«برات قوی‌اندام»
«برات قوی‌اندام»
خواندن ۲ دقیقه·۳ سال پیش

«روز زبان کُردی»: سالروز انتشار نشریه‌ی «هاوار» توسط جلادت علی بدرخان

اولین شماره از نشریه‌ی کُردی «هاوار» Hejmara 1ê ya Kovara Hawarê
اولین شماره از نشریه‌ی کُردی «هاوار» Hejmara 1ê ya Kovara Hawarê


برات قوی‌اندام

(بازنشر)

?
«هاوار ندای آگاهی است. آگاهی خودشناسی است. خودشناسی راه رهایی و خوشبختی را بر روی ما می‌گشاید. کسی که خود را بشناسد، می‌تواند خود را به دیگران بشناساند. هاوارِ ما قبل از هر چیزی، بودنِ زبان‌مان را خواهد شناساند. زیراکه زبان شرط اصلی موجودیت است.»

این چند جمله ذیل عنوان «اهداف و شیوه‌ی فعالیت و نوشتن هاوار» در ابتدای نشریه‌ی «هاوار Hawar» (به معنای: فریاد و کمک‌خواهی) آمده است؛ نشریه‌ای که برای اولین بار توسط «جلادت علی بَدرخان» بنیانگذار الفبای کُردی در روز 15 ماه مِی ١٩٣٢ در دمشق (پایتخت سوریه) منتشر شد.

١٥ ماه «می» و ٢٥ اردیبهشت به مناسبت انتشار این نشریه به عنوان «روز زبان کُردی» نامگذاری شده است و امروزه از سوی متکلّمان گونه‌های مختلف کُردی (کُرمانجی، زازایی، سورانی، هورامی و ...) گرامی داشته می‌شود. هاوار نقش بسیار مهمی در استانداردسازی زبان کُردی (کُرمانجی) داشت و آزمون و تجربه‌ای برای حوزه‌های گوناگون زبان کُردی از شعر و نثر گرفته تا دستورزبان و غیره بود. در روند ١١ ساله‌ی انتشار این نشریه یک تکامل نسبی در شیوه‌ی نوشتن، دستورزبان، قواعد و حتی کاربرد حروف دیده می‌شود.


?نگاه کوتاهی به ویژگی‌ها و شناسنامه‌ی «هاوار»

  • نشریه‌ی «هاوار» برای اولین بار در روز یکشنبه، ١٥ می ١٩٣٢ از سوی «جلادت علی بدرخان» و در شهر «دمشق» پایتخت سوریه منتشر شد.
  • زبان نشریه به کُردی کُرمانجی بود و در این نشریه برای اولین بار الفبای لاتینی برای نوشتن این زبان مورد استفاده قرار گرفت.
  • این نشریه، نگاهی ادبی، فرهنگی، زبانی و البته سیاسی داشت و هر ماه دو شماره از آن منتشر می‌شد.
  • تا شماره ٢٣ از این نشریه الفبای لاتین در کنار الفبای «ئارامی» (الفبای عربی‌فارسی) مورد استفاده قرار گرفت و از آن به بعد فقط به لاتینی نوشته منتشر شد.
  • از شماره‌ی اول تا چهارم این مجله، صفحاتی نیز به زبان فرانسوی وجود داشت.
  • انتشار این نشریه تا سال ١٩٤٣ ادامه یافت و تا آن زمان ٥٧ شماره از این نشریه به چاپ رسید. گفتنی است شمار صفحات تمام شمارگان این نشریه بالغ بر ٨٠٨ صفحه است.
  • نویسنده و رمان‌نویس کُرد، «فرات جَوَری» در سال ١٩٩٨ تمام شمارگان این نشریه را جمع‌آوری نموده و در قالب چند جلد از انتشارات «نودَم» منتشر کرد.

در کنار «جلادت علی بدرخان» و «کامران علی بدرخان» افراد زیر نیز مطالبشان را در نشریه‌ی هاوار منتشر می‌کردند:

عثمان صبری، قدری‌جان، جگرخوین، مصطفی بوتی، احمد نامی، حسن هوشیار، بشاری نیروان، رشید کورد، گوران، توفیق وهبی، عبدالخالق اسیری، شاکر فتاح، هفیندی سوری، پیروت، لاوکی کورد، جلال علی بدرخان، روشن بدرخان، نورالدین زازا، لاوی فندی، قدری جمال پاشا و صبحی دیاربکری.

تصویری از «جلادت علی بدرخان» بنیانگذار الفبای کُردی
تصویری از «جلادت علی بدرخان» بنیانگذار الفبای کُردی


شماره‌ی 28 از نشریه‌ی هاوار
شماره‌ی 28 از نشریه‌ی هاوار




کرمانجی
مترجم زبان کُردی کُرمانجی و علاقه‌مند به نوشتن (تماس با من در تلگرام با آی‌دی: Telegram ID: @Zinar1986)
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید