سیم و کابل سیلیکونی، نوعی از کابل‌های موجود در بازار است که ویژگی‌های خاص و منحصر به فردی نسبت به کابل‌های دیگر دارد. این کابل‌ها در اغلب صنایع مهم و حساس دنیا کاربرد فراوان دارند و مورد استفاده قرار می‌گیرند. دلیل کاربرد بسیار زیاد کابل‌های سیلیکونی، ویژگی‌هایی مانند امنیت بسیار بالا، مقاومت در برابر آتش سوزی و... است. این نوع از کابل‌ها در برابر خطراتی مانند افزایش شدت جریان و افزایش ناگهانی حرارت مستقیم و غیر مستقیم مقاومت بالایی دارند. در نتیجه یکی از بهترین و پرکاربردترین انواع کابل به حساب می‌آیند. در ادامه این مقاله به بررسی و معرفی کابل‌های سیلیکون، انواع و کاربردهای آن در صنایع مختلف اشاره خواهیم کرد.
منظور از کابل سیلیکونی، کابل‌هایی هستند که در برابر حرارت مقاومت بالایی دارند. این کابل‌ها اغلب در سیستم‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرند که احتمال افزایش ناگهانی دما در آن‌ها وجود دارد. مهم‌ترین کاربرد کابل‌ها و سیم‌های سیلیکونی در کارخانه‌های ذوب فولاد، شیشه و ریخته گری است. اغلب سیم‌ها و کابل‌های نسوز با روکش سیلیکونی ساخته می‌شوند. سیلیکون یک ماده پرمصرف است که کاربردهای مختلفی در صنایع دارد. به طور کلی کابل‌های سیلیکونی در بازه دمایی منفی 60 تا مثبت 250 درجه سانتیگراد، کارایی دارند و مورد استفاده قرار می‌گیرند. در نتیجه مهم‌ترین ویژگی بارز این کابل‌ها مقاومت در شرایط دمایی خاص است.
تحقیقات صورت گرفته در خصوص کابل سیلیکونی نشان می‌دهد که این کابل‌ها می‌توانند تا چندین سال در برابر نور مستقیم و شدید خورشید و رطوبت بالا مقاومت کرده و خواص فیزیکی و شیمیایی خود را از دست ندهند؛ بنابراین بهتر است کابل‌های نسوز با روکش سیلیکون طراحی و ساخته شوند تا مقاومت آن‌ها افزایش پیدا کند. این کابل‌ها به دلیل ویژگی‌های خاص و منحصر به فرد خود به کابل ضد حریق معروف هستند، زیرا در زمان آتش سوزی آسیب نمی‌بینند و هیچ‌گونه اختلالی در روند کار آن‌ها نیز به وجود نمی‌آید.
کابل‌های سیلیکونی در انواع و سایزهای مختلف طراحی و تولید شده که هر کدام کاربردی‌های متفاوتی با دیگری دارند. از جمله مهم‌ترین و کاربردی‌ترین انواع کابل سیلیکونی می‌توان به کابل جرقه زن، کابل اعلام حریق، کابل قدرت، کابل فشار قوی و... اشاره کرد. این نوع از کابل‌ها اغلب برای سیم‌کشی‌های مهم در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. دلیل محبوبیت و کاربرد کابل‌های سیلیکونی ویژگی‌های منحصر به فرد آن است. ویژگی‌هایی مانند وزن کم، حمل و نقل آسان، ایمنی بالا، عملکرد مناسب، نصب آسان، باعث شده تا این کابل‌ها در اغلب صنایع مهم دنیا مورد استفاده قرار گیرند. در ادامه این بخش به بررسی مهم‌ترین انواع کابل‌های سیلیکونی می‌پردازیم.
کابل جرقه زن
کابل جرقه زن یکی از پرکاربردترین کابل‌های سیلیکونی در بازار محسوب می‌شود. این کابل وظیفه انتقال و هدایت یک ولتاژ با ولت مشخص را به سمت منبع تغذیه بر عهده دارد. ولتاژ جرقه معمولاً باید بالای 36000 ولت باشد. به همین دلیل باید از این کابل‌ها در برابر ولتاژ اضافه محافظت کرد تا دستگاه دچار اختلال نشود.
