رینا داریانی
رینا داریانی
خواندن ۵ دقیقه·۱۸ روز پیش

چرا هنگام خشم و دفاع از حق خودمان گریه می‌کنیم؟

رمزگشایی از واکنشی که بیشتر از یک احساس است.

آیا برای شما هم پیش آمده است که در میانه‌ی یک بحث جدی یا زمانی که می‌خواهید از حق خودتان دفاع کنید، بغض گلویتان را بگیرد و اشک‌ها ناخواسته جاری شوند؟ شاید در آن لحظه، احساس کرده‌اید این واکنش از شما فردی آسیب‌پذیر و ضعیف نشان می‌دهد، اما حقیقت این است که گریه در چنین شرایطی، واکنشی طبیعی و پیچیده است که ریشه در عملکرد مغز و روان ما دارد.

در این متن، به بررسی این پدیده از منظر روانشناسی می‌پردازیم. چرا هنگام خشم، اشک به سراغمان می‌آید؟ آیا این نشانه‌ی ضعف است یا واکنشی عمیق‌تر و معنادارتر در روان انسان؟

اشک و خشم: من می‌گویم “دوئل مغز”!

گریه و خشم هر دو واکنش‌هایی طبیعی به احساسات شدید هستند. برای درک این ارتباط، باید نگاهی به مغز و سیستم عصبی بیندازیم:

1. نقش آمیگدال: مرکز پردازش احساسات

آمیگدال، بخشی از مغز است که مسئول پردازش احساسات شدید، از جمله خشم و ترس، است. وقتی در موقعیتی قرار می‌گیرید که احساس می‌کنید باید از خودتان دفاع کنید، آمیگدال به‌سرعت فعال می‌شود و واکنش «جنگ یا گریز» را تحریک می‌کند. اما اگر این موقعیت با احساسات پیچیده‌تری مانند ناامیدی، غم، یا آسیب‌پذیری همراه باشد، گریه به‌عنوان راهی برای تخلیه‌ی این تنش‌ها ظاهر می‌شود.

2. سیستم عصبی: سردرگمی بدن بین جنگ و صلح

خشم اغلب با فعال شدن سیستم عصبی سمپاتیک همراه است که بدن را برای واکنش آماده می‌کند: ضربان قلب افزایش می‌یابد، نفس‌ها کوتاه‌تر می‌شوند و بدن در حالت تنش قرار می‌گیرد. اما گریه به سیستم عصبی پاراسمپاتیک مربوط می‌شود که هدف آن بازگرداندن بدن به حالت آرامش است. این تضاد می‌تواند به شکل گریه در اوج خشم ظاهر شود، به‌ویژه اگر احساس کنید نمی‌توانید به‌طور مؤثری خشم خود را ابراز کنید.

3. نقش خاطرات، تجربیات و زخم‌هایی که اشک آورند

زمانی که برای دفاع از حق خودتان خشمگین می‌شوید، ممکن است خاطرات ناخوشایند گذشته نیز در ذهن شما فعال شوند. این خاطرات می‌توانند احساساتی مانند بی‌عدالتی یا ضعف را تشدید کنند و باعث شوند که بدن به گریه واکنش نشان دهد.

گریه هنگام خشم: نشانه ضعف یا قدرت؟

بر خلاف باور عمومی، گریه هنگام خشم لزوماً نشانه‌ی ضعف نیست. در واقع، این واکنش می‌تواند بازتابی از پیچیدگی‌های روانی و عاطفی شما باشد:

1. ابراز احساسات سرکوب‌شده:

بسیاری از ما به‌دلیل فشارهای اجتماعی یا تربیتی یاد گرفته‌ایم که احساسات خود را سرکوب کنیم. وقتی در لحظه‌ای حساس مانند دفاع از حق خود قرار می‌گیریم، این احساسات ممکن است به شکل گریه فوران کنند. درواقع اشک‌ها زندان احساسات را می‌شکنند. این نشان‌دهنده‌ی آزاد شدن هیجانات سرکوب‌شده است، نه ضعف. تسکینی برای خشم‌های فروخورده.

2. تنش‌زدایی:

گریه یک مکانیزم طبیعی برای کاهش تنش است. تحقیقات نشان داده‌اند که اشک‌هایی که در واکنش به احساسات شدید ریخته می‌شوند، حاوی هورمون‌های استرس مانند کورتیزول هستند. با گریه کردن، بدن شما این هورمون‌ها را دفع می‌کند و با کمک این قطرات شفاف، احساس آرامش بیشتری پیدا می‌کنید.

