مقدمه
تحلیل تکنیکی به معنی بررسی نوسانات قیمت سهام در گذشته است که به کمک نمودار و به منظور پیش بینی حرکت آتی بازار انجام می گیرد. در این نوع تحلیل سعی می شود از روند قیمت یک سهم در گذشته، آینده آن پیش بینی شود.
تحلیل تکنیکی را می توان برای هر نوع کالا یا شاخص یا سهام وغیره بکار برد. اساس این نوع تحلیل‌ها ریاضیات می باشد که در چارت و اندیکاتور شاخص خلاصه می شود.
یک تحلیلگر تکنیکی معتقد است که همه اطلاعات یک سهام یا یک ارز در سابقه قیمت آن نهفته است واز روند حرکت قیمت، می توان آینده آنرا پیش بینی نمود.
تحلیل تکنیکی سرعت عمل بالائی داشته و به ما این امکان را می دهد که در مدت کوتاهتری نسبت به تحلیل پایه‌ای فاندامنتال، تعداد خیلی بیشتری سهام را مورد مطالعه و بررسی قرار بدهیم. تحلیل تکنیکی نیاز به دانش بالای علوم اقتصادی و سیاسی بر عکس تحلیل بنیادی ندارد. در حال حاضر تحلیل تکنیکی در بورس‌های معتبر دنیا رواج زیادی پیدا کرده و طرفداران خاص خود را دارد.
برای یادگیری فیلترنویسی حرفه ای در بورس اینجا کلیک کنید.
در ابتداي قرن بیستم، تئوري داو نظریه‌ای را بنیانگذاری کرد که بعدها به عنوان تحلیل تکنیکی نوین شناخته شد. تئوری داوDow از ابتدا ترکیب کاملی نبود بلکه به مرور با کنار هم قرار دادن اجزایی از میان نوشته‌های چارلز داو در طی چندین سال تکمیل شد. از میان قضیه‌های نقل شده از داو سه تا از آنها برجسته می باشند:
۱. همه چیز در نوسان قیمت خلاصه می شود
مهمترین اصل تحلیل تکنیکی همین است. هر عاملی که بر قیمت سهام تاثیرگذار باشد، چه اقصادی وچه سیاسی و یا روانشناختی به نوعی بر قیمت سهام اثر خواهد داشت و در نمودار منعکس خواهد شد. به عبارتی هر تغییر قیمتی همراه با یک محرک خارجی است و این امر لزوم بررسی دقیق نوسان قیمت و تحلیل آنرا نشان می دهد. پس با تحلیل نمودن نمودار قیمت، بازار خودش را به تحلیلگر نشان میدهد و آینده آن قابل پیش بینی خواهد بود.
۲. قیمت در یک روند حرکت می کند.
پیش فرض فوق اساس همه متدهای تحلیل تکنیکی است. وقتی نوسانات بازار با روند مطابقت داشته باشد، این حرکت قابل تحلیل است و برعکس، یک بازار آشفته را نمی‌توان تحلیل کرد. با مسلم دانستن اینکه حرکت قیمت، ناشی از روند است دو مطلب قابل ذکر است.
اول اینکه روند جاری با احتمال بیشتری ادامه خواهد یافت و قیمت به محدوده قبلی باز نخواهد گشت.
دوم اینکه روند جاری ادامه خواهد یافت تا زمانی که روند مخالف جایگزین آن شود.
۳. تاریخ تکرار می شود
تحلیل تکنیکی وپویایی بازار رابطه نزدیکی با روانشناسی انسان دارد. بنابراین، الگوهای گرافیکی قیمت در صد سال اخیر شناسایی و تقسیم بندی شده‌اند این الگوها در گذشته بوده واکنون هم می‌تواند تکرار شود حال ما عبارت تاریخ تکرار می شود را به این صورت بیان می کنیم که گذشته چراغ راه آینده است یعنی بررسی نوسانات قیمت در گذشته آینده بازار را به ما نشان میدهد.
استفاده از این روش در تمامی نمودارها
یک تحلیلگر تکنیکال می‌تواند از استراتژی خود در تمام بازارها و روی تمام چارت‌ها استفاده کند.
