تا حالا شده کسی بگوید «حالم خوبه» اما حس کنی که چیزی را پنهان می‌کند؟ یا متوجه شده‌ای که گاهی چهره‌ی افراد، حتی برای یک لحظه‌ی کوتاه، چیزی را لو می‌دهد که زبانشان نمی‌گوید؟
اینجا دقیقاً جایی است که «میکرو اکسپرشن» یا «ریزحالت‌های چهره» وارد بازی می‌شود. این حرکات فوق‌العاده سریع، اغلب کمتر از یک‌چهارم ثانیه طول می‌کشند و احساسات واقعی فرد را فاش می‌کنند، حتی اگر خودش هم سعی در مخفی کردن آن‌ها داشته باشد.
در این مطلب، به بررسی میکرو اکسپرشن، نحوه‌ی شناسایی آن، کاربردهای علمی و تأثیر آن در زندگی روزمره پرداخته‌ام.
میکرو اکسپرشن‌ها انقباضات غیرارادی عضلات صورت هستند که نشان‌دهنده‌ی احساسات واقعی افراد هستند، حتی اگر سعی کنند آن را پنهان کنند.
این حرکات به‌قدری سریع رخ می‌دهند (حدود ۴۰ تا ۵۰۰ میلی‌ثانیه) که معمولاً از دید افراد عادی پنهان می‌مانند. اما چرا این اتفاق می‌افتد؟
۱. سیستم ارادی (Cortical Motor System) → زمانی که به‌صورت آگاهانه لبخند می‌زنیم یا اخم می‌کنیم.
۲. سیستم ناخودآگاه (Subcortical Motor System) → زمانی که احساسات واقعی ما به‌صورت ناخودآگاه در چهره‌مان ظاهر می‌شوند.
وقتی کسی سعی می‌کند احساس واقعی‌اش را پنهان کند، ممکن است برای یک لحظه‌ی بسیار کوتاه، میکرو اکسپرشنی از آن احساس روی صورتش ظاهر شود.
پل اکمن (Paul Ekman)، روان‌شناس مشهور، در تحقیقات خود به این نتیجه رسید که ۷ احساس جهانی وجود دارند که در تمام فرهنگ‌ها و جوامع، به یک شکل در چهره ظاهر می‌شوند:
۱) خشم 😠 → ابروهای درهم‌کشیده، چشم‌های تنگ‌شده، لب‌های به هم فشرده
۲)غم 😔 → گوشه‌های لب رو به پایین، افتادگی پلک‌ها، چین‌های روی پیشانی
۳)ترس 😨 → چشم‌های بازشده، ابروهای بالا رفته، دهان کمی باز
۴)تعجب 😲 → چشم‌های باز، دهان باز، ابروهای بالا رفته
۵)نفرت 😒 → لب بالایی بالا رفته، چین در بینی
۶)انزجار 🤢 → بالا رفتن گونه‌ها، چین افتادن روی بینی
۷)شادی 😊 → گوشه‌های لب رو به بالا، چروک کنار چشم‌ها
این میکرو اکسپرشن‌ها ناخودآگاه هستند و حتی اگر کسی بخواهد احساساتش را پنهان کند، ممکن است برای یک لحظه خیلی کوتاه ظاهر شوند.
چگونه می‌توان میکرو اکسپرشن‌ها را تشخیص داد؟
برای دیدن و تحلیل میکرو اکسپرشن‌ها، باید تمرین کنیم که به کوچک‌ترین تغییرات در چهره‌ی افراد توجه کنیم.
هرچه بیشتر تمرین کنیم، توانایی ما در تشخیص این حرکات ناخودآگاه قوی‌تر خواهد شد.
کاربردهای میکرو اکسپرشن (از روانشناسی تا بازجویی پلیسی!)
۱. در روانشناسی و درمانگری
۲. در مصاحبه‌های شغلی و مذاکرات
۳. در تحقیقات جنایی و بازجویی‌ها
۴. در زندگی روزمره
این مهارت می‌تواند زندگی شخصی و حرفه‌ای ما را متحول کند!
آیا میکرو اکسپرشن همیشه قابل اعتماد است؟
با این که میکرو اکسپرشن‌ها ابزار قدرتمندی هستند، اما نمی‌توان فقط بر اساس آن‌ها قضاوت کرد.
پس برای تفسیر درست، باید همیشه به زبان بدن، کلام، و موقعیت کلی هم توجه کنیم.
چهره‌ی ما هرگز دروغ نمی‌گوید!
میکرو اکسپرشن‌ها یک پنجره‌ی کوچک به درون ذهن و احساسات افراد هستند. این حرکات سریع و ناخودآگاه می‌توانند احساسات واقعی افراد را فاش کنند، حتی زمانی که سعی دارند آن‌ها را مخفی کنند.
اگر یاد بگیریم که این نشانه‌های ظریف را ببینیم و تفسیر کنیم، می‌توانیم در ارتباطات اجتماعی، کار، مذاکره، و حتی درک احساسات خودمان بسیار موفق‌تر باشیم.
پس دفعه‌ی بعد که کسی گفت «حالم خوبه»، به چهره‌اش دقت کن… شاید میکرو اکسپرشن‌هایش چیز دیگری بگویند!
