کاکتوس، فصل یکم، قسمت هفتم
صدای وزیر بهداشت: حالا مردم ایران اجازه رو میدن که برای افزایش ۲ تا ۳ سال عمر ما هر سال ۱ میلیارد تومان هزینه کنیم؟ اگه این اجازه رو میدن معنیش اینه که ما باید از یه جایی دیگه بریم بزنیم. از این بیماریها زیاد داریم و هزینه های فوق العاده زیاد. در عین حال طول عمر پایین. بعضی از این بیماریها طول عمرشون محدوده. دردناکه اما اتفاق افتاد تو یک خانواده. من الان موندم بین اینکه برم شیر خشک تامین کنم یا واکسن تامین کنم یا داروی کسی که حیاتش در طول زمان بسته به این دارو هست و من باید تامین کنم. یا داروی کسی که کلا این دارو ممکن ۲ سال طول عمرش رو بیشتر کنه.
صدای معینی واکنش به وزیر: من دوشکل با این حرف برخورد می کنم که نظر شخصیم باشه. ببینید یک اینکه من بخوام بگم وزیر بحثش این بود که هر فردی داروش گران هست و بودجه‌ای براش نیست باید بزاریم به حال خودش که این ناقض حقوق انسانی اون افراد. اما من نه اینکه بخوام دفاعی از اون حرف وزیر بهداشت بکنم و در خیلی از زمینه ها دفاعی هم از این حرف ایشون ندارم اما به نظر میاد با توجه به شناختی که از نوع مسئله دارم ایشون منظورش این بوده که البته خیلی بد بیان کرده که اگر این منظورش بوده باشه که آقا من بودجه کافی برای تامین این نوع داروها ندارم بودجه ای که در اختیار من برای داروهای متعارف و مورد نیاز اکثریت مردم و اگر قرار باشه من داروهای گرانقیمت این‌گونه رو تهیه کنم باید منابعش در اختیار قرار بگیر. این حرف خیلی متفاوت با اینه که شما بیای بگی که مردم بیان پولش رو بدن مثلا من این دارو رو تهیه بکنم یا فرد مثلاً سه سال عمرش بیشتر نیستش. این حرف‌ها حرف‌های سخیف و نادرستی هست. حتی اگر منظور وزیر این بوده که به من منابع بدین بهتر بود که از الفاظ و جملات صحیح استفاده می کرد.
صدای کمالی واکنش به وزیر: این مدل، مدل نگاه کردن به این هستش که معلول یک فرد بی استفاده است. یکی از نماینده های مجلس استاد دانشگاه تهران بود میگفت معلولین کسانی هستند که ما باید ببریم در آسایشگاه نگهداری کنیم از مردم مالیات بگیریم بدیم اینا بخورن. ببینین اینا نگاه و نگاه و باور رونمیشه به این سادگی ها تغییر داد. ما خیلی باید تلاش بکنیم. وقتی من میگم آگاه سازی و تغییر نگرش خیلی اهمیت داره، وقتی بشینی کنار یک نابینا و دستش رو بگیری میفهمی چه ارتباطی داره وقتی باهاشون دمخور باشی میفهمی مثلا بعضی از دوستانشون میگن من از تو بهتر دوستی ندارم. اغراق نمی کنن و برای ترحم هم بهش نمیگن. ترحم چی میشه یه دانشجوی نابینایی به من میگفت میدون انقلاب سوار تاکسی شدم تا میدون فردوسی که پیاده بشم یه ۲ هزار تومنی به راننده تاکسی دادم. همون پولوبه من برگردوند. پرت کردم جلوش گفتم من صدقه نمیگیرم. یعنی فکر کرده که نمیبینه. من یه خاطره دارم که یکی از کارشناسای بهزیستی که خدا حفظش کنه نابینا بود دوره اول که من رفتم سال ۷۱ بهزیستی دور یک میز من این طرف نشسته بودم اون اون طرف. نمیدونم من کار داشتم یا چی داشتم کاغذها رو امضا می‌کردم. همونطور که سرم پایین بود صحبت کردم. این آقا برگشت به من گفت دکتر وقتی داری با من صحبت می کنی روبرو رو نگاه کن. خیلی فاصلمون البته نزدیک بود. برای اینکه صوت من که میره متوجه میشه صوت من از کدوم سمت داره میاد و ما اینها رو درک نمی کنیم. باعث میشه که میشیم آقای وزیری x و احساس میکنیم که ما داریم لطف می کنیم. نقطه اشتباه اینجاست احساس اینکه من دارم لطف می کنم به تو یه چیزی میدم برو خدا رو شکر کن.
مرد: این صداها رو یادتون باشه بعدن معرفی‌شون می‌کنم
صدای زن جلوی وزارت بهداشت: میگن این داروها گرونه و عمر بچه ها کوتاه نمیتونیم وارد کنیم در حالیکه بچه های ما دارن زندگی می کنن. این بچه زنده است.
