لقمان مداین - منتقد سینما
نمی خواهم نام اثر را بر آن قرار دهم چراکه موثر نبود، خروجی نداشت، سعی کرده بود به ورزشکارانی که نیت پناهندگی پیدا می کنند نهیب بزند که فرش قرمز غرب سرابی بیش نیست اما این کلی نگری تا چه اندازه درست بود؟ آیا پناهندگی ورزشکاران صرفا از سر خوش گذرانی بود؟ آیا ورزشکارانی که تن به جلای وطن دادند همه تا این اندازه لاابالی بودند؟ این چه تصویری بود که از آنان نشان دادید؟ ای کاش می دیدید که آنان در فقر و تنگدستی خود را آماده مسابقات می کردند اما کسی حامی‌شان نبود! یک مربی مناسب برایشان محیا نبود، بجای آنکه باری از دوششان بردارند هزینه نیز می تراشیدند و در نهایت لحظه انجام مسابقه امر می شد تا کناره گیری کنند و آن ورزشکار ناچار به اطاعت بود و سود این تصمیم صرفا برای افراد پشت پرده آن بود نه ورزشکاری که از اعتبار و آبرویش هزینه شده، دست اندرکاران این فیلم آیا یک لحظه جای آن مدال آوران نشستند که اینگونه نقدشان می کنند؟ می خواستید پشت پرده برخی سودجویان پر زرق و برق را عیان سازید که چگونه از سادگی مردم بهره می برند و جیب خود را پر می کنند اما زمخت بود! شبیه به برنامه هایی که عده ای می گفتند همه جای دنیا بد است و تنها ما خوبیم، می خواستید نیروهای امنیتی را موفق نشان دهید اما غیر بهداشتی بود، ایران را زندانی به تصویر کشیدید که نیروهای امنیتی افراد را در آن به زور می آورند و با عنصر ممنوع الخروجی آنان را مجازات می کنند در حبسی به وسعت وطن!
کاش می شد از آقای حیایی خواهش کنیم قدر خودش را بداند و درگیر قلاده های آبِ طلا نشود!
کاش می شد از امیر جعفری خواهش کنیم قدر خودش را بداند و درگیر اینگونه سفارشات نشود!
به جزئیات بیشتر نمی پردازم چراکه ارزش بیشتر خسته کردن چشم های شما و فرسوده شدن قلم مرا ندارد، چگونه بگویم که ناراحت نشوند، اثرشان ضعیف بود، بی کیفیت بود، محتوایش موثر نبود و در یک کلام خوب نبود.
محتوا را شکست خورده یافتم اما تکنیک چطور بود؟
بیایید از بازیگری شروع کنیم، یک بار دیگر امیر جعفری و امین حیایی درگیر تیپیکال شده بودند، نقشی تکراری با اکتی تکراری، گویش و میمیک صورت تکراری، رفتار های جسمانی تکراری و فاقد هرگونه نوآوری!
این به معنی زیر سوال بردن توانمندی آنان نیست که نیک می دانیم مسلط هستند، یعنی می توانند نقش را شخصی کنند و بر معیار آن دیالوگ ادا کنند، گویش خود را به خوبی تنظیم می کنند و به اندازه اقتضای صحنه انرژی می گذارند، تمام اینها بسیار مثبت است اما تا به کی با یک قالب می شود در فیلم ها حاضر شد؟ زمان خود فکنی فرا نرسیده است؟
اما نسبت به خانم ریحانه پارسا همان نقد همیشگی را دارم، نقطه قوت ایشان در شخصی کردن نقش است که می توانند به دور از انقباض جسمانی ظاهر شوند و خود عنصر مهمی است اما ضعف هایشان در صادقانه ادا کردن دیالوگ، آوای کلام، گویش و تاثیر صدا جدیست.
به سراغ میزانسن برویم که خوب بود، طراحی های صحنه و لباس مناسبی پیدا کرده بود، با جایگاه فرهنگی و خاستگاه اجتماعی یا حتی زیبایی شناسی بصری نیز همخوانی داشت، گریم کاراکترها مثبت بود، اصلاح رنگ و نور تراز بود، صدابرداری و صداگذاری درجه یکی داشت افکت های صوتی دقیقی برگزیده بودند و تمییز بود، تدوین زوایای خوبی را برگزیده بود، شروع و پایان خوبی لحاظ کرده بود، با کات های به موقع سرعت فیلم را حفظ می کرد، موسیقی را چاشنی لحظات فیلم کرده بود تا کشش را بالا ببرد و موفق بود.
فیلمنامه اولین ایرادش در تعلیق است، گره گشایی به دست نویسنده انجام می شود و مخاطب از همان ابتدا در جزیان تمامی موانع قرار می گیرد، پس هیچ چیز غافلگیر کننده ای وجود ندارد. دومین ایرادش قهرمانی است که از شدت انفعال مدام از ضد قهرمانش شکست می خورد و نمی تواند از پس موانع سر راهش بر بیاید. سومین ایرادش نبود کاراکتر ضدارزشی است که تبدیل به ارزش شود یا بعکس.
ایرادهایش را گفتیم اما خوب است تا محاسن اش را هم بگوییم، برای مثال عنصر ارتباطی خوبی دارد که سند خانه است و تمام کاراکترها را درگیر خود می کند، کاشت، داشت و برداشتی است که برای شخصیت های اصلی رعایت شده، دیالوگ پردازی روان آن است که مخاطب را خسته نمی کند، چکش کاری شده و قائده رفت و برگشتی را به خوبی در خود حفظ می کند، هرچند از طنازی کافی برخوردار نیست، پیرنگ و خرده پیرنگ های پر جزئیاتی طرح شده و اوج و عطف بندی دارد.
کارگردان را در عدم نظارت بر فیلمنامه دارای ضعف جدی می دانم اما در گرفتن بازی مناسب از نقش آفرینانش، میزانسن مناسب، گریم، نور، صدا و تدوین خوبی که شکل گرفته بود به همراه چینش سکانس و پلان ها یا حتی زوایای خوب دوربینش قابل تحسین می دانم.
