جملات را می‌توان به دو صورت طبقه بندی کرد:
بر اساس عملکرد و ساختار آنها.
وقتی جمله‌ای را براساس عملکرد آن توصیف می‌کنید، در واقع به کارکرد آن جمله در نوشته خود اشاره دارید.
جمله اعلانی، جمله ای است که:
جملات اعلانی از جمله رایج‌ترین جملات هستند و ممکن است هر روز از آنها استفاده شود. پس مطمئنا این نوع جملات تاثیری بیشتری در جملات منحصر به فرد دارند.
جمله پرسشی، جمله‌ای است که از مخاطب سوالی می‌پرسد، مانند:
همانطور که یک جمله پرسشی با علامت سوال تمام می‌شود، یک جمله تعجبی با علامت تعجب به پایان می‌رسد. این جملات احساسات را افزایش می‌دهند و اغلب به عنوان تبریک یا هشدار مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی بر این اعتقاد هستند که نباید انتهای جملات علامت تعجب گذاشت! اما همینجا خیالتان را راحت می‌کنم و می‌گویم چنین خبری نیست! راحت باشید…
جمله الزامی در واقع عبارتی است که به خواننده توصیه، دستورالعمل یا درخواستی را گوشزد می‌کند. بسته به فوریت این درخواست‌ها، گاهی یک جمله الزامی می‌تواند با علامت تعجب پایان یابد. نمونه‌ای از جملات الزامی عبارتند از:
جملات شرطی، جملاتی هستند که عوامل و پیامدهای آنها در ساختار نوشته مورد بحث قرار می‌گیرد. ساختار آنها عبارت است از:
شرط + پیامد آن
یک مثال اساسی از جمله شرطی عبارت است از:
راه دیگر طبقه بندی جملات، دسته بندی آنها براساس ساختار بوده که بر جملات منحصر به فرد بسیار تاثیرگذار است. هر یک از انواع جملات مورد بحث در بالا نیز می‌توانند در دسته بندی‌هایی که در زیر آورده‌ایم، قرار بگیرند.
یک جمله ساده، اساسی‌ترین نوع جمله است. این نوع جمله فقط شامل یک بند مستقل است، به این معنی که یک تفکر کامل را منتقل می‌کند و شامل یک فاعل و یک فعل است.
برخلاف جمله ساده، یک جمله پیچیده شامل یک بند مستقل و حداقل یک بند وابسته است. به عبارت دیگر آن جمله مستقل می‌تواند به تنهایی نیز معنی بدهد، اما جمله وابسته اینگونه نیست.
جملات مرکب، به جملاتی گفته می‌شود که حاوی دو یا چند بند مستقل هستند. در یک جمله مرکب، بندها عموماً با یک ویرگول یا نقطه ویرگول از هم جدا می‌شوند.
وقتی یک جمله دارای دو یا چند بند مستقل و حداقل یک بند وابسته باشد، یک جمله مرکب پیچیده است. اینها در اصل جملاتی طولانی هستند که حجم قابل توجهی از اطلاعات را منتقل می‌کنند. باید توجه داشته باشید که در این جملات، نوشتن بندها به ترتیب خاصی نیاز ندارد.