زن: احتمال زیاد تو هفته گذشته در مورد این اظهار نظر وزیر بهداشت و حاشیه‌هاش زیاد شنیدین. اگه ایران پروتکل الحاقی کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت رو امضا کرده بود می‌تونستیم از آقای وزیر به سازمان ملل شکایت کنیم (با خنده)
مرد: جنبش های حمايت از افراد دارای معلوليت از اواخر قرن نوزدهم و اوايل قرن بيستم شروع شدن. اولين جوامع و سازمان های حمايت از نابینایان سال 1889 و برای ناشنوايان سال 1890 در انگلستان تاسيس شدند. در ايالات متحده، اين جنبش ها بعد از پايان جنگ جهانی اول و همزمان با بازگشت افراد نابينا و سایر افرادی که در اثر جنگ دارای معلولیت شده بودن فعال شدند. در سطح بين المللی برای اولين بار در اعلاميه حقوق کودک مصوب 1924 در جامعه ملل بود که مساله حمايت از افراد دارای معلولیت (مشخصاً کودکان دارای معلوليت ذهنی) مورد توجه قرار گرفت.
زن: مجمع عمومی سازمان ملل متحد دسامبر سال ۲۰۰۶ کنوانسیونی رو تصویب کرد که هدفش بهبود وضعیت زندگی معلولان در سراسر جهانه. تا الان بیشتر از۱۶۰ کشور از ۱۹۳ عضو سازمان ملل متحد، اون رو امضا کردن
مرد: کشورهای امضاکننده "کنوانسیون جهانی حقوق افراد دارای معلولیت" متعهد شده‌اند که با تصویب و اجرای این کنوانسیون، فرصت‌های برابر آموزشی و اجتماعی، ورزشی و شغلی برای افراد دارای معلولیت فراهم کنن.
زن: ایران سال 1387به «کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت» پیوسته و به تازگی هم پس از مدت‌ها تلاش فعالان این حوزه، «لایحه حمایت از افراد دارای معلولیت» تصویب شده، به نظرت چقدر مردم و مسوولای کشور با حقوق افراد دارای معلولیت آشنا هستن؟
مرد: در مورد مسوولا مهمون این قسمت توضیح میده ولی چون برای خودم هم سوال بود، توییت کردم و گفتم مردم نظرشون رو در این مورد بگن، جوابا خیلی باحالن، چند تا رو بخونیم با هم
مادمازل میغفندغسکی گفته: ۱- تمام حقوقی که انسان‌های غیرمعلول دارن اما به خاطر معلولیت، از معلولان سلب میشه. مثل دسترسی آسان به اماکن عمومی شهر، عبور و مرور آسان، آموزش با کودکان غیرمعلول در مدارس عادی تا مردم نحوه‌ی تعامل با معلولین (مثلاً زبان اشاره) رو یاد بگیرن، دسترسی راحت‌تر به اجناس و داروها (مثلاً توضیح داروها با خط بریل تا نابیناها بتونن بخونن)، تجهیز چراغ‌های راهنمایی به امکان پخش صدا برای نابیناها، خط‌کشی‌های مخصوص در پیاده‌رو، رمپ ورودی ساختمان‌ها و رمپِ پیاده‌رو به خیابان، زیرنویس یا مترجم برای برنامه‌های تلویزیون، سیستم‌های هشدار و دسترسی به پلیس مخصوص معلولین
زن: مصطفی شالچی گفته: حداقش تردد در شهره. وقتی کالسکهٔ بچه رو میبره بیرون،
مرد:(کی میبره؟)
زن: تازه متوجه می‌شی که چقدر شهر نامناسبه برای معلولان
کاپیتان هادوک هم گفته: داشتن حق تقدم توی جاهای مختلف. و یا تخصیص بودجه برای تسهیل عبور و مرور و چیزهای مختلف برای راحتی معلولان در محیط شهری
مرد: بازم از این جوابا میخونیم براتون
صدای بندپی، انگلیسی و فارسی: همونطور که در جریان هستید از سال ۲۰۰۸ با تصویب مجلس شورای اسلامی به کنوانسیون رعایت حقوق معلولین پیوستیم. و یا قانونی هم داریم �ایت از حقوق افراد دارای معلولیت مال ۱۳۸۳ بودیم و از اون به بعد تمام تلاش این بوده که ما افرادی که دچار محدودیت های جسمی، ذهنی و حرکتی و اینها هستند شرایطی رو فراهم کنیم که از فرصت‌های برابر نسبت به ظهور و بروز توانمندی اونها اقدام کنیم.