کابل قدرت نسوز
کابل‌های قدرت سیلیکونی به دلیل مقاومت مکانیکی بالا برای انتقال انرژی الکتریکی و مهار میدان الکتریکی در ولتاژهای بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند. از این کابل معمولاً در صنعت ساختمان سازی و کلیه صنایع وابسته به آن استفاده می‌شود.
کابل اعلام حریق
کابل‌های اعلام حریق سیلیکونی به دلیل استفاده از سیلیکون در برابر حرارت مقاومت بالایی دارند و آسیب جدی نمی‌بینند. استفاده از این کابل‌ها در سیستم‌های اطفای حریق هیچ‌گونه اختلالی را در روند کار سیستم ایجاد نکرده و آتش به خوبی مهار می‌شود. این کابل نیز در اغلب صنایع مهم دنیا مانند ساختمان سازی و... مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کابل کنترل
کابل کنترل سیلیکونی یکی از پرمصرف‌ترین کابل‌های سیلیکونی موجود در بازار به حساب می‌آید. این کابل به دلیل کاربرد بسیار در ابعاد و اندازه‌های مختلف طراحی و تولید می‌شود.
کابل فشار قوی
کابل فشار قوی سیلیکونی به منظور دریافت حداکثر ولتاژ، طراحی و تولید می‌شود. این کابل یکی از پرکاربردترین کابل‌های سیلیکونی در بازار است. از جمله مهم‌ترین کاربردهای آن می‌توان به کاربرد در تجهیزات اداری، احتراق هواپیما و موشک، آنتن، تجهیزات الکترواستاتیک و... اشاره کرد. یکی از مهم‌ترین قابلیت‌های کابل فشار قوی انعطاف پذیری بالا است که اهمیت ویژه‌ای دارد.
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های کابل سیلیکونی عدم وجود گاز و مواد شیمیایی سمی و مضر در این کابل‌ها است. در نتیجه استفاده از این کابل می‌تواند ضامن ایمنی افراد باشد. در زیر به برخی از ویژگی‌های دیگر این کابل اشاره می‌کنیم:
همانطور که گفتیم این کابل‌ها به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد و مقاومت بالای خود در صنایع مختلفی مانند ریخته گری، کارخانه‌های ذوب آهن و فولاد، روشنایی، ساخت کشتی و هواپیما، کارخانه سیمان، ساختمان سازی، صنایع پزشکی و... کاربرد دارند. از جمله مهم‌ترین کاربردهای کابل سیلیکونی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
قیمت کابل سیلیکونی هم درست مانند تمام اجناس دیگر به عوامل و پارامترهای مختلفی بستگی دارد و قیمت پایه و خاصی برای این کابل‌ها در نظر گرفته نمی‌شود. از جمله مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در قیمت کابل‌های نسوز می‌توان به درصد خلوص روکش سیلیکونی، نوع شیلد کابل، نوع عایق مصرفی، شرکت تولید کننده، سطح مقطع کابل و... اشاره کرد. در نتیجه برای تعیین قیمت یک کابل نسوز باید به تمام این نکات توجه داشته باشید و آن‌ها را مورد بررسی قرار دهید. همچنین برای خرید کابل‌های سیلیکونی با قیمت مناسب بهتر است به فروشگاه‌ها و نمایندگی‌های معتبر و مجاز این محصول مراجعه کنید.
سیلیکون یکی از عناصر جدول تناوبی و نوعی پلیمر مصنوعی است. این ماده بسیار بادوام بوده و در اغلب صنایع مطرح دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این پلیمر مصنوعی می‌توان در صنعت خودرو سازی، ساختمان سازی، صنایع انرژی، الکترونیک، شیمیایی، هوافضا و... استفاده کرد. سیلیکون با اشکال مختلف و متنوعی مانند ژل، لاستیک و روغن طراحی و به بازار مصرف عرضه می‌شود. هر کدام از انواع سیلیکون به دلیل ویژگی‌های خاص و منحصر به فرد خود در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. سیلیکون‌ها کاربردهای مختلفی در صنعت دارند؛ اما مهم‌ترین کاربرد آن‌ها در ساخت کابل سیلیکونی است. این کابل‌های نسوز با استفاده از روکش سیلیکون ساخته می‌شوند و انتخاب بسیار خوبی برای مصارفی با ولتاژ بالا هستند.
