«ما به نیروی تحول‌آفرین تنوع و فراگیرسازی باور داریم. تنها با مشارکت دادن فعالانه به نگرش‌های متفاوت است که می‌توانیم افکارمان را به چالش بکشیم و گسترش دهیم، تجربه نیروی کار را غنی کنیم و هر فرد و سازمانی را در این سیاره توانمند سازیم.»
این جمله‌ها می‌توانستند بر زبان یک فعال حقوق بشر یا یک رهبر عدالت‌خواه جاری شده باشند، می‌توانستند شعارهای انتخاباتی خوبی باشند که یک سیاستمدار با آن‌ها طرفداران‌ش را تهییج و ترغیب به رای دادن کند یا می‌توانستند آرزوی افراد بسیاری باشند که دنیا را محل بهتری برای زیستن می‌خواهند. می‌توانید در اینترنت دنبال نقل قول‌ها و اظهارنظرهایی مانند این بگردید، اما عین این کلمات را در نامحتمل‌ترین جای ممکن خواهید یافت: سایت شرکت مایکروسافت.
«فراگیرسازی» در دنیای امروز تنها یک موضوع فرهنگی، اخلاقی و انسانی نیست، بلکه صاحبان صنایع، از آن برای تقویت شرکت و اقتصاد خود استفاده می‌کنند. در واقع حذف یا نادیده گرفتن گروهی از افراد جامعه، به دلیل داشتن معلولیت یا تفاوت‌های دیگر، به‌معنی از دست دادن بخشی از دانش، صنعت و شاید مهم‌تر از آن، بازار است.
مراکز علمی، دانشگاه‌ها و شرکت‌های بزرگ دنیا، روز به‌روز بیشتر به اهمیت استفاده از این ظرفیت، هم به عنوان بازار مصرف و هم به عنوان نیروی مولد و موتور محرک پی می‌برند. نکته جالب توجه این است که با حضور هرچه بیشتر افراد دارای معلولیت در جامعه و به‌ویژه در محیط کار، نیازها، لوازم و ابزار مورد نیاز آن‌ها بیشتر و بهتر مشخص می‌شود و همین امر موجب طراحی و ساخت محصولات جدید و خلاقیت در صنعت و بازار می‌شود.
امروز دیگر تنها کارخانه‌های خاص به تولید محصولات خاص برای افراد دارای معلولیت، مانند ویلچر، واکر و سمعک نمی‌پردازند، بلکه تمام شرکت‌ها و صاحبان تکنولوژی‌های برتر دنیا، هر کدام خط تولید ویژه‌ای در حوزه کاری خود تعریف کرده‌اند و هر روز با ارائه محصولی جدید، متناسب با نیاز افراد دارای معلولیت، از پوشاک و اسباب بازی گرفته تا نرم‌افزارهای کامپیوتری، همه را شگفت‌زده می‌کنند.
شرکت‌ها تلاش می‌کنند همه افراد دارای معلولیت را، از کودکان تا بزرگسالان و سالمندان مد نظر قرار دهند، زیرا نادیده گرفتن هر کدام از آن‌ها، در واقع نادیده گرفتن بخش مهمی از نیازهای مخاطبانی است که با استفاده از این امکانات می‌توانند به رشد جامعه کمک کنند؛ کودکی که با در اختیار داشتن وسایل سرگرمی متناسب با شرایط خود، می‌تواند مانند دیگران شاد و خلاق باشد. دانش‌آموز و دانشجویی که با محیط و وسایل آموزشی مناسب، به رشد علم کمک می‌کند و سالمندی که برای انجام کارهای روزانه خود نیازمند مراقبت‌های خاص نیست.
کنترل‌های بازی مایکروسافت و ایکس‌باکس برای کودکانی که نقص عضو دارند، دسترس‌پذیر کردن نرم‌افزارهای کامپیوتری مایکروسافت برای افراد نابینا و کم‌بینا، دسترس‌پذیر کردن شبکه‌های اجتماعی اینستاگرام و توییتر برای افراد نابینا و کم‌بینا، تولید پوشاک سازگار برای افراد دارای معلولیت توسط شرکت‌هایی مانند تامی و تولید ساعت‌های مخصوص افراد نابینا توسط شرکت‌هایی مانند سیکو تنها نمونه‌هایی از تلاش شرکت‌ها در جهت فراگیرسازی در طراحی و عرضه محصولات و خدمات است.
این خدمت متقابل افراد دارای معلولیت و جامعه است. از سویی، افراد دارای معلولیت مانند همه افراد جامعه باید لوازم و امکانات مناسب با وضعیت خود را در اختیار داشته باشند تا بتوانند در آسایش بیشتری زندگی کنند و از سوی دیگر، شرکت‌ها با در اختیار قرار دادن امکانات و خدمات به این افراد و همچنین با به‌کارگیری آن‌ها به عنوان نیروی انسانی متنوع، به رشد و شکوفایی اقتصاد خود کمک می‌کنند.
جوامع برای رشد خود نیاز به افراد توانمند و مستقل دارند و فراگیرسازی به استقلال و توانمندی همه افراد جامعه کمک می‌کند. جامعه‌ای که در آن افراد دارای معلولیت برای انجام کوچکترین کارهای روزمره‌ی خود دچار مشکل باشند، قطعا نمی‌تواند از تمام توانمندی‌های این افراد استفاده کند و به همین راحتی بخش مهمی از دانش، صنعت و اقتصاد کشور نادیده انگاشته می‌شود. با پیشرفت دانش و فناوری، دیگر بهانه‌ای برای طرد افراد از جامعه به‌دلیل تفاوت‌های‌شان وجود ندارد و کشورهای پیشرفته به‌خوبی دریافته‌اند که به‌جای باور اشتباهی که قرن‌ها افراد دارای معلولیت را باری بر دوش جامعه می‌دید و فراهم کردن امکانات برای آنان را هزینه‌ای مضاعف و بیهوده برای دولت می‌انگاشت، امروز می‌توان در دنیای فراگیر، شرایطی را ایجاد کرد که تمام افراد با داشتن ویژگی‌های متفاوت، هم از زندگی فردی خود لذت ببرند و هم برای جامعه سودمند باشند.
این موضوع در سال‌های اخیر، محل رقابت گسترده‌ای بین شرکت‌های مطرح دنیا شده است و شرکت‌ها برای کسب اعتبار از آن بهره می‌برند. دریافتن این حقیقت که داشتن زندگی مطلوب حق همه‌ی افراد جامعه است، ما را به سوی یافتن راه‌های موثر برای رسیدن به آن پیش می‌برد و همین امر موجب خلاقیت‌هایی می‌شود که هم در آسوده‌تر شدن زندگی افراد و هم در شکوفایی صنعت و رشد اقتصادی خود را نشان می‌دهد.
وحید حجه‌فروش ، سرکاکتوس‌بان
عکس: مایکروسافت