مرد: امروز تو کاکتوس دو نفر مهمان بسیار عزیز داریم، آقای سهیل معینی رییس هیات مدیره انجمن باور و دکتر محمد کمالی دانشیار دانشکده علوم توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی ایران
جناب کمالی یه مقدار از تاریخچه کنوانسیون برامون بگین
آقای کمالی: کنوانسیون میدونید که از سال ۲۰۰۰ شروع شد. مکزیک یک پیشنهادی رو آورده بود برای اینکه کنوانسیونی برای معلولین نوشته بشه در مجمع عمومی رد شد. سال ۲۰۰۰ دو مرتبه مجمع عمومی پیشنهاد مطرح شد و تصمیم گرفته شد که یک کمیته تشکیل بشه در مجمع عمومی سازمان ملل و شروع کنن به نوشتن. یکی از چیزهای خیلی مهمی که همیشه به عنوان افتخارات این کنوانسیون حقوق معلولین مطرح میشه اینه که معلولین که خودشان ذینفع بودن تو نوشتن کنوانسیون نقش داشتن. معمولا کنوانسیون هایی که نوشته میشه کارشناس‌ها می نویسن. کارشناسان محیط زیست و کارشناس حقوق بشر می نویسن. این کنوانسیون علاوه بر این کارشناس‌ها در صحن سازمان ملل خود معلولین بودن. ۶ سال طول کشید و هفت جلسه تشکیل شد که به هر حال در ۲۰۰۶ این کنوانسیون به تصویب رسید.
جناب معینی ماهیت کنواسیون از نظر حقوقی چیه؟
آقای معینی: به دنبال اون دهه‌ی جهانی افراد معلول که توصیه هایی سازمان ملل خطاب به دولت ها منتشر کرد درباره رعایت بیشتر حقوق افراد معلول و توجه به نیاز اونها در سال ۱۹۹۳ هم مجموعه ای از مقررات ایجاد فرصت‌های برابر فرا روی افراد دارای معلولیت دوباره تدوین شد و منتشر شد برای دولت‌ها که عمدتاً توصیه‌هایی بودند در جهت ایجاد فرصت‌های برابر در همه زمینه‌ها فرا روی افراد معلول از جمله در آموزش، اشتغال و فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی ولی همه اینها فقط توصیه هایی بودند که صورت پذیرفت.
مرد: یعنی می‌تونستن انجام بدن یا انجام ندن
آقای معینی: یک تحولی در طول چند دهه گذشته در جهان اتفاق افتاده درباره ی مدل‌های توجه به حقوق افراد معلول. مدل های پزشکی، اخلاقی و در نهایت مدلی که مدل حقوق بشری می شناسیمش. در مورد حقوق بشری توجه به افراد معلول، افراد معلول یک گروه و اقلیتی جدا از بقیه جامعه که نیاز به توجه خاص دارند شناخته نمی شن بلکه افراد معلول افرادی هستند مثل همه مردم که قبل از اینکه محدودیت‌های داشته باشند که اونهارو از بقیه مردم جدا میکنه حقوق برابر با سایر افراد جامعه دارن. ازدیدگاه حقوق بشری وقتی انسانی به دنیا میاد همانطور که حق حیات وتغذیه داره و حق دسترسی به بهداشت و درمان و آموزش و سایر نیازهای تفریحی جسمی و روحی داره که ارتقا پیدا میکن. در افرا معلول هم همینه. در نتیجه از اوایل قرن بیست و یکم و در سال ۲۰۰۰ به بعد زمینه شکل گرفت که ما باید مجموعه حقوق افراد معلول رو ببینیم چی هست و بیایم این رو به عنوان یک حق محوری تصویب کنیم و تمام دولت‌ها رو بخوایم این حقوق رو به رسمیت بشناسن.
مرد: یعنی این یک قانون الزام‌آوره؟
آقای معینی: اجازه بدید از این تعبیر استفاده نکنم ولی الان توضیح میدم که چرا. در مورد توجه ویژه به حقوق افراد معلول هم پای همه حقوق‌ها بشه. در واقع در سطح جهانی اون چیزی که از قانون میتونیم صحبت بکنیم چون ما در عرصه جهانی چیزی فراتر ازحق حاکمیت ملی نداریم. در نتیجه هیچ قانونی نیست که دولت‌ها رو بتونه مکلف بکن به همکاری. با رعایت حق حاکمیت ملی اون چیزی که در سطح جهانی به عنوان قانون میشناسیم یک سری پیمان نامه‌ها هست که توسط دولت امضا میشه و در واقع مبناش این هست که دولت‌ها با اراده خودشون این تعهدات رو می پذیرند و چون تعداد زیادی از دولت‌ها این تعهدات رو می‌پذیرن به صورت یک رویه جهانی در میاد.
مرد: ایران تو تدوین کنوانسیون نقشی داشته؟
آقای کمالی: نه. من به اتفاق آقای دکتر سخنگویی در یکی از این کمیته‌ها که در ژاپن تشکیل شده بود یه حضوری داشتیم که به عنوان عضو اصلی نبودیم ولی در زمان من و هم در زمانی که دوستان دیگر بودن نظرات ارائه می‌شد.
آقای معینی: ما به دلیل غیبت چند ساله ای که به دلایل مختلف که جای بحثش اینجا نیست ولی عمدتا بر میگرده به نوع ارتباط سیاسی ما با جهان و نوع تعاملات و کنش و واکنش هایی که بین دولت های پس از انقلاب بوده و مجموعه جامعه جهانی خیلی تو این عرصه و عرصه های بین المللی و حقوقی قوی و موثر عمل نکردیم از جمله درباره کنوانسیون حقوق افراد معلول هم متاسفانه ما غیبت داشتیم.
