سلام و عرض ادب خدمت شما ممنونم که دعوت بنده رو مبنی بر گفتگویی شاعرانه پذیرفتید.
درود و عرض ادب جناب محمودى بزرگوار
ممنون از دعوتتون
پاينده باشيد.
ابتدای این گفتگو استدعا دارم که خودتون رو برای مخاطبین شعرانگیز معرفی بفرمایید.
فاطمه مشاعى هستم، زاده ى بيست و يك اسفند سال پنجاه و چهار، متأهل و صاحب دو فرزند پسر، دانشجوى ترم چهار ادبيات فارسى دانشگاه علامه، يك مجموعه شعر دارم با عنوان «رقص واژه ها »كه سال 97 به چاپ رسيد.
و البته به قول اخوان عزيز
شاعر نى ام و شعر ندانم كه چه باشد...
بسیار عالی، مادر بودن به نظرم خودش به اندازه کافی شاعرانه هست و اینکه مادری شاعر باشی نور دیگری است.
شده مخاطب شعرهاتون فرزندانتون باشن؟
موافقم
مادران ما همه شاعرند حتى اگر چيزى ننويسند، بله شده گاهى
اگر از این نوع شعرهاتون به خاطر دارید مشتاقانه می شنویم.
پس از روز و شب های بارانی ام
تو رنگین کمان جهانم شدی
بمان شاد و نام آور و برقرار
که با بودنت جان جانم شدی
این شعر رو برای زادروز پسرم ماهان نوشتم.
متشکرم، شاعری رو از کی شروع کردید؟ کی حس کردید شاعرید؟
دقيقا يادم نمياد كى شروع كردم به نوشتن، فكر مى كنم سال اول دبيرستان بودم، هنوز قافيه و رديف رو خوب نمى شناختم اما گويا وزن و ريتم شعر يه موهبت خدادادى بود در من كتاب آشنايى با عروض و قافيه ى دكتر شميسا رو كه به توصيه ى پدر يكى از همكلاسيانم خوندم تونستم بهتر پيش برم.
غزلى رو در شانزده سالگى سرودم، يادمه دبير ادبياتمون خانوم مير آفتاب بسيار تشويقم كرد و گفت خستگيم در رفت، هيچ وقت دبير ادبيات با احساسم و اون لحظه ى ناب رو فراموش نمى كنم...و اين نوشتن ها ادامه داشت گاهى بيشتر و گاهى كمتر،تا اين كه در سال 92 وارد دانشگاه شدم و رشته ى تحصيلى مورد علاقه م رو دنبال كردم كه تأثير زيادى در پيشرفتم در زمينه ى شعر داشت.
پس از دبیرستان علاقه به شعر و ادبیات داشتید و یکی از کسانی که مشوق شما بودند خانم میر آفتاب دبیر ادبیات شما بودند، چقدر یک دبیر می تونه نقش موثری در شکل گیری دیدگاه و ذهنیت و شاید شخصیت یک فرد داشته باشه و این رسالت بزرگی بر دوش اساتید هست که استعداد ها رو کشف کنن و در مسیر درست هدایت کنند.
دقيقا، من هرگز لطف ايشون و تشويق هاشون رو فراموش نخواهم كرد، بسيار مؤثر بودند، به طورى كه همون سال من در جشنواره ى شعر منطقه ى يك رتبه ى اول رو كسب كردم.
شما به عنوان یک شاعر خانم و کسی که در پایتخت این کشور و در دانشگاه خوب تهران زبان و ادبیات فارسی می خونید، نقش و جایگاه زن رو در ادبیات معاصر چگونه ارزیابی می کنید؟
آیا انچنان که باید و شاید زن شاعر استعداد خودش رو نشون داده؟ایا نقش آفرینی زنان نویسنده و شاعر در این عصر کامل بوده؟
نقش زنان رو در ادبيات مكتوب بيشتر از دوره ى مشروطه به بعد مى تونيم مشاهده كنيم و رفته رفته اين نقش پر رنگ تر و اثر گذار تر شده تا جايى كه ميشه گفت زنان هم تونستند جايگاه خودشون رو در ادبيات تثبيت كنند.
