخی از قرص های ضد بارداری و ضد آندروژن و ایزو ترتیئوین به طور معمول تولید سبوم را کاهش میدهند البته گرسنگی و سو تغذیه می تواند با کاهش تولید سبوم در ارتباط باشد همانطور که قبلاً گفته شد شرایط هیپوفیز غدد آدرنال، تخمدان و بیضه می تواند باعث افزایش یا کاهش تولید شود.
به طور معمول می توانید از کرم ها و صابون ها و سایر مواد موضعی برای سبوم استفاده نمایید البته برخی از شواهد نشان میدهد که رژیم غذایی نیز بر میزان سبوم تاثیر گذار است و اگر نمی توانید محرک های خاص را شناسایی نمایید ممکن است که مجبور باشید تغییراتی در رژیم غذاییتان ایجاد نمایید و البته در موارد بدتر پزشک نیز ممکن است داروهای هورمونی و یا مکمل هایی را برای به تعادل رساندن تولید سبوم تجویز نماید.
ممکن است شما در مورد استفاده از قرص های ضد بارداری با پزشک خود صحبت نمایید چون ترکیب استروژن و پروژستین می تواند به کاهش تولید سبوم کمک نماید. البته در حال حاضر می توانید فقط از قرص پروژسترون و یا قرص ضد بارداری استفاده نمایید و باید در این مورد با پزشک خود صحبت نمایید البته ممکن است پزشک قرصی متناسب با نیازتان برایتان تجویز نماید.
درصورتی که آکنه شدید داشته باشید ممکن است پزشک برایتان ایزوترتینویین تجویز نماید البته این داروی خوراکی ممکن است تولید سبوم را تا 90 درصد کاهش دهد و برخی غذاها نیز با تولید بیش از حد چربی و آکنه در ارتباط هستند البته شما می توانید از غذاهایی که سطح قند خون شما را مختل میکنند و یا چربی زیادی دارند جلوگیری نمایید.
اگر این مسئله برایتان رخ داده است میتوانید از محصولاتی مانند شامپوها و لایه بردارهای و مواد آرایش متناسب با بدنتان استفاده نمایید البته بیشتر باید سراغ محصولات کم خطری بروید و البته هنگام دوش گرفتن می توانید به جای آب داغ از آب ولرم استفاده کنید چون آب داغ چربی پوست و مویتان را از بین می برد. و باید از لوسیون های متناسب با بدنتان استفاده نمایید. البته مصرف و خوردن چربی های سالم مانند امگا3 می تواند در این امر کمک کننده باشد و اگر دوباره به کمبود سبوم مبتلا شدید باید به پزشک مراجعه نمایید و ممکن است پزشک تستوسترون را برایتان تجویز نماید.
سبوم برای پوست سالم ضروری می باشد و تقریبا سطح کلی بدن را مرطوب و از آن محافظت می نماید البته بدن هرکس در این بخش متفاوت عمل می نماید ولی اگر پوستتان لکه دارد و یا آکنه های شدید روی پوستتان است باید با پزشک مشورت نمایید. البته ممکن است کارهایی نیز باشد که در خانه بتوانید انجام دهید تا به تعادل تولید سبوم بدنتان کمک کند همچنین پزشکان میتوانند از روش های درمانی بالینی برایتان استفاده نمایند.