مرد: NGOهای ایرانی چطور؟
آقای معینی: متاسفانه یکی از اشکالاتی که همچنانم باقیه و باید بریم به طرف رفعش اینه که دولت ما کمتر هم از حضور قوی NGOها و سازمان های خودیار خود معلولان ایران در سطح بین‌المللی تا حال حمایت کرده.
مرد: چرا NGOها مشارکت نمی‌کنن؟ بازی‌شون نمی‌دن یا بلد نیستن بازی کنن؟
آقای معینی: ببینید هنوز بسیاری ازNGOهای افراد معلول این کنوانسیون رو نمیشناسن. وقتی NGOها نمیشناسن ما چطور انتظار داریم مسئولان در راستای اجرای کنوانسیون بلافاصله حرکت کنن. چند تا از NGOهای ما حاضرن در تدوین گزارش ملی کشور ما درباره کنوانسیون کمک کند شدن حساسیت نشون بدن؟ روند اجرایی حقوق معلولان را در کشور جدی دارن دنبال میکنن؟ همین قانون حمایت از حقوق معلولان اسفند ۹۶ تصویب شد من واقعا بگم خیلی من حضور چشمگیری از NGOها در تدوینش ندیدم. حالا شاید دوستان برنجن ولی واقعیتش من که از اول تا آخر تو کار بودم ما انتظار خیلی بیشتری داشتیم. NGOهارو اگه بهزیستی دعوت میکرد میامدن اگه نه خودشون نمی‌رفتن بشینن کار کنن. بیا به جد پای کار وایسن. حقی که مال ماست توسط ما محقق میشه حتی اگه مسئولین این حق محقق کنن با تلاش ماست. با نظارت ماست و ما باید در صحنه باشیم آگاهانه جلو ببریم این تجربه جهانی
آقای کمالی: بلد نیستیم جامعه ۲۵۰۰ ساله همیشه دنبال یک نفر بوده. رابطه دولت و ملت همیشه جدا از هم بوده. یه حکومتی بوده که هرچی میگفت باید بشه یه مردم بوده که همش تو چی میگی این اجرا کنه. حالا به این مردم میگه تو بیا خودت کار رو انجام بده. دیروز تلویزیون دو نفر خانم و آقای سالمندی رو که هنوز توی سازمان بازنشستگی کار میکنن درباره بحث NGOآورد بود. بعد گفت دولت از ما حمایت نمیکنه. آقای ضیا میگفتش شما غیر دولتی دیگه چیکار دارید. من خودم زمانی که در بهزیستی بودم سه تا NGO داشتم . سال71 ما سه تا NGO داشتیم جامعه معلولین، انجمن خانواده ناشنوایان و انجمن حمایت از عقب ماندگان ذهنی. ما باید تمرین کنیم.
مرد: چرا تصویب کنوانسیون تو مجلس طول کشید؟
آقای معینی: دلیل اینکه شاید اون حساسیت‌ها ایجاد نشده بود یعنی به هر حال کشور در تب و تاب خاص این دوره بود خیلی وضعیت مناسبی در تعامل بین المللی ما وجود نداشت ولی در عرصه داخلی طول کشید تا حساسیت رو برسونیم به نماینده‌ها و مساله رو طرح کنیم که آقا دولت امضا کرده و مجلس باید کنوانسیون رو امضا کنه.
آقای کمالی: یادمه وقتی که کنوانسیون باز شد برای امضا فروردین ماهی بود در همان ماه من مقاله‌ای رو نوشتم و تیترشم این بود که ای کاش از روز اول ما هم امضا می کردیم در حالی که اول ما امضا نکردیم. خب کمیسیون حقوق بشر اسلامی دکتر ضیایی خیلی کمک کرد این قضیه جلسه رو تشکیل داد متن بررسی شد و آمادگی برای امضا یعنی کمیسیون حقوق بشراسلامی هم یکی از عناصری بود که کمک کرد. فعالین مدنی مقاله نوشتن و صحبت کردن با نماینده ها صحبت می‌شد با وزارت خارجه صحبت شد اولین ترجمه کنوانسیون آقای پورنجف در وزارت خارجه انجام داد همه اینا باعث شد که ما امضا کردیم و اون روز یه روز خیلی خوبی بود که برای خودم یه خاطر است که شنیدم امضا شده و خیلی خدا رو شکر کردم که کنوانسیون امضا شد و سد شکسته شد.
مرد: من شنیده ام که آقای هاشمی رفسنجانی هم خیلی نقش پررنگی داشتند تو این قضیه تصویب کنوانسیون
آقای کمالی: ایشونم نقش داشت یه دوره جلسه‌ای که بچه ها خدمت ایشون رسیدن که منم بودم خیلی نظر مثبت داشتن. اولین بار فکر کنم سال ۷۲ بود که جمعی از معلولین موفق و بردیم سالن کنار هیئت دولت آقای هاشمی و وزرا اومدن و بچه‌ها رو دیدن و ما دو باره دیگه اینو تکرار کردیم و ایشون واقعا وقت گذاشت و نسبت به معلولین خیلی توجه داشت. من کمترآدمی می‌دیدم که در این سطح اینقدر دقیق و ریز اطلاعات بگیره وقتی ما می‌رفتیم پیششون خیلی نظرات مثبتی داشتن و روی لایحه حقوق معلولین خیلی کمک کردن.