آنالیز اولیه و ساده نمودارهای قیمت می‌تواند در تشخیص درجه حمایت یا مقاومت مفید باشد. این پارامترها معمولا توسط دوره های تراکم محدوده داد و ستد که قیمت‌ها در یک محدوده مشخص تغییر میکند مشخص می‌شوند. این مطلب گویای این است که قوای متقابل عرضه و تقاضا به تعادل رسیده‌اند و داد و ستد به بن بست رسیده است.
وقتی قیمت از این محدوده خارج میشود نشان دهنده این است که عرضه یا تقاضا شروع به رشد کرده و بر دیگري فائق آمده است. اگر قیمت بالاتراز حد بالایی محدوده قیمت برود نشان دهنده آن است که تقاضا برنده شده و اگر از حد پایینی خارج شود عرضه افزایش یافته است.
حتی برای تحلیلگران بنیادی با تجربه و کارآزموده نیز یک نمودار قیمت، حاوی اطلاعات مفیدی است .
تسهیل در تشخیص زمان خرید
تحلیل تکنیکال کمک زیادی در تشخیص زمان خرید میکند. برخی تحلیل گران، روش بنیادی را برای شناسایی سهام مناسب جهت خرید و روش تکنیکال را برای تشخیص زمان خرید بکار می‌برند .
برای یادگیری فیلترنویسی حرفه ای در بورس اینجا کلیک کنید.
پولبک که به بوسه خداحافظی هم معروف است، یعنی سهم برای آماده شدن جهت صعودی و نزولی پرقدرت به خط روندی که برایش ترسیم شده برخورد میکند و به روند قبلی خود باز می‌گردد.
انوع پولبک به این ۳ شکل است:
۱. پولبک عادی (Normal Pullback)
پولبک نوع عادی، همان حالتی است که اکثر اوقات قابل‌مشاهده است. به‌صورت خیلی ساده در این نوع پولبک، قیمت به سطح مقاومت یا حمایت خود برخورد میکند و مجدد به حرکتش ادامه میدهد.
۲. پولبک خارجی (Outside Pullbak)
در این حالت از پولبک، قیمت سهم قبل از رسیدن به سطح حمایت یا مقاومت، مسیر اصلی خود را در پیش می‌گیرد و به حرکت ادامه میدهد. این نوع پولبک نشان‌دهنده بالا بودن تقاضا برای سهم در حالت‌های صعودی (و بالعکس در حالت‌های نزولی) است. در صورت مشاهده این نوع پولبک احتمال صعود قیمت در حالت صعودی بالا خواهد بود.
۳. پولبک داخلی (Inside Pullback)
در این نوع پولبک سهم به زیر مقاومت شکسته شده نفوذ کرده و سپس به مسیر رشد ادامه میدهد.
ازآنجایی‌که این نوع پولبک می‌تواند نشان‌دهنده سردرگمی معامله‌گر در جهت نمودار باشد، ریسک زیادی به همراه دارد چرا که اگر قدرت تصمیم خریداران قاطعانه بود، این اتفاق نمی‌افتاد و قیمت سهم بعد از برخورد به مقاومت شکسته شده رشد خود را ادامه می‌داد.
تحلیل تکنیکی در بازار بورس بر پایه نمودارها است. بدون نمودار قیمت، یک سهم تحلیل تکنیکی خود را از دست میدهد. سرمایه گذار با استفاده از انواع نمودار قدرت تجسم وضعیت گذشته تا حال سهم یک شرکت را پیدا میکند. یک نمودار به زبان ساده، نمایشی گرافیکی از مجموعه‌ای از قیمت‌ها در یک بازه زمانی مشخص است. مثلا، یک نمودار ممکن است تغییرات قیمت یک سهام را در یک دوره یکساله نشان دهد و در این صورت هر نقطه روی نمودار قیمت نهایی روزی را نشان می دهد که سهام در آن معامله شده است.
