با گسترش تکنولوژی در حوزه ساخت و ساز، بتن‌ریزی در مکان‌های دشوار رواج بیشتری یافته و همین امر باعث شده امروزه بتن جزو پرمصرف‌ترین مواد دنیا قرار گیرد. نیمی از بتن را سیمان تشکیل می‌دهد، اما فرآیند تولید سیمان، جزو فرآیندهای مخرب زیست محیطی است. از این رو هر چه میزان سیمان در بتن کاهش یابد، محیط زیست سالم‌تری خواهیم داشت. از آن‌جا که با استفاده از روان کننده بتن می‌توان میزان مصرف سیمان و گرمای هیدراتاسیون ناشی از آن را به طرز چشمگیری کاهش داد، در این مقاله به بررسی میزان مصرف روان کننده بتن می‌پردازیم.
میزان مصرف روان کننده بتن باید به طور دقیق محاسبه شود، زیرا استفاده بیش از اندازه از این افزودنی باعث تغییر در زمان گیرش، آب انداختگی، افزایش میزان هوای بتن و گاهی اوقات از بین رفتن کل بتن می‌شود. بنابراین محاسبه دقیق مقدار مصرف روان کننده بتن در طرح اختلاط بسیار مهم و ضروری است.
از آن‌جا که هر مخلوط بتنی حاوی ۴۰% آب است، برای کاهش این میزان آب و در عین حال حفظ روانی بتن به مقدار متفاوتی از روان کننده نیاز است؛ البته فاکتورهایی مانند افزایش میزان مصرف سیمان، گرمای هوا و میزان هیدراتاسیون سیمان بر مقدار مصرف روان کننده مؤثرند.
در میان تمام فاکتورهای کنترل‌کننده، مقدار ذرات سیمان از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر مقدار مصرف روان کننده است. در واقع هر چه از درصد سیمان بیشتری استفاده شود، به دلیل جلوگیری از عدم کلوخه شدن ذرات سیمان لازم است از روان کننده‌ی بیشتری استفاده گردد.
طبق تحقیقات انجام شده توسط Mehran Khan و Majid Ali درباره این موضوع، معمول‌ترین و رایج‌ترین مقدار مصرف این افزودنی برای طرح اختلاط، حدود 1% درصد وزن سیمان بیان شده است. امروزه با توجه به آنچه گفته شد معمولاً میزان مصرف روان کننده بتن بین 0.5 تا 1.5% وزن سیمان بیان شده است. دلیل این امر وجود فاکتورهای بالا و در عین حال نوع فرمولاسیون و کیفیت مواد اولیه به کار رفته برای تولید این افزودنی در شرکت‌های تولیدکننده است.
در ادامه به معرفی روان کننده‌های صنایع شیمی رامکا که یکی از بزرگ‌ترین و باکیفیت‌ترین تولیدکنندگان افزودنی‌های بتن است، می‌پردازیم.
مقدار مصرف روان کننده بتن رلیکس، بین 0.5 تا ۱٫۵% وزن سیمان است. به طور کلی مقدار مصرف دقیق این روان کننده، بسته به نوع پروژه و شرایط محیطی متغیر است. برای تعیین مقدار مصرف این افزودنی در پروژه خود به صورت تخمینی می‌توانید از تجربه ما در آزمایش میدانی استفاده کنید.
در این آزمایش، به تراک میکسر ۶ متری بتنی با عیار ۴۰۰ و اسلامپ ۸ سانتی‌متر، مقدار ۱۰ کیلوگرم روان کننده بتن رلیکس اضافه شد. پس از اضافه کردن این افزودنی مقدار اسلامپ از 8 به 13 سانتی‌متر رسید. البته شما می‌توانید در صورت نیاز به مشاوره در این زمینه با واحد فنی رامکا تماس حاصل فرمایید.
میزان مصرف این افزودنی بتن، نهایتاً برابر با 1% وزن سیمان توصیه می‌شود. عدد دقیق مقدار مصرف بسته به شرایط و ویژگی‌های پروژه، درصد کاهندگی آب و مقدار اسلامپ مورد نظر متغیر است. این مقدار به صورت تقربی معادل 1.5 کیلوگرم برای هر مترمکعب می‌باشد. همان‌طور که مشاهده کردید، مجموعه رامکامشاهدات میدانی گسترده‌ای را در زمینه میزان مصرف روان کننده بتن فانتوم انجام داده است. از این رو در ادامه به بررسی یکی از آن‌ها می‌پردازیم.
در آزمایش میدانی انجام شده در شهر کاشان با دمای بالای 40 درجه‌ی سانتی‌گراد، به بتنی با عیار ۳۷۰ و اسلامپ 14 سانتی‌متر 1.5 کیلوگرم روان کننده بتن فانتوم اضافه شد. این میزان مصرف نسبت آب به سیمان را 25% کاهش داد و اسلامپ بتن را تا 1.5 ساعت در آن دما حفظ نمود؛ به طوری که پس از گذشت 1 ساعت اسلامپ بتن به عدد 12 سانتی‌متر رسید. بتن تهیه شده با روان کننده بتن فانتوم تست مقاومت ۲۸ روزه‌ی استوانه‌ای را با مقدار ۳۴ مگاپاسکال پاس کرد.
همان‌طور که گفته شد، با وجود اینکه روان کننده بتن نسبت کوچکی از حجم بتن را تشکیل می‌دهد، اما تعیین مقدار دقیق مصرف آن امری ضروری است. به همین دلیل در این متن ضمن بررسی مقدار مصرف روان کننده بتن، چند پروژه میدانی و عوامل مؤثر بر میزان مصرف روان کننده بتن بررسی شد.