مرد: این دومین معاهده حقوق بشریه که ایران در دوران جمهوری اسلامی امضا میکنه، اولی کنوانسیون دفاع از حقوق کودکان بوده و دومی هم که همین کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیته
آقای معینی: در داخل مجلس و نهادهای قانونگذاری ما یه احتیاطی همیشه بعد از انقلاب درباره پیوستن به معاهدات بین‌المللی بوده و خوشبختانه حالا طول کشیده تا ۲۰۰۸ ولی خوشبختانه با تدبیر تلاش‌هایی که شد کنوانسیون مورد تصویب مجلس قرار گرفت و پیوستن ما به این پیمان نامه رسمیت یافت. حقوق معلولین به نسبت شاخه های دیگر در کشور ما سیاسی نیست. دخالت و اختلاف سیاسی کمتر واین یه فرصتیه.
مرد: خب اینا که کاغذبازی بود تا اینجا، از اجرا و احقاق حقوق افراد دارای معلولیت چه خبر؟
آقای معینی: تفاوتی که کنوانسیون از نظر ماهوی با قوانین قبلی داره اینه که کنوانسیون از ضمانت اجرایی بیشتری برخورداره. اینطور که دولت‌هایی که می پیوندن به کنوانسیون در قبال پیشرفت حقوق معلولان به دبیرخانه کنوانسیون تعهد رسمی دارن در نتیجه چون تعهد داره دولت و باید در ادوار مختلف گزارش بده هر چهار سال یکباربه دبیرخانه در نتیجه این گزارش دادن دولت‌ها رو مکلف میکنه به اینکه سعی کنن تمهیداتی بیندیشن که در هر گزارشی که میدن پیشرفتی که داشتن به دبیرخانه نشان بدن. و این باعث میشه دولت مکلف باش و انگیزه پیدا کنن برای اینکه روند اجرای حقوق معلولان رو در کشور تسریع و تسهیل کند. به این دلیل که نقطه عطفی برای ما در مقایسه با گذشته یعنی که دولت فقط به یک مجموعه توصیه روبرو نیست بلکه تعهداتی که پاشو امضا کرده.
آقای کمالی: وقتی که کنوانسیون نوشته شد آیین‌نامه اجرایی نداشت. آیین‌نامه اجرایی یعنی اینکه شما دولت را با آیین نامه اجرایی موظف می کنی که کارها را انجام بده در حالی که الان کنوانسیون اینطوری نیست. کنوانسیون فقط ما میتونیم بریم ازش شکایت بکنیم یعنی بریم بگیم که بر مبنای کنوانسیون قانون کشور هست من مورد تبعیض قرار گرفتم اما ما نیاز به لایحه داشتیم که دولت خودش بیاره و بگه که من این کارها رو می کنم و این اتفاق افتاد و اصلاح لایحه جامع حقوق معلولین اتفاق افتاد و الان دارن آیین‌نامه‌های اجراییشو مینویسن.
مرد: در مورد کمیته کنوانسیون در ایران هم توضیح می‌دین؟
آقای معینی: در ایران طبق مصوبه مجلس سازمان بهزیستی و بنیاد شهید و جانبازان و امور ایثارگران در واقع مراجع ملی کنوانسیون شناخته میشن در نتیجه این مراجع باید گزارش ملی ما رو تدوین کنند و بدن سازمان بهزیستی به عنوان متولی دولتی معلولان و بنیاد شهید و ایثارگران به عنوان متولی معلولان جنگی که ما بهش میگیم جانباز. به این دلیل در واقع برای تعیین شدن و اینا باید رصد کنند پیشرفت حقوق معلولان رو در کشور و گزارش در موردش تهیه کنند.
مرد: اینها که خودشون ذینفع هستن
آقای معینی: این نقص که در واقع مجلس زمان تصویب کنوانسیون دیده
آقای کمالی: چاره‌ای نبود یعنی سازمان بهزیستی کشور و بنیاد جانبازان به دلیل اینکه با مسائل معلولیت بیشتر از سایرین روبه‌رو بودن وارد این قضیه شدن و گزارشگر این مجموعه هستند. هرچند که مثل قصه فوتبال هست. بلاخره فدراسیون‌های فوتبال به فدراسیون جهانی وصل هستن که اون خودش معلوم نیست به کجا وصله ولی نباید دولتی باشه ولی تو ایران ساختار ساختار دولتیه. مثل اینکه میگن اقتصاد ایران دولتی و خیلیام میگن نه دولتی نیست ولی به هر حال یه چیز بینابینی که حالا روی سرنوشت بعضی از چیزها که تاثیر داره. دولتی‌ها میشن سخنگو و گزارشگر ولی چاره‌ای نداریم برای اینکه چاره‌ای نداریم که بسپاریم به جایی چون هنوز انقطاع بین دولت و ملت به نوعی ساختارها نشون میده. هنوز دولت به ملت اعتماد نداره، هنوز ملت به دولت اعتماد نداره.