تحلیلگران از انواع مختلف نمودار استفاده می کنند که هر کدام از این نمودارها ویژگی های خاص خود را دارند. انتخاب نوع نمودار بستگی به نیاز، مهارت و کاربرد آن برای افراد خواهد داشت.
براساس توافق قیمت سهم و حجم معاملات بر روی محور عمودی و زمان بر روی محور افقی نشان داده میشود. در محور زمان تقسیم بندی می تواند از بازه 15 دقیقه تا ده ساله متغیر باشد که بر حسب بازه مورد استفاده کاربرد دارند.(اعم از تحلیل های کوتاه مدت ، میان مدت و بلند مدت)
پرکاربرد ترین و معروف ترین نمودارها عبارتند از :
نمودار خطی یا Chart Line ساده‌ترین نوع نمودار است که از به هم پیوستن قیمتهای بسته شده‌ی روزانه یک سهم در طی یک دوره معین شکل می‌گیرد. با وصل شدن قیمتهای پایانی به هم، ما می‌توانیم حرکت کلی قیمت یک سهم را در یک بازه زمانی مشخص مشاهده کنیم. نمودارهای خطی هیچ اطلاعات تصویری از بازه تجاریِ نقاط منحصر به فرد مانند بالاترین قیمت ، پایین ترین قیمت یا قیمت ابتدا به ما نمی‌دهد. به هر حال، قیمت نهایی اغلب در مقایسه با قیمت های بالا و پایین در یک روز در داده‌های بازار سهام، مهمترین قیمت است و به همین دلیل هم تنها کمیتی است که در این نمودار مورد استفاده قرار می گیرد.
نکته مثبت این نمودار سادگی آن است و به آسانی دید خوبی از نوسانات قیمت سهم را به شما نشان میدهد. نکته منفی این نمودار این است که تحلیلگر نمی تواند نوسانات سهم در یک دوره خاص را مشاهده کند. مثلا این نمودار قابلیت نمایش قیمت های باز شدن، پایین و بالا یک روز سهم را ندارد. با اتصالی که این خطها برقرار می کنند، ما می توانیم حرکت کلی قیمت برای سهام یک شرکت را در یک زمان معین مشاهده کنیم.
نمودار میله‌ای روی نمودار خطی بسط می‌یابد و چند بخش اطلاعاتی کلیدی‌تر را نیز به هر یک از نقاط داده‌ها می افزاید. نمودار میله‌ای همزمان قیمت باز شدن و بسته شدن را نشان میدهد . پایین‌ترین نقطه میله کمترین قیمت معامله شده در آن بازه زمانی و بالاترین نقطه میله بیشترین قیمت را نشان می دهد. بنابراین میله عمودی محدوده معاملاتی قیمت را تعیین میکند. خط کوچک افقی در سمت چپ میله قیمت باز شدن و در سمت راست قیمت بسته شدن را نشان میدهد .
نمودارهای میله‌ای “ OHLC ” هم نامیده می‌شوند ( مخفف Close , Low , High , Open قیمت باز شدن ، بالا، پایین و بسته شدن)
مثالی از یک میله قیمت:
خط کوچک افقی در سمت چپ، «open» که قیمت باز شدن را نشان میدهد.
بالاترین قسمت میله، «high» که نشان دهنده بالاترین قیمت است.
پایین ترین قسمت میله، «low» که نشان دهنده پایین ترین قیمت است.
خط کوچک افقی در سمت راست، «close» که قیمت بسته شدن را نشان میدهد.
چنانچه قیمت باز شدن سهم بالاتر از قیمت بسته شدن آن باشد ، نشان دهنده کاهش قیمت آن سهم در طی دوره معامله می باشد.
اگر قیمت باز شدن پایین تر از قیمت بسته شدن باشد نشان دهنده افزایش قیمت آن سهم در طی دوره معامله می باشد.
نمودار شمعی یا Candlestick یکی از پرکاربردترین نمودارها در بررسی سهم است که در واقع نسخه تکامل یافته نمودار میله‌ای است. برای اولین بار ژاپنی‌ها در قرن هجدهم از این نوع نمودار استفاده می‌کردند.