اين كه يك زن بتونه عواطف ، توانايى ها ،نيازها و دغدغه ها ى خود و هم جنسان خود رو در قالب كلمات به جامعه نشون بده از اهميت زيادى برخورداره چون يك بانوى شاعر از دريچه اى متفاوت نسبت به مردانِ شاعر به جامعه ،زندگى، تاريخ و ...نگاه مى كنه و اين سبب آفرينش آثارى خلاقانه و متفاوت شده كه همواره در ادبيات معاصر ما تأثير گذار بوده و خواهد بود و علاوه بر اين در جهان كنونى زنان ما علاوه بر بيان كردن احساسات و حالات درونى و زنانه ى خود ، به مسائل اجتماعى نيز مى پردازند كه اين خود نشان دهنده ى اعتلاى شعر بانوان است.
من به آينده بسيار خوشبينم.
چقدر شعرهای خودتون رو زنانه می دونید؟ چه اندازه ویژگی خانمانه در شعرهای شما برجستگی داره؟
به نظرم اين سؤال رو بايد از مخاطبين اشعار بنده بپرسيد
اما هر چه پيش رفتم و درونى تر شدند اشعارم ،زنانگى رو بيشتر ميشه در اونها ديد و البته شايد جسارتش رو تازه دارم به دست ميارم كه از منظر يك زن به زواياى مختلف زندگى ، طبيعت و اجتماع نگاه كنم چون در جامعه ى ما كمى مشكله بيان كردن نيازها و عواطف يك بانو با توجه به عرف و فرهنگى كه البته الان خيلى تغيير كرده با كمک بانوانى كه در اين زمينه تلاش كرده و راه رو براى ما هموار كردند.
شما واکنش مردم جامعه به اثری که یک نویسنده یا شاعر زن خلق کرده، منظورم کتاب هست چگونه دیدید؟
ایا روی خوش نشون داده یا نه محافظه کارانه برخورد داشته اند؟
زنان ما تونستند در اين سال ها نقش خودشون رو كاملا به اثبات برسونند و گاهى در اين زمينه گوى سبقت را از مردان نيز ربوده اند و حتى سبب كمرنگ شدن نگاه مرد سالارانه در ادبيات شدند . و جامعه نيز حضور زنان رو پذيرفته و استقبال مى كنه از فعاليت هاى مختلف زنان در عرصه هاى مختلف.
و فکر می کنم هرچه پیش بریم این پذیرش بیشتر و بیشتر خواهد شد.
خانم مشاعی فرایند چاپ کتاب در کشورمون به چه صورت هست؟ دوستانی که قصد چاپ کتاب دارند باید چه فرایندی رو طی کنند؟
براى چاپ كتاب بايد به ناشر مراجعه كنيد البته قبلش بايد اشعار رو تايپ كرد و به صورت پى دى اف درآورد واگر مورد قبول ناشر باشند قرارداد بسته ميشه و باقى كارها از طراحى روی جلد گرفته تا صفحه بندى و...توسط خود ناشر انجام ميشه.
توی این قرار داد چه مسایلی قید می شه؟
هزینه ی چاپ، این که در چند قسط پرداخت میشه، تعدادی که قراره چاپ بشه، مدت زمانی که طول میکشه از ارشاد مجوز بگیرندو... و البته این که مسئولیت دریافت شابک ،فیپا، مجوز چاپ و اعلام وصول بر عهده ی ناشر می باشد.
متشکرم، برترین شاعر پارسی گوی رو کی می دونید؟ دلیل انتخابتون چی هست؟
سؤال سختيه، اما از نظر من بزرگترين شاعر پارسى فردوسى بزرگ هست كه باقى ماندن زبان فارسى رو مرهون زحمات سى ساله ى اون بزرگوار هستيم و شاهنامه كه شاهكار حماسى و اساطيرى فردوسى ست به نوعى شناسنامه ى ايران و ايرانى به حساب مياد.