آقای معینی: از اونور اگه این نقص هست خود کنوانسیون بر این تاکید داره که مراجع ملی گزارش که تعیین می‌کنند باید با مشارکت و نظر مستقیم NGOمعلولان تدوین بشه.
مرد: واقعن داره این اتفاق می‌افته؟
آقای معینی: نه بگم نه نه بگم بله
مرد: آقا نه یا بله؟
آقای معینی: چرا میگم نه بله به این دلیل که گزارش اولیه که تدوین شد و ارسال شد اینطور نبود. بهزیستی میگه من جلساتی را با NGOها برگزار کردم یا حتی امور خارجه. ولی واقعیت قضیه این هستش که گزارش رو لااقل خود من که خیلی سال توی کار کنوانسیون دارم کار می کنم بعد از اینکه ارسال می‌کنند دیدم که اونم سازمان بهزیستی گزارشی به من ندادن من از طریق سازمان مجلس شورای اسلامی از من نظر خواستند گفتن نظرت در مورد گزارش چیه؟ گفتم اصلاً گزارش ندیدم اونا هم تعجب کردن و گزارش فرستادن من بررسی کردم و نظرمو دادم ولی واقعیت این بود که گزارش از مسیر منطقی خودش تهیه نشده بود به همین دلیل هم شبهات زیادی رو ایجاد کرد و اینکه گزارش مجموعه آمار و عملکرد چیزهایی بود که خیلی ارتباط ماهوی با کنوانسیون نداشت اما بعد از اینکه گزارش رفت در مرحله بعدش ما بیشتر فعال شدیم.
مرد: آقای معینی شما خودتون هم تو سفر ژنو بودین
آقای معینی: بله من بودم همون هیئتی که از ایران رفت ما دو نماینده غیردولتی در هیئت ایران بودیم یکی خانم زهرا نعمتی که به عنوان قهرمان ورزشی جهان امده بود با تیم به عنوان سمبلی از توانمندی افراد دارای معلولیت و من هم به عنوان نماینده ای از سازمان های غیردولتی که در جریان ترویج کنوانسیون و اجراش در کشور فعالیت داشتیم. در سه مورد به طور مشخص ازما یک جواب ۱۲ ماهه خواستن. یکی اینکه آیا مدل حقوق بشری در قوانین ملی حقوق افراد معلول ما لحاظ شده یا نه. یه نکته دیگه حذف ادبیات موهن درباره افراد معلول در قوانین ماست این که در قوانین شما ادبیات موهنی درباره معلولین به کار رفته مثل مهجورو دیوانه و سفیه. میگن ادبیات رو باید تغییر بدید این ادبیات مغایر با حقوق بشره و سوم اظهار نظر بود درباره اصلاح ماده ۶۶ قانون کیفری کشور مبنی بر امکان طرح دعوی سازمان های غیردولتی افراد معلول در زمینه نقض حقوق افراد دارای معلولیت یعنی شما فکر نکنید فقط کشور ما مثلاً محدودیت هایی در زمینه حقوق معلولان دارد نه کمیته اجرای کنوانسیون شما نگاه می کنی با کشوری مثل ایتالیا چنان برخورد کردند که شاید خودشون خیلی جا خوردن از اینکه یک کشور پیشرفته اروپایی یا مثلاً یک کشوری مثل امارات متحده عربی که کشور پولدار و کم جمعیت هست. گزارش می‌دادن که مثلاً ما وسیله دادیم انقدر پول دادیم به معلولان. کمیته گفت بابا دستتون درد نکنه همه اینها رو دادین این معلولان چقدر در اداره امور خودشون سهم دارن؟ اینو بگید. درباره کشور ما هم همین ما رفتیم گفتیم مثلا ما انقدر کودکان و براشون تسهیلات فراهم کردیم گفتند خیلی خوب شما بگید که کودکانتون آیا در برنامه ریزی های مربوط به خودشون دخیل هستن؟ آیا انجمن های اولیا و مربیان در اداره مدارس کودکان معلول دخیلند اینا رو به ما بگید آیا کودکان روستایی ما یا کودکان معلول روستای ما به همان نسبت کودکان شهری دسترسی به خدمات دارن؟
زن: آیدی هنری چرم تو اینستاگرام گفته به معلولیت‌های شدید و مناطق محروم و روستاها باید توجه بیشتری بشه چون اونها امکاناتی رو که ما تو تهران داریم ندارن
آقای معینی: در همین کمیته اجرایی شکایت هایی از معلول هایی داریم از دولت هایی مثل استرالیا و مجارستان یا NGOهایی مثل کم توانان ذهنی شکایت کرده بودن که یه سری از افراد کم توان ذهنی به راحتی به حقوق سیاسی خودشون واقفن و میتونن چرا دولت استرالیا زمینه شرکت اینها رو فراهم نکرده
مرد: سطح توقعات مردم کشورها هم فرق میکنه با هم
زن: اتبه التباهین هم گفته آموزش و فرهنگ سازی برخورد با معلولین دور از ترحم.