نمودارهای شمعی همان اطلاعات نمودارهای میله‌ای را به ما می‌دهند، اما در قالب گرافیکی. نمودار شمعی از دو بخش «بدنه اصلی» و «سایه» تشکیل شده.
بدنه اصلی شمع نشان دهنده قیمت آغاز و پایان معامله است و بخش دیگر شامل دو خط است که به سایه مشهور شده است. خط بالایی را سایه بالایی و خط پایینی را سایه پایینی می گویند. از این رو دامنه نوسانات سهم در طول دوره زمانی مورد داد و ستد توسط سایه‌ها نمایش داده میشود.
همانطور که در نمودار میله‌ای، هر میله نشان دهنده تغییرات قیمت در یک بازه زمانی بود. در نمودار کندل استیک Candlestick نیز هر کندل نشان دهنده قیمت باز شدن، بسته شدن، حداکثر و حداقل قیمت در بازه زمانی مورد نظر است.
همانطور که در شکل ظاهری یک کندل مشاهده می‌کنید، هر کندل شامل یک قسمت پهن بدنه یا Body و دو خط نازك در بالا و پایین سایه یا Shadow است.
فاصله بین قیمت Open و قیمت Close بدنه را تشکیل می دهد و قیمت High و Low را خط های باریک (سایه و Shadow نیز خوانده می‌شوند) نمایش می‌دهند. نمودارهای شمعی با استفاده از قیمتهای باز شدن، بسته شدن و سقف و کف شکل می‌گیرند. نمودارهای شمعی بهتر از بقیه نیستند، بلکه فقط واضح ترند.
منظور از واضح تر آن است که با این نمودارها قیمتهای بالا و پایین روز به سرعت و سادگی تشخیص داده میشود.
هنگامی که قیمت صعودی باشد ، بدنه شمع سفید و هنگامی که قیمت نزولی باشد بدنه شمع سیاه می باشد.
گاهی اوقات به جای نمایش سیاه و سفید، آنها را به صورت رنگی نشان می‌دهیم. برای این کار ما به راحتی سفید را با سبز و سیاه را با قرمز جایگزین کردیم. این بدان معناست که اگر قیمت بسته شدن از باز شدن بیشتر باشد بلوک سبز رنگ است و اگر قیمت بسته شدن از باز شدن کمتر باشد بلوک قرمز رنگ است.
مثال یک نمونه شمع قیمتی
اگر قیمت بسته شدن (close) بالاتر از قیمت باز شدن (open) باشد، یک شمع توخالی یا سفید کشیده میشود .
اگر قیمت بسته شدن (close) پایین‌تر از قیمت باز شدن (open) باشد یک شمع تو پر یا سیاه کشیده میشود.
قسمت توخالی یا رنگ شده شمع بدنه اصلی یا بدنه body نامیده می شود.
خطوط باریک واقع در بالا و پایین بدنه قیمت سقف و کف را نشان می‌دهند و فتیله ها shadow نامیده می‌شوند
بالاترین نقطه فتیله بالایی، سقف یا High است و پایین ترین نقطه فتیله پایینی، کف Low است.
قیمت هر سهم در نتیجه نبرد خریداران و فروشندگان به دست می‌آید.
تلاش خریداران قیمت را به سمت بالا و تلاش فروشندگان قیمت را به سمت پایین می‌آورد.
هر وقت قیمت بالا می‌رود، خریداران کنترل قیمت را به دست گرفته‌اند و اگر قیمت کاهش پیدا کند، فروشندگان بر بازار مسلط شده‌اند. خریداران به دنبال بالا کشیدن قیمت و فروشندگان به دنبال پایین کشیدن قیمت هستند و سمت و سوی جابجایی قیمت نشان میدهد که کدام گروه برنده بوده است.
قیمتی که معامله در آن صورت می‌پذیرد، جایی است که خریداران و فروشندگان در آن داد و ستد به توافق می‌رسند.
در هر داد و ستد گروه خریداران حرکتهای رو به رشد سهم و فروشندگان حرکات کاهشی را تصور میکنند.