توصیه شما به شاعران جوانتر برای شعر و چاپ آثارشون چی هست؟
کمتر از اونم كه بخوام توصيه اى داشته باشم خودم هنوز در اول راهم و شاگردى مى كنم، فقط پيشنهاد مى كنم اول به خودم بعد به شاعران جوان سرزمينم كه بيشتر مطالعه كنيم و براى چاپ اشعارمون عجله نكنيم چرا كه يك شعر هر چقدر صيقل بخوره و از زوايد هرس بشه اثر ماندگارترى خواهد شد.
چقدر جامعه رو نیازمند شعر و ادبیات می دونید؟
خیابان،خرید، مترو.....
به نظر من ادبيات روح زندگى در هر جامعه به شمار مياد
و ما را از آن گريزى نيست
در مكالمه ى روز مره
استفاده از ضرب المثل ها و اشعار
حتى انتقال مفاهيم به دوست و آشنا و فاميل و كودكانمان همه و همه از ادبيات بهره مى بريم و با توجه بيشتر به ادبيات مى تونيم به زواياى كشف نشده ى روحمون دست پيدا كنيم و جنبه هاى انسانى رو در خودمون بيشتر و بيشتر تقويت كنيم.
نظر شما در مورد فروغ فرخزاد چیه؟ اشعارش رو چگونه ارزیابی می کنید؟
فروغ رو همواره دوست داشتم و وقتى به سختى هايى كه در طول زندگى اندك و پربارش متحمل شده فكر مى كنم
"به اندازه ى يك ابر دلم مى گيرد"
و البته در مورد سير تحول فكرى فروغ در مجموعه هاى شعرى او مقاله اى نوشتم كه اميدوارم بتونم در يكى از مجلات معتبر به چاپ برسونم.
به نظر من آنچه سبب سير صعودى فروغ به سمت تكامل است ، تجربه هاى فراوانى ست كه در طول زندگى كوتاه اما پر بارش كسب كرده است. اين تجربه ها سبب شد فروغ مقاوم شود و هرگز متوقف نشود تا جائى كه توانست بر خرابه هاى روح ويران خويش،دنياى درونى ديگرى بسازد.آنچه سبب تفاوت آشكار بين سه مجموعه ى نخست و دو مجموعه ى پايانى وى مى گردد ،تحولى ست كه در فكر و انديشه ى او روى مى دهد و نگاه او را به زندگى،عشق،و حتى مرگ دگرگون مى كند.
و يقينا اگر مجال مى يافت باغ هاى ناشناخته ى ديگرى را در شعر فتح مى كرد.
همچنان فروغ رو بزرگترين شاعر زن قرن حاضر مى دونم چون ابتدا با سنت شكنى و بعد با شكستن مرز واژه ها انقلابى در شعر بانوان به وجود آوردكه انكارش نمى توان كرد.او تحولى ماندگار در شعر زمان ما ايجاد كرد.
زنى تنها در آستانه ى فصلى سرد
متشکرم و سوال پایانی این گفتگو، یک نکته ادبی هر چند کوچک دوست داریم از شما یاد بگیریم.
رند در اشعار حافظ
شخصيتى به ظاهر متناقض و در باطن متعادل است كه تكيه بر تقوى و دانش و فضل و فهم ندارد
سجاده را به امر مرشد به شراب مى آلايد و مى كوشد از ظاهر شريعت و طريقت به باطن حقيقت راه يابد.
نه اهل تعصب است و نه تخطئه
فقط اهل انتقاد است
شك را سرمه و سرمايه ى بصيرت و پادزهر جمود فكر و گشاينده ى ديده ى درون مى داند.
متشکرم که این نکته حافظانه رو فرمودید
ببخشید که صحبت به درازا کشید و اذیت شدید
ممنونم از شما که وقتتون رو در اختیار ما و سایت شعرانگیز قرار دادید.
در پايان ممنون از شما كه بنده رو لايق دونستين و به اين مصاحبه دعوت كردين و سپاس از صبورى دوستان گرامى،پاينده باشيد و سلامت
دبزرگوارید، پیروز و سربلند باشید
گفتگو با عادل مظلومی، شاعر و عکاس