افشین عزیزی گفت: بدون ترحم بهشون احترام گذاشته بشه. توانایی‌هاشون دست‌کم گرفته نشه. برنامه‌های رسانه ملی و یا فیلم‌های بخش سینما خانگی با زیرنویس باشن. (برای ناشنوایان) اپراتور و سامانه‌های تلفنیِ عمومی سرویس پیامکی هم داشته باشن. چراغ‌های راهنما برای نابینایان امکاناتی داشته باشن و...
مرد: مردم و NGOها چه نقشی دارن از این به بعد؟
آقای معینی؟ پاسخ روشن من اینه. ببینید مدل حقوق بشری مدل ذهنی یعنی واقعیت اینکه حتی بگیریم که از نظر حقوقی این و بنویسیم مسئول ما باید حقوق افراد معلول رو به عنوان یک حق پایه ای به رسمیت بشناس. مشکل ما اینه این احتیاج به ترویج و کار داره. الان وزارت آموزش و پرورش اومده میگه فرد نابینا تو محیط آموزش مدارس عادی نمیتونن درس بدن. میگیم برای چی؟
آقای کمالی: ما این اظهار نظر وزیر آموزش و پرورش از قبلی بهتر اون یکی میگفت معلولین آدم های کج و معوجن یه آدم های زشتین که صلاحیت ندارن که بیان در حالیکه که ۴۰ هزار استخدام بود در آموزش و پرورش زمان آقای حاجی بابایی و 120۰ نفر معلول باید استخدام می‌شد و عملاً نکرد و آخرشم بدون پاسخگویی گذاشت رفت
آقای معینی: به نظر من کلا ما باید کنوانسیون رو جدی بگیریم NGOها باید حتما وقت بذارن اعضا رو آموزش بدن. خیلی از مسئولان NGOهای ما فقط اسم کنوانسیون رو شنیدن ولی از این پتانسیل‌ها و ظرفیت‌هاش نمیشناسن. خود اونها نمیدونن که کنوانسیون چقدر میتونه برای ما راهگشا باشه به قوانین ما کمک کنه و قوانین ملی ما زمینه‌های اجرایی کنوانسیون روبیشتر فراهم کن. اینها دوشادوش هم پیش می رن وما نه تنها تو کنوانسیون یک چیزی که لازمه هم مسئولان بدونن و هم NGOها که پیگیری کنن حقوقشونو اینه که جامعه معلولان سیاره زمین دارای مشکلات واحدین در نتیجه ما باید از تجارب جهانی استفاده کنیم و تنگاتنگ جنبش های مدنی معلولان در دنیا فعالیت بکنیم این فعالیت‌ها حق ماست هیچ کس حق نداره و در کنوانسیون هم تصویب شده که یکی از وظایف دولت‌ها اینه که زمینه ارتباط میان گروه‌های مختلف معلولین رو در سطح بین المللی با گروه های معلولین کشور خودش فراهم بکن.
آقای کمالی: مال خودشونه حق خودشونه زندگیشونه. ببینید ngo فقط کارش این نیستش که یک گروهی تشکیل بده یک امکاناتی رو توضیح بکن. جامعه غیر معلول خودش رو برتر میدونه گرفتاری ما اینجاست بزرگترین کاری که بچه های معلول می کنن اینکه الان که قانون رو داریم الان که قانون مناسب‌سازی رو داریم هر جا نباش باید بریم دادگاه و دادگاهها حکم دارن میدن. هر جایی که دسترسی وجود نداره طبق قانون کشور باید دسترسی وجود داشته باشد.
آقای معینی: هرچه در این پیمان نامه آمده مجموعه از حقوقیه که ابنای بشر دارن. در نتیجه تدوین کنندگان این پیمان‌نامه میگن که همان حقوقی که همه افراد بشر دارند افراد معلول هم دارند آنچه که ما در کنوانسیون به دنبالش هستیم آنچه که روح کنوانسیون و هدف کنوانسیون رفع تبعیض از کلیه حقوق افراد دارای معلولیت یعنی همون حقوقی که همه ابنای بشر دارن بدون تبعیض شامل حال افراد معلول هم بشه پس تأکید می‌کنم کنوانسیون حق جدیدی برای افراد معلول نیاورده بلکه اومده از دولت‌ها میخواد کلیه تبعیض‌ها و موانع فرا روی تحقق حقوق افراد بشر دارای معلولیت رورفع کن.