تفاوت دیدگاه در مورد آینده قیمت سهم، انتظارات و پیش بینی‌ها را بوجود می‌آورد و هر سرمایه گذار با تحلیل خود به گروه خریداران و فروشندگان ملحق میشود. هر لحظه که سرمایه گذار تغییر عقیده دهد، جایگاه او نیز در تعیین قیمت‌ها تغییر می یابد.
ترازهای حمایت و مقاومت از مهمترین مفاهیم در روانشناسی بازار و عرضه و تقاضا هستند.
وقتی که این خطوط روند شکسته شوند، به نظر می‌رسد که میزان عرضه و تقاضا تغییر میکند و در این حالت ترازهای جدیدی برای حمایت و مقاومت تعیین میشود.
رفتار قیمت سهام شرکت فولاد مبارکه اصفهان را در نمودار بالا نگاه کنید.
انتظارات در طی زمان، عرضه و تقاضا برای سهام را تغییر داده و نوسانات قیمت را برای آن ایجاد کرده است. در طی یک دوره چهار ماهه هر وقت که قیمت‌ها تا سطح ۲۶۳۶ ریال پایین آمده، خریداران با ایجاد درخواست خرید، قیمت را کنترل و از سقوط بیشتر قیمت به سمت پایین جلوگیری کرده اند.
در واقع به خریداران این احساس دست داده است که سهام فولاد مبارکه اصفهان در قیمت ۲۶۳۶ ریال برای سرمایه گذاری ارزنده است و خریداران با افزایش تقاضا در قیمتهای بالاتر از ۲۶۳۶ ریال از کاهش قیمت جلوگیری کرده‌اند.
این عملکرد قیمت به حمایت مشهور است چرا که خریداران از قیمت ۲۶۳۶ ریال حمایت میکنند.
از سوی دیگر فروشندگان نیز تمایلی به فروش زیر محدوده ۲۶۳۶ ریال نداشته‌اند.
بدین صورت خریداران و فروشندگان در سطح ۲۶۳۶ ریال از روند قیمتی سهام شرکت حمایت و پشتیبانی کرده‌اند.
اما در سطح مقاومت در آن تعداد فروشندگان (حجم عرضه) از خریداران (حجم تقاضا) بیشتر است.
در این حالت خریداران تمایلی به خرید سهام در بالای سطح مقاومت ندارند و کنترل قیمت در دست فروشندگان است.
معامله گران، فروش سهام شرکت را در آن محدوده ارزنده ارزیابی می کنند و معتقدند قیمت از آن سطح بالاتر نمی‌رود.
از بهم پیوستن نقاط بالائی در یک دوره زمانی روي یک خط، سطح مقاومت به وجود می‌آید.
نمودار بالا سطح حمایت و مقاومت سهم شرکت شرکت سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی را نشان میدهد. سطح حمایت (خط سبز) در محدوده ۱۴۰۰ ریال و سطح مقاومت (خط قرمز) در محدوده ۱۷۰۰ ریال قرار دارد.
برای یک دوره بلند مدت نزدیک به ۸ ماه سرمایه‌گذاران انتظار افزایش قیمت سهام شرکت صندوق بازنشستگی، بالاتر از سطح ۱۷۰۰ ریال نداشتند. به همان نسبت سرمایه گذاران انتظار کاهش قیمت سهام این شرکت را به زیر محدوده ۱۴۰۰ ریال نداشتند. برخورد سه باره قیمت سهم در روند صعودی به سطح ۱۷۰۰ ریال نشان از استحکام و اعتبار این سطح مقاومت دارد.
اما باید توجه داشت انتظارات سرمایه گذاران در طول زمان تغییر می کند و چند ماه بعد روند قیمت سهام شرکت با عبور از سطح مستحکم ۱۷۰۰ ریال تا ۲۰۵۰ ریال افزایش یافت. زیرا انتظارات سرمایه گذاران اغلب به صورت ناگهانی تغییر میکند.
برای ترسیم سطوح حمایت و مقاومت ۲ خط در امتداد قله ها و چاله ها ترسیم می کنیم.