سیلیکون انواع مختلفی دارد که هرکدام خواص و ویژگی‌های منحصر به فردی دارند و با توجه به ویژگی‌های خود در صنایع متفاوتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. مهم‌ترین انواع سیلیکون شامل سیلیکون RTV، HTV، SS و LSR می‌شود. در ادامه به بررسی هر کدام به صورت مجزا می‌پردازیم.
سیلیکون RTV
این سیلیکون در دمای معمولی و معتدل اتاق و در ترکیب با اکسیژن در حضور دستگاه کاتالیزور آماده سازی و پخت می‌شود.
سیلیکون HTV
سیلیکون HTV یا گرما پخت در فشار و دمای بالا با حضور یک کاتالیزور آماده سازی می‌شود.
سیلیکون SS
یکی از پرکاربردترین انواع سیلیکون در دنیا، سیلیکون SS است. این سیلیکون در اشکال مختلفی مانند لاستیک و ورق‌های سیلیکونی تولید و به بازار مصرف عرضه می‌گردد.
سیلیکون LSR
سیلیکون‌های LSR در مجاورت اکسیژن و بدون نیاز به کاتالیزور آماده سازی می‌شود. این سیلیکون‌ها در تیوب‌ها و قوطی‌های محکم نگهداری می‌شوند، زیرا در برابر اکسیژن تغییر شکل داده و به شکل مایع در می‌آیند. همچنین لازم به ذکر است که این ماده در صورت قرارگیری در مجاورت هوا حالت لاستیکی پیدا می‌کند. مهم‌ترین نوع سیلیکون LSR، اسپری‌ها و چسب‌های سیلیکونی هستند.
سیلیکون مایع یک سیلیکون ارتقا یافته با پلاتین خالص است که ویژگی‌های منحصر به فردی دارد. این سیلیکون یکی از رایج‌ترین ترکیبات شیمیایی در صنایع مختلف محسوب می‌شود. این ماده همچنین از ترکیب هیدروژن، اکسیژن، کربن و سیلیکون تشکیل می‌شود. سیلیکون مایع به عنوان مهم‌ترین پلیمر تولید شده از سیلیکون جامد در بازار شناخته می‌شود. لازم به ذکر است که اغلب پلیمرها بر پایه کربن طراحی و ساخته می‌شوند. به عبارتی سیلیکون مایع در گروه الاستومرها قرار می‌گیرد. این نوع از سیلیکون‌ها در صنایع مهمی مانند صنعت هوافضا، صنایع روشنایی، صنایع غذایی و... کاربرد دارند.
همانطور که گفتیم سیلیکون به دلیل مقاومت حرارتی بالا و غیر سمی بودن در اغلب صنایع مطرح دنیا کاربرد دارد. از جمله مهم‌ترین صنایع کاربردی سیلیکون می‌توان به صنعت کشاورزی، صنعت هوافضا، صنعت بهداشت و درمان، تولید موارد آرایشی، صنایع نساجی، پزشکی، الکترونیک، ساختمان سازی و معماری، غذایی و... اشاره کرد. به طور مثال یکی از مهم‌ترین محصولات سیلیکونی که در اغلب صنایع هم مورد استفاده قرار می‌گیرد، کابل سیلیکونی است. در ادامه با برخی از مهم‌ترین کاربردهای سیلیکون در صنایع آشنا می‌شویم.
کاربرد سیلیکون در صنعت الکترونیک
یکی از کاربردهای سیلیکون و کابل سیلیکونی در صنعت الکترونیک و صنایع وابسته به آن است. این ماده در تولید و ساخت قطعات کامپیوتر و موبایل، دستگاه‌های پرینتر و کیبورد مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین مدارهای کامپیوتری، دستگاه‌های DVD و عایق‌های کامپیوتر هم با استفاده از سیلیکون ساخته می‌شوند. در نتیجه این ماده کاربردهای فراوانی در صنعت الکترونیک دارد.