آقای کمالی: یعنی معلولین میگن ما خودمون رهبریم برای ما کاری بدون ما نکنید. در حالی که ما قبل از این فکر می کردیم که من کارشناس از تو بهتر می‌فهمم در حالی که اون بهتر میفهمه اونه که همه رنج رو می کش. ما بچه های معلول که موفق میشن خودشونن مربی ندارن. بریم شهرام مبصر رو ببینیم چه کار کرده ببینیم محمود نژاد چه کار کرد. معینی انجمن باور رو ببینید وقتی اونجا رو اداره میکنه این توانمندی منتها ما بعضی وقتا میگیم فکر میکنیم که داریم یه چیزی بهشون میدیم. ما گرفتاریمون دولتیا اینه که احساس میکنیم که داریم یه چیزی به شما میدهم و بهتون لطف میکنیم در حالی که این لطف نیست حقشه.
زن: هادی مهدیان توییت کرده گفته دیده شدن معلولیت توسط طراحان امکانات شهری،تصمیم گیرندگان وزارت کار و... در واقع باید در تصمیم سازی های کشوری معلولین دیده بشن، جدا از این مسائل باید توان مضاعفی در آموزش جامعه در رابطه با معلولیت بگذارند تا نگاه معلول به زندگی،خانواده،جامعه و جامعه نسبت به معلولیت نگاه چالشی نباشه
آقای معینی: اومدن در قوه قضاییه که شما میدونید به هر حال یک بدنه جامد داره قوه قضاییه راحت نمیشه توش کار کرد به علت ساختاری که هست ولی مثلا الان دوستان رفتن و دارن روی این کار می کنن که ادبیات موهن راجع به افراد دارای معلولیت رو تغییر بدن. الان جلساتی ر شروع کردن و فرهنگستان زبان با پزشک قانونی با دایره های حقوقی با حقوق‌دانان دارن کار میکنن. این کار شروع شده خیلی خوبه یا مثلا اینکه موافقت اولیه گرفته شده که ما بتونیم برای قضات کشور کارگاه های آموزشی کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت داشته باشیم. این دستاورد بزرگی اینکه شما قضات کشور که تو این دستگاه دارن کار می‌کنند آگاه کنید که چطوری تو قوه قضاییه میتونیم از حقوق افراد معلول متهم یا محکوم دفاع کنیم یعنی یه فرد معلول اگه تخلفی هم میکنه و به زندان میره آیا زندان براش مناسب سازی هست یا نیست؟ متهم باشه ما که نگفتیم معلول تافته جدابافته‌اس. اگه میخواد بره زندان حق بشریش اینه که به دستشویی دسترسی داشته باشه بتونه با ویلچرش حرکت بکن. بنابراین اگر زندان‌های ما مناسب‌سازی نیست باید بشه.
آقای کمالی: تا مثلا میگیم اشتغال میگن مگه عادی‌ها اشتغال دارن که شما برای معلول اشتغال می خواین؟ قرآن فرموده اگه یه نفر زنده کردی مثل اینکه همه رو زنده کردی . یه موقعی سرهنگ آوردیم از راهنمایی رانندگی اطراف مراکز نابینایان چراغارو صدا دار کنن. گفت مگه چندتا نابینا میخواد از اینجا رد بشه؟ گفتم جناب سرهنگ چندان مهم نیست وظیفه اس مگه تو اروپا هی چرتکه میندازن چند نفر رد میشه؟ همه چراغ های راهنمایی استانداردش اینه که صدا داشته باشه. میگه این نابیناست و این آدم ممکن از اینجا رد بشه یه روزی ما برای اون یه روزی باید این هزینه رو بکنیم ولی در دیدگاه بعضی ها میان ما یک میلیارد هزینه کنیم که چی.
زن: نظر لیالی اینه که جدا از امکانات رفاهی مناسب وضعیتشون، باید یه طوری فرهنگسازی بشه که مردم به ناتوانایی‌شون به چشم یه مساله عادی نگاه کنن و حتی در حد توانشون ازشون انتظار داشته باشن و بهشون وظیفه محول کنن
چریکو معتقده که مهمترین حق واسه اوناییکه قبل ازتولدقابل تشخیصه جلوگیری ازبدنیا آمدن وبرای اوناییکه دچارمعلولیتها ونقصهای قابل انتقال به نسل بعد وعدم توانایی درتامین زندگی وتربیت فرزندهستند جلوگیری ازتولید مثل وبرای اوناییکه دراثرحوادث معلول میشن اروپا وآمریکاییا قبلن فکرشو کردن همونا خوبه
مرد: ما سعی کردیم تو این قسمت خیلی وارد جزئیات فنی و حقوقی کنوانسیون نشیم اگه علاقه دارید این جزئیات رو بدونید و در موردش مطالعه کنید توصیه می کنم اپلیکیشن کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت رو نصب کنید این اپلیکیشن رو آقای دشتی از دوستان ما نوشتن و اولین اپلیکیشنی که به صورت کامل مناسب‌سازی شده هم افراد نابینا و ناشنوا و همه معلولیت‌ها می تونن ازش استفاده کنن.
این قسمت از کاکتوس رو با کمک آذین مهاجرین، الهام یوسفیان، مژگان افروزی، مولود مولوی محمدرضا دشتی و طیبه سیادت زاده ساختیم.
