کاخ الحـَمـرا یکی از مشهورترین جاذبه‌های گردشگری دنیا، نمونه شاخص هنر شمال افریقا و از مهم‌ترین بناهای جهان اسلام به شمار می‌رود که در کشور اسپانیا و مشرف بر شهر گرانادا واقع شده است. این شاهکار معماری و تاریخی در فهرست میراث جهانی سازمان یونسکو به ثبت رسیده است.
مجموعه شکوهمند الحمرا، به رغم دست‌کاری‌ها و مداخلات پسین، هم چنان، چارچوب بهشتی خود را به بازدیدکنندگان عرضه می‌کند. مدینه الحمرا، در دوره حکمرانی خاندان بنی احمر یا بنی نصر- آخرین سلسله اسلامی حاکم بر اسپانیا احداث گردید. در دوران اسلامی کشور اسپانیا گونه‌ای از هنر به وجود آمد و توسعه یافت که تاثیر آن در هنر اروپاییان و هنر مدرن در قرون بعد کاملا مشهود است.
روایات بسیاری درباره نام الحمراء نقل شده است. طبق معتبرترین این روایات، الحمراء به دلیل رنگ سرخ دیوارهای خارجی کاخ كه از آجر و خشت‌های خشك شده در آفتاب ساخته شده‌اند، بر روی این مجموعه گذاشته شده است. روایت دیگری بیان می‌دارد که الحمراء به دلیل رنگ سرخ مشعل‌هایی است که هنگام ساخت و ساز این کاخ در هنگام شب بر روی بنا می‌افتاد به این نام خوانده می‌شود.
برخی نیز بر این باورند که عنوان الحمراء از نام خلیفه مؤسس آن، محمد ابن الاحمر (مشهور به محمد دوم) بر گرفته شده است. اما آن چه طبق اسناد تاریخی ثابت شده و بر ما روشن است، این مجموعه مهم و شکوهمند تاریخی ما بین سال‌های 1248 تا 1354 میلادی و در دوران حكومت الاحمر و خلفای جانشین او ایجاد شده است.
این مجتمع ساختمانی وسیع از نظر تقسیم بندی و فضاهای شهری در قالب سه بخش، قابل تمیز است: قسمت غربی که مجموعه متراکم دفاعی و نظامی را در خود جای داده بوده است، بخش مرکزی که در منطقه نسبتا مرتفع و صخره‌ای قرار داشت و مربوط به اقامتگاه شاهزادگان بود که در اطراف حیاط ها و باغها گسترده شده بود و سرانجام روی شیب‌های ملایم، واقع در قسمت شرقی، شهر واقعی قرار داشت که امروزه آثاری از آن باقی نمانده است.
هم اکنون کاخ الحمرا از3 بخش تشکیل شده است: قصر سلطنتی، که مشهورترین قسمت مجموعه است و خود شامل بارگاه، شبستان و حرمسرا می‌باشد و بخش‌های دیگر کاخ نیز باغ‌های پلکانی و قلعه هستند.
درونگرایی و استفاده از تزئینات داخلی مجلل یکی از ویژگی‌های معماری این کاخ است. نقشه اصلی قصر نامنظم و گسترده بوده و به طور کلی متشکل از دو حیاط مستطیل شکل عمود بر هم است که هر کدام به ردیف‌هایی از ورودیه ها، سرسراها و اتاق ها راه می‌یابند.
بارگاه مکانی بوده که سلطان در آن به امور تجاری و روزانه مملکت رسیدگی می‌کرده است و جالبترین بخش آن حیاط خلوت اتاق طلایی می‌باشد. شبستان جهت شرفیابی سفیران و مهمانان خاص و سلطنتی مورد استفاده قرار می‌گرفته و شامل مجموعه‌ای از اتاق‌ها و حیاط‌های مجلل بوده است. کمی جلوتر از این اتاق‌های زیبا تالار سفیران به چشم می‌خورد که بزرگ‌ترین و شاید زیباترین اتاق در میان تمام اتاق‌های قصر سلطنتی است. طرح کلی تالار سفیران یک مربع کامل است و یک گنبد بر روی آن قرار گرفته که سمبل هفت طبقه آسمان است.
حرم کاخ الحمرا از حیاط شیران منشعب می‌شود و از مجموعه‌ای از اتاق‌های زیبا و یک حمام تشکیل شده است. در سمت جنوب این سالن به تالار Abencerrajes بر می‌خوریم که اعجاب برانگیزترین سقف‌های این مجموعه را دارد. سقف در واقع یک شکل هندسی 16 ضلعی است که دارای تزئینات استالاگمیتی می‌باشد. نور از طریق پنجره‌هایی که بر روی گنبد قرار دارند بر روی آب چشمه کف منعکس می‌شود و منظره‌ای حیرت آور و تماشایی به وجود می‌آورد. سقف تالار دو خواهر نیز یکی از سقف‌های بسیار زیبا و قبال توجه این بخش است که از بیش از 5000 خانه لانه زنبوری ساخته شده است.
حیاط شیران کوچکتر اما مجلل تر از دو قسمت یاد شده است، این حیاط در طاق نماهای چهار‌جانبی آن که متناوباً بر تک ستونی‌ها و دو ستونی‌های ظریف با سرستون‌های با نقوش توربافت قرار دارند، محصور شده است. در میانه حیاط نیز حوضچه ای سنگی سوار بر دوازده پیکره شیر از جنس سنگ سیاه قرار دارد.
وارد قسمت حرمسرا می‌شویم. در تالار شاهان، اثری به چشم می‌خورد که در هنر اسلامی بسیار نامتعارف و حتی حرام می‌باشد و شامل نمونه‌هایی زنده نمایانه از بدن انسان است. به احتمال بسیار زیاد خالق این آثار فردی مسیحی بوده است اما سلاطین دودمان نصر فرمان ساخت آنها را صادر کرده بودند. حمام‌های بخش حرمسرا یکی از قسمت‌های مهم می‌باشند که امکان ورود به آنها وجود ندارد و تنها می‌توان از پشت پنجره‌ها از آنها دیدن کرد.
از آنجایی که آب برای مسلمانان صحرانشین بسیار ارزشمند بوده باغ‌های کاخ الحمرا با نهرهایی از سرچشمه‌ها و جویبارها، چشمه‌های رویایی، فواره‌ها و حوض‌های کم عمق تزیین شده است. صدای زمزمه آب جاری در این باغها لذت گشت و گذار را چندین برابر می‌کند.
همانطور که گفته شد به طور کلی نمای بیرونی مجموعه الحمراء ساده و تزیینات آن به سبک کاخ‌سازی بربرهای مراکش می‌باشد. این تزئینات عبارتند از کاشی کاری لعابی منقوش و هفت رنگ، گچبری به نقش تور بافت یا با نقوش هندسی اسلامی و گُل‌های گیاهی یا اسلیمی درهم بافته، کتیبه‌های حاشیه‌بندی شده قرآنی با خط‌های زیبای کوفی، نسخ و ریحانی.
در یک نگاه کلی تزئینات داخلی با شکوه قصر الحمراء به سبك‌های عربی و اسلیمی را از میان خلفای مسلمان، به یوسف اول، محمد پنجم، اسماعیل اول و ... نسبت می‌دهند، اما جالب است بدانید که نام هیچ یك از هنرمندان، معاران و صنعتگرانی كه در ساخت و تزئین این کاخ مشارکت داشته اند با قطعیت و به روشنی مشخص نیست.
برگرفته از سایت: onlinebookingiran.com