کاربرد سیلیکون در ساخت لوازم ورزشی
یکی از کاربردهای این ماده در تولید و ساخت لوازم ورزشی است. سیلیکون در ساخت لوازم غواصی و شنا به عنوان عایق مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده روش‌های جدیدی را برای طراحان فراهم کرده که می‌توانند با استفاده از آن لباس‌های غواصی را سبک‌تر و با عملکردی بهتر از قبل طراحی و تولید کنند.
کاربرد سیلیکون در صنایع هوافضا
یکی دیگر از مهم‌ترین کاربردهای سیلیکون و کابل سیلیکونی در صنعت مهم هوافضا است. سیلیکون به دلیل مقاومت بالا در شرایط دمایی مختلف به عنوان عایق و محافظ در ساخت درب‌ها، لبه بال هواپیما، جعبه سیاه هواپیما، پوسته موتور و بسیاری از قطعات دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کاربرد سیلیکون در صنعت ساختمان سازی
سیلیکون یکی از مهم‌ترین مواد مورد استفاده در ساخت و نوسازی ساختمان‌ها به حساب می‌آید. این ماده کاربردهای متنوعی در صنعت ساختمان سازی و صنایع وابسته به آن دارد. به طور مثال از مواد عایق سیلیکونی برای کاهش مصرف انرژی در ساختمان‌ها می‌توان استفاده نمود.
کاربرد سیلیکون در ساخت لوازم آرایشی و بهداشتی
سیلیکون در تولید مواد آرایشی و بهداشتی هم کاربرد فراوان دارد. از این ماده مهم برای ساخت اسپری‌های ضد تعریق به منظور کاهش لک روی لباس استفاده می‌شود. همچنین از سیلیکون‌ها به دلیل دوام و مقاومت بالا برای ساخت مواد آرایشی، شامپوها و نرم‌کننده‌های مو نیز می‌توان استفاده کرد. یکی دیگر از کاربردهای مهم و اساسی سیلیکون برای ساخت و تولید محصولات مراقبتی پوست از جمله کرم‌های ضد آفتاب با SPF بالا است.
کاربرد سیلیکون در صنایع انرژی
مهم‌ترین کاربرد سیلیکون مربوط به صنایع انرژی است. استفاده از این ماده در صنایع انرژی باعث بهبود عملکرد، کارایی و دوام پنل‌های خورشیدی و دستگاه‌های فتوولتائیک می‌شود. سیلیکون به دلیل مقاومت بالا در برابر تابش آفتاب ماده بسیار مناسبی برای ساخت این دستگاه‌ها است، زیرا طول عمر آن‌ها تا حد بسیار زیادی افزایش می‌دهد.
سیلیکون یکی از انواع پلیمرهای ترموست الاستومری است. اما تقریباً هیچ کدام از معایب پلیمرها را ندارد. به همین دلیل بهترین گزینه برای عایق کابل‌ها به حساب می‌آید. کابل سیلیکونی مصرف انرژی را کاهش داده و در میدان‌های مغناطیسی هم مقاومت بالایی نسبت به سیم‌ها و کابل‌های معمولی دارد. کابل‌های سیلیکونی ویژگی‌ها و مزایای منحصر به فردی دارند. از جمله مهم‌ترین ویژگی این محصولات می‌توان به وزن کم، ایمنی بالا، کارایی خوب و حمل نقل آسان اشاره کرد. این نوع از کابل‌ها بر خلاف انواع دیگر سیو کابل به آسانی در مدار نصب و اجرا می‌شوند. همچنین یکی دیگر از مشخصات بارز کابل سیلیکونی، مقاومت بالای این کابل‌ها در برابر حرارت است. این کابل در دمای 250 درجه سانتی گراد هم به خوبی کار کرده و عملکرد سیستم را دچار اختلال نمی‌کند.
