روایت ما از داستان‌پول به مراحل آخر رسیده است. حال که نسبت به عملکرد نظام پولی و بانکی دید خوبی پیدا کرده‌ایم، نوبت آن است که به یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین مشکلات اقتصاد ایران یعنی تورم بپردازیم.
بیایید به یک جمع گرم خانوادگی سر بزنیم و به صحبت همه‌چیزدانان خانواده گوش کنیم:
شوهر عمه: می‌بینید هر روز جنس‌ها گران می‌شود؟ همه‌اش زیر سر بازاری‌ها است، همین دیروز موز کیلویی ۱۰ تومان بود، امروز می‌گوید ۴۰ تومان. باید فروشنده را به چهار میخ بکشند که حساب دستش بیاید.
شوهر خاله: آن بندگان خدا که گناهی ندارند، دلار گران شده و قیمت جنس‌های خارجی بالا رفته.
شوهر عمه: موز از خارج می‌آید، چرا سیب را گران می‌کنند؟ آن را که خودمان تولید می‌کنیم!
شوهر خاله: دلار که گران می‌شود صادرات سود زیادی پیدا می‌کند. این دلال‌های فلان فلان شده را باید دار زد. سیب را به خارج صادر می‌کنند و قیمتش در داخل بالا می‌رود. به نظرم همه‌اش تقصیر دولت است که دلار را گران کرده.
شوهر عمه: بله، دولت دوباره کف‌گیرش به ته خورده، دلار را گران کرده که بودجه را تامین کند.
شوهر خاله: از یک طرف دلار را در بازار گران می‌کنند، از طرف دیگر به نورچشمی‌هایشان دلار ۴۲۰۰ تومانی می‌دهند.
شوهر عمه: نه آقا، دلار ۴۲۰۰ دروغ است، الان کدام جنس در بازار با ۴۲۰۰ قیمت‌گذاری می‌شود؟ دولتی که بودجه ندارد احمق نیست که دلار را مفت بفروشد.
شوهر خاله: اصلا این‌ها علت اصلی تورم نیست، تورم به خاطر حجم زیاد نقدینگی در کشور است که بانک‌ها ایجاد می‌کنند. باید دولت کنترل همه‌ی بانک‌ها را بگیرد و سود‌ها را کم کند.
همان‌طور که همه می‌دانیم، بحث‌ها در جمع فامیلی سر دراز دارد. از دورهمی خارج می‌شویم تا کمی به مغزمان استراحت داده و فکر کنیم.
تورم یعنی چه؟ تورم یعنی ارزش ریالی که در جیب دارید، در طول زمان نسبت به کالاها و خدمات کمتر و کمتر می‌شود. در واقع این ارزش کالاها نیست که بالا می‌رود، پول است که بی‌ارزش می‌شود.
چرا؟ آب در بیابان خیلی باارزش است، اما کنار دریا مفت نمی‌ارزد. پول هم وقتی زیاد می‌شود، ارزش‌اش را از دست می‌دهد. پس برای ریشه‌یابی تورم باید ببینیم چه کسی پول چاپ کرده: بانک مرکزی.
یکی از وظایف بانک مرکزی حفظ ارزش پول ملی است؛ بنابراین بانک مرکزی به میل خودش پول چاپ نمی‌کند؛ حداقل نه اینقدر زیاد! پس یا از جایی تحت فشار است، یا چاره‌ای جز چاپ پول ندارد.
️
با این بانک مرکزی غیرمستقل و بلااختیار و با این حجم چاپ پول، انتظاری به جز تورم نمی‌توان داشت. فقط بعضی وقت‌ها که نفت زیاد داریم، دولت می‌تواند ارز را ارزان نگه دارد و با واردات، قیمت‌ها را کنترل کند. با این کار تولید ملی که در شعار استادش هستیم، ضعیف و نحیف می‌شود؛ آن وقت فقط یک جرقه کافی است که قیمت‌ها پرواز کنند به جایی که باید باشند. حماقت‌هایی مثل ارز ۴۲۰۰ و بگیر و ببندهای تعزیرات هم فقط به تولید کشور ضربه می‌زند.
️اشتباه نیست که بگوییم رشد قیمت ارز تورم ایجاد می‌کند؛ همچنین اشتباه نیست که بگوییم تحریم‌ها قیمت ارز را بالا برده. اما اینکه قیمت‌ها تا کجا بالا برود به چاپ پول بانک مرکزی، سلامت بانک‌ها و از همه مهمتر، کسری بودجه‌ی دولت مربوط است.
