همواره در طول تاریخ پادشاههای کشورها و تمدنهای مختلف در طول سلطنت خود به جنگ و خونریزی مشغول بودند، قطعاً کمتر پادشاهی را میشناسیم که از خودکامگی دور باشد، اما بیشک مارکوس ارلیوس یکی از آن پادشاهانی بود که در حین سلطنت خود همواره از جنگ مبادرت میکرد. اکثر تاریخنویسان او را یک امپراتور فیلسوف میخوانند، زیرا مارکوس ارلیوس علاقه زیادی به فلسفه داشت تا جایی که مطالعهی زندگی سقراطبرایش جالب بود و او را به هیجان میآورد.
منش و رفتار مارکوس ارلیوس همانند یک امپراتور نبود برای او شرافت مهمتر از قدرت و ثروت بود او تا هجدهسالگی همانند انسانهای عادی لباس میپوشید و بر تختهای سخت میخوابید. زمانی که عمویش امپراتور آنتونیوس او را ولیعهد خود معرفی کرد مارکوس وارد دنیایی شد که هیچ علاقهای به آن نداشت.
کتاب تفکرات مارکوس ارلیوس درباره تأملات ذهنی مارکوس ارلیوس، امپراتور روم باستان است که از سال ۱۶۱ تا ۱۸۰ بر تخت سلطنت نشست و در تاریخ تبدیل به نماد اعتماد و رهبری و یک مرد ایدهآل شد. او این کتاب را همچون یک فیلسوف در طول جنگ با قبایل سارماتی بین سالهای ۱۶۹ ـ ۱۷۵ نوشته است.
ویل دورانت دربارهی او میگوید مارکوس ارلیوس روزها در نبردی سنگین بود و شبها در اردوگاه سربازان دربارهی تصورات خود در طی همان روز مینویسد، «هنگام روز سرمتها [یا سارماتیها، آلمانیهای بربر در آن ایام] را تعقیب میکرد و شبهنگام میتوانست درباره ایشان با همدردی بنویسد».
اشخاص بسیاری دربارهی امپراتور مارکوس ارلیوس اظهارنظرهای خوبی بیان نمودند، همچون افلاطون فیلسوف معروف که به او لقب شاه فیلسوف را داد. مردم نیز از پادشاهی او راضی بودند، مارکوس ارلیوس یکی از پنج امپراتور بزرگ تاریخ بود که مردمش او را بسیار دوست داشتند و او را رهبر واقعی خود میدانستند.
کتاب تفکرات مارکوس ارلیوس در حین جنگ روم نوشته شده بود و برای قرنها، الهامبخش رهبرهای بزرگ تاریخمانند ناپلئون بناپارت، آبراهام لینکلن، وینستون چرچیل، بنیتو موسیلینی، نلسون ماندلا و … است و برای اولین بار قوانین رهبرهای بانفوذش جاودانه شد و بیشک میتوان گفت این کتاب حاصل یک رهبری واقعی و یک اندیشهی فیلسوفانه است.
تأملات او علاوه بر رهبرها بر بسیاری از افراد همچون گوته، فردریک کبیر، جان استوارت میل و بیل کلینتون نیز تأثیر بهسزایی گذاشت. این کتاب دارای دوازده فصل است که در دنیای غرب و جهان تأثیر بالایی داشته و چندین بار به زبانهای اروپایی ترجمه شده است.
این کتاب در زمینه ی فلسفه و اولین بار در ایران توسط عبدالرحیم بن ابوطالب نجار تبریزی معروف به طالبوفیکی از روشنفکران زمان مشروطه ترجمه شده است، طالبوف این کتاب را بهخوبی ترجمه کرده است و به نامپندنامه مارکوس قیصر روم منتشر نمود. این کتاب در اصل به زبان یونانی نوشته شده است. برخی منتقدین درباره ترجمه این اثر توسط طالبوف گفتهاند: «آن ترجمه کاری تفننآمیز است و اگر متن آثار سیاسی را ترجمه مینمود بهتر بود». بااینحال طالبوف دربارهی ترجمهاش میگوید: «ترجمهی پندنامه مارکوس قیصر روم که ما او را بنا بر اقتضای وقت از وظایف مقدس وطنپرستی میدانیم در انتظار مؤدبین بیموقع نخواهد بود و درجه قبول خواهد یافت».
در مقدمهی کتاب میبینیم که طالبوف بیان نموده این کتاب از زبان یونان به روس ترجمهی «پرنس اوروزوف» و از روسی به فارسی ترجمهی بنده خاکسار عبدالرحیم بن ابوطالب نجار تبریزی است.
این اثر علاوه بر طالبوف توسط چهار مترجم دیگر و در سالهای متفاوتی ترجمه شده است.
۱-اندیشهها، ترجمهی غلامرضا سمیعی (۱۳۶۹)
۲-تأملات، ترجمهی عرفان ثابتی (۱۳۸۴)
۳-تأملات، ترجمهی مهدی باقی و شیرین مختاریان (۱۳۸۴)
۴-تأملات، ترجمهی مرضیه خسروی (۱۳۹۱)
مارکوس ارلیوس دربارهی انسان و جهانش اینچنین بیان نموده: «عمر آدمی لحظهای بیش نیست، وجودش جریانی گذرا، احساساتش مبهم، جسمش طعمهی کرمها، نفسش گردبادی ناآرام، سرنوشتش نامعلوم و شهرتش ناپایدار است. مختصر اینکه آدمی از لحاظ جسمانی همچون آب جاری و از لحاظ نفسانی همچون خوابوخیال و بخار است؛ زندگی چیزی نیست جز نبرد، اقامتی کوتاه در سرزمینی بیگانه؛ و پس از شهرت، گمنامی فرا میرسد. پس چه چیزی میتواند راهنما و پاسدار آدمی باشد؟ فقط و فقط یک چیز: فلسفه».
«همچون دماغهای باش که همواره امواج را میشکند، او محکم و استوار میایستد، درحالیکه هیاهوی امواج بهسرعت فرو مینشیند».
«چقدر بداقبالم که چنین اتفاقی برایم افتاد! بههیچوجه اینطور نیست؛ در عوض بگو: چقدر خوشاقبالم که این اتفاق موجب تلخکامیام نشد؛ نه از امروز میترسم و نه از فردا بیمناکم. این اتفاق ممکن بود برای هرکسی پیش آید، ولی هرکسی نمیتوانست بدون تلخکامی آن را از سر بگذراند».
تفکرات مارکوس ارلیوس به قلم روان فرامرز معتمد دزفولی به تألیف درآمده است؛ این کتاب بازهم بعد از چندین سال در موضوع فلسفه توسط نشر نگاه معاصر به چاپ رسیده است. قطعاً این کتاب نزد علاقهمندان به تاریخ روم باستان و یا کتابهای فلسفی جذاب است، میتوانید با مراجعه به وبگاه کاواک کتابهای حوزه فلسفه را مشاهده کنید، وبگاه کاواک سعی نموده بهترین و جذابترین کتابها با موضوعات متفاوت را بهصورت اینترنتی عرضه نماید، در حال حاضر این کتاب به قیمت ۱۸۰,۰۰۰ ریال بهصورت اینترنتی قابلخرید است.