همچنین به محل برگشت قیمت، پیووت Pivot می‌گوییم.
چیزی که باید به خاطر داشته باشیم این است که سطوح حمایت و مقاومت اعداد دقیقی نیستند. خیلی از اوقات خواهید دید که یک سطح حمایت و مقاومت به نظر در حال شکستن است ولی خیلی زود متوجه می‌شوید که بازار در حال تست کردن آن بوده است.
در نمودارهای شمعی این تست معمولا با فتیله‌های شمع‌ها نشان داده می‌شوند.
باید بدانید که سطوح حمایت و مقاومت همیشگی نیستند و احتمال دارد که با تغییر انتظارات سرمایه گذاران دگرگون شوند.
هر زمان سطوح حمایت و مقاومت شکسته شود، معامله گران به سمت سطوح جدید گرایش پیدا می کنند.
پشیمانی معامله گران چیست؟
هر وقت پس از شکست سطوح حمایت یل مقاومت، قیمت‌ها به نقطه شکست بازگردند، پدیده‌ای به نام پشیمانی معامله گران صورت می‌گیرد. قیمت‌ها در این صورت به نرخ‌های پیش از شکست بازگشته و معامله گران از این داد و ستد پشیمان می‌شوند یا همه به این نتیجه می‌رسندکه قیمت جدید قابل اتکا نیست.
نمونه‌ای از این دست شکسته شدن سطح حمایت / مقاومت بر اثر انتشار شایعه‌ای در مورد شرکت و ایجاد شرایط هیجانی در بازار و تکذیب آن پس از چند روز است.
پس از واقع شدن این پدیده و شکست سطح مقاومت یا حمایت، سطح قیمتی جدید مورد توافق خریداران و فروشندگان قرار نمی‌گیرد و قیمت به سطح مقاومت یا حمایت قبلی باز می‌گردد.
پیش بینی رفتار قیمت در دوره پشیمانی معامله گران بسیار سخت است و ممکن است یکی از دو حالت زیر پیش آید:
تصویر بالا پشیمانی معامله‌گران در حالت اول را نشان میدهد.
اگر انتظارات عمومی قیمتهای بالاتر را نپذیرد، مطابق ادبیات بورس، تله‌ای به نام فریب خریداران یا خطای بازار رخ خواهد داد.
به طوری که در نمودار شرکت گروه صنایع بهشهر نشان داده شده، قیمت‌ها ۳ بار با سه سطح معتبر و مستحکم ۲۱۸۰ ریال برخورد می کند. اما در برخورد سوم به این سطح نفوذ کرده و سپس قیمت سهم به زیر سطح مقاومت سقوط می کند.
بدیهی است سرمایه گذاران از سهام بیش از حد قیمتگذاری شده دست کشیده اند.در این حالت فشار عرضه سهام باعث افت قیمت سهم شده است.
مشابه همین وضعیت فریب فروشندگان است. تصویر مربوط به فریب فروشندگان شرکت چادرملوست.
قیمت‌ها بوسیله فروش‌های افراطی به زیر سطح حمایت سقوط کرده، اما طولی نمی‌کشد که فروشندگان دوباره تصمیم به خرید می گیرند و آنگاه رشد قیمت سهم سطح حمایت را می شکند و باقی مانده فروشندگان را از عرضه سهام منصرف می کند.
حالت دوم نیز می تواند پشیمانی معامله گران را در پی داشته باشد.در این وضعیت انتظارات سرمایه گذاران به گونه‌ای تغییر میکند که قیمتهای جدید را می‌پذیرند. بنابراین قیمت‌ها به طور عادی به نفوذ خود ادامه می‌دهند.
به طور کلی در دوره پشیمانی اگر قیمت به سطح حمایت نفوذ کرده باشد به سمت بالا حرکت میکند.(مثل نمودار چادرملو) و اگر قیمت به سطح مقاومت نفوذ کرده باشد به سمت پایین حرکت می کند (مثل نمودار گروه صنایع بهشهر)
این پست هر روز آپدیت میشود. پس فراموش کنید که این پست را از طریق آیکن زیر بوکمارک کنید.