همانطور که می‌دانید برای تولید و ساخت کابل سیلیکونی استانداردهای بین‌المللی بسیاری وجود دارد که رعایت آن‌ها در پروسه ساخت و تولید الزامی است. سیم‌ها و کابل‌های سیلیکونی یکی از مهم‌ترین تجهیزات به کار رفته در ساختمان‌ها هستند، در نتیجه ایمنی و استاندارد بودن آن‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. به همین دلیل شرکت‌های تولید کننده سیم و کابل سیلیکونی باید در ساخت این محصولات کلیه استانداردهای بین‌المللی و داخلی موجود را رعایت کنند. این استانداردها ابعاد فیزیکی، شیمیایی، درصد خلوص مس هادی، سطح مقطع، درصد سیلیکون، میزان تحمل دما و... را در سیم‌ها و کابل‌ها مشخص می‌کنند. استانداردهای بین‌المللی مربوط به سیم و کابل نسوز معروف به IEC و استاندارد ملی ایران در این زمینه معروف به ISIRI هستند.
در سال‌های گذشته کشور ایران مجبور به واردات کابل سیلیکونی از کشورهای دیگر بود. اما طی سال‌های اخیر به دلیل افزایش تحریم‌ها تولیدکننده‌های ایرانی از جمله شرکت راهدار صنعت کیهان در طراحی و تولید کابل‌های سیلیکونی به خودکفایی رسیده‌اند. امروزه شرکت‌های بسیاری در زمینه طراحی و تولید سیم‌ها و کابل‌های نسوز در ایران فعالیت می‌کنند و همین امر موجب تأمین نیاز کابل‌های نسوز در داخل کشور شده است. اما برای خرید کابل‌های نسوز سیلیکونی بهتر است به نام برند و اعتبار آن در بازار توجه ویژه داشته باشید. زیرا افراد سودجو در این زمینه زیاد هستند که کابل‌هایی با قیمت مناسب و کیفیت پایین تولید کرده و در اختیار مردم قرار می‌دهند. در نتیجه برای خرید کابل سیلیکونی بهتر است از برندهای معتبر داخلی استفاده کرده تا خیالتان از بابت اصالت کالا آسوده گردد.
جمع بندی
ما در این مقاله به بررسی کامل کابل سیلیکونی پرداختیم و با انواع و کاربردهای مختلف آن در صنایع نیز آشنا شدیم. همانطور که گفتیم یکی از پرکاربردترین سیم‌ها و کابل‌های موجود در بازار، با روکش سیلیکونی تولید می‌شوند. این کابل‌ها به دلیل سیلیکون به کار رفته در روکش آن مقاومت بالایی در برابر حرارت و آسیب دیدن دارند. سیم و کابل سیلیکونی در دماهای بالا مقاوم بوده و هیچ مشکلی برای عبور جریان در سیستم ایجاد نمی‌کند. اغلب از این محصولات در مکان‌هایی که درجه حرارت و گرما بالا است، می‌توان استفاده کرد تا درصد احتمال آتش سوزی را کاهش داد. کابل‌های سیلیکونی در بسیاری از صنایع مهم دنیا کاربرد فراوان دارند. دلیل کاربرد بسیار این محصولات ایمنی بالا در برابر خطرات احتمالی مانند آتش سوزی و... است.
سیم و کابل سیلیکونی نسبت به سیم‌های معمولی یا پی وی سی مزایای بسیاری دارد. از جمله مهم‌ترین مزایای آن می‌توان به مقاومت بالا در برابر حرارت، نصب و پیاده سازی آسان، وزن سبک و حمل و نقل آسان اشاره کرد. اما در حال حاضر تنها 10 درصد از کابل‌های نسوز داخل کشور تولید ملی هستند و 90 درصد آن مربوط به محصولات بی کیفیت خارجی است. شرکت‌ها و تولیدکننده‌های بسیاری در ایران این محصول را طبق اصول و استانداردهای بین‌المللی تولید کرده و کیفیت آن‌ها از کلیه کابل‌های سیلیکونی وارداتی داخل کشور بهتر و مرغوب‌تر است. در نتیجه برای خرید سیم و کابل نسوز به دنبال قیمت پایین و اجناس وارداتی نباشید، زیرا این محصولات بی کیفیت هیچ‌گونه ضمانتی ندارند و خرید آن‌ها تنها هدر دادن سرمایه است.