3. پیام غیرکلامی:

گریه، نوعی پیام غیرکلامی است که به دیگران نشان می‌دهد شما دردی عمیق‌تر از خشم تجربه می‌کنید. این واکنش مانند یک دعوت، می‌تواند باعث شود دیگران با شما همدلی بیشتری داشته باشند.

چرا اشک‌ها سراغ بعضی‌ها بیشتر می‌روند؟

تفاوت افراد در گریه کردن هنگام خشم به عوامل مختلفی بستگی دارد:

1. ژنتیک و زیست‌شناسی:

وقتی بیولوژی، اشک‌های شما را فرماندهی می‌کند.

برخی افراد به دلیل ساختار مغزی یا حساسیت‌های زیستی، بیشتر مستعد گریه کردن هستند.

2. تربیت و فرهنگ:

آیا اشک‌هایتان بازتاب فرهنگی است که در آن بزرگ شده‌اید؟

در برخی خانواده‌ها یا فرهنگ‌ها، ابراز احساسات پذیرفته‌تر است. افرادی که در چنین محیط‌هایی بزرگ شده‌اند، راحت‌تر گریه می‌کنند.

3. تجربه‌های عاطفی گذشته:

چگونه زخم‌های گذشته، در دریای چشمان ما می‌خروشند؟

کسانی که در گذشته تجربه‌های دردناک یا بی‌عدالتی‌های مکرر داشته‌اند، ممکن است حساسیت بیشتری نسبت به موقعیت‌های مشابه داشته باشند.

چگونه می‌توان گریه را مدیریت کرد؟ از تسلط بر احساسات تا آرامش در اوج طوفان

اگر گریه در زمان خشم باعث می‌شود احساس ضعف کنید یا پیام شما به‌درستی منتقل نشود، می‌توانید از تکنیک‌های زیر برای مدیریت آن استفاده کنید:

1. شناخت احساسات: قبل از اینکه خشم به گریه تبدیل شود، احساسات خود را بشناسید و به آن‌ها اسم و نام بدهید (مثل «من عصبانی هستم»). این کار می‌تواند کمک کند تا بهتر روی احساسات خود کنترل داشته باشید.

2. هنر نفس کشیدن: وقتی متوجه می‌شوید که گریه در حال نزدیک شدن است، چند نفس عمیق بکشید. این کار سیستم عصبی شما را آرام می‌کند.

3. تمرکز بر هدف نه احساسات: به‌جای تمرکز بر احساسات، روی چیزی که می‌خواهید به آن برسید تمرکز کنید. این کار می‌تواند به شما کمک کند احساسات را بهتر مدیریت کنید.

4. تمرین بیان احساسات: یاد بگیرید احساسات خود را در موقعیت‌های کم‌تنش‌تر ابراز کنید تا در موقعیت‌های دشوارتر کنترل بیشتری داشته باشید.

وقتی اشک‌ها، روایت‌گر داستان‌های درون ما می‌شوند:

گریه هنگام خشم، واکنشی انسانی و پیچیده است که به مغز و روان ما گره خورده است. این اشک‌ها نه‌تنها راهی برای تخلیه‌ی احساسات سرکوب‌شده و کاهش تنش هستند، بلکه نشانه‌ای از قدرت عاطفی ما نیز به شمار می‌آیند. یادگیری مدیریت این واکنش، نه برای سرکوب آن، بلکه برای هدایت بهتر احساسات می‌تواند به ما کمک کند تا در لحظات حساس قوی‌تر عمل کنیم.

به عنوان یک گریه‌کن قهار که مسافر سفر سلامت روان و در تلاش برای هدایت احساسات است، امیدوارم دفعه‌ی بعد که هنگام دفاع از حق خودتان اشک ریختید، به جای احساس ضعف، آن را به‌عنوان نشانه‌ای از عمق و انسانیت خود بپذیرید.




منابع:

1. Gross, J. J. (2013). Emotion regulation: Conceptual and empirical foundations.

2. Lazarus, R. S. (1991). Emotion and Adaptation.

3. Bowlby, J. (1980). Attachment and Loss.

4. Articles from APA (American Psychological Association): https://www.apa.org

روانشناسیاحساساتخشمگریهخودشناسی
یه جای پر از ستاره، میون علم و قصه، روانشناسی رو با داستان‌گویی پیوند می‌زنم تا دنیای آدم‌ها رو بهم نزدیک‌تر کنم. من جستوجوگر روایت‌هام با من همراه باش.
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید