یکی از اصلی ترین مصیبت های فرهنگی این کشور "توضیح دادن" هست. از معلمان مدارس و اساتید دانشگاه تا والدین و کارگزاران اداری و اجرایی و کلا اونایی که تنها کاری که باید بلد باشن توضیح دادنه ولی همونم بلد نیستن. برای متنی که میخواستم برای یه برنامه بنویسم نیاز داشتم از پیچیدگی انتخابات آمریکا سردربیارم. این ماحصل اون چیزیه که از طریق سایتها و گفتگوها فهمیدم...
▶ رای الکترال چیست؟ و چرا ممکن است یک کاندیدا با کسب آرامی مردمی بیشتر شکست بخورد؟ ◀ یه جوری توضیح دادم مادربزرگتون هم بخونه بفهمه!
انتخابات آمریکا روز 13 آبان 1399 برگزار می‌شود
آمریکا دارای دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه است و رقابت میان نمایندگان این دو حزب برگزار می‌شود.
نماینده حزب دموکرات در انتخابات 2020 آقای جو بایدن و نماینده حزب جمهوری خواه آقای دونالد ترامپ است.
انتخابات آمریکا پروسه ای یکساله است. ابتدا هر حزب نماینده خود را برای رقابت نهایی، با مشارکت "آرای مردم هوادار هر حزب + نمایندگان سیاسی مرکزیت حزب" انتخاب میکند.
انتخابات اصلی در بعضی ایالت ها زودتر از 13 آبان آغاز شده است. عده ای از مردم صاحب رای غیابی هستند و می توانند رای خود را به مراکز مورد توافق دو حزب، از طریق پست ارسال کنند. رای گیری پستی روشی است که احتمالا به دلیل ملاحظات مربوط به کرونا، استثنائا با سازوکاری برای عده ای که نمی توانند یا نمیخواهند در صف رای گیری حضوری شرکت کنند اعمال شود.
ایالات متحده آمریکا از 50 ایالت تشکیل شده است. انتخابات در هر ایالت بصورت مجزا برگزار می‌شود و ساکنان هر ایالت باید در ایالت خود اقدام به رای دادن نمایند.
مردم در انتخابات شرکت میکنند و نام یکی از دو کاندیدا را بعنوان رای خود انتخاب میکنند. اما انتخاب رییس جمهور بطور مستقیم توسط "مجموع آرای مردمی" انجام نمی‌شود. انتخاب رییس جمهور آمریکا به عهده 538 نماینده ای است که به آنها " الکترال کالج" می‌گویند.
اصلی ترین و بزرگترین مجلس قانون گذاری در آمریکا "کنگره" است. کنگره ترکیب دو مجلس "سنا" و مجلس "نمایندگان" است. مجلس "سنا" که نخبگان سیاسی در آن حضور دارند دارای 100 کرسی است. بعبارتی هر ایالت در این مجلس دو نماینده دارد که در مجموع 50 ایالت آمریکا می شود 100 نماینده. مجلس نمایندگان دارای 435 کرسی است که تعداد نمایندگان هر ایالت در این مجلس، بسته به جمعیت آن ایالت است. (بعبارتی به ازای هر 570 هزار نفر جمعیت، یک صندلی به آن ایالت اختصاص داده شود.) حال مجموع 100 نماینده سنا + 435 نماینده مجلس نمایندگان + 5 نماینده مناطق حاشیه ای و حومه، اعضای کالج التکرال را تشکیل می‌دهند.
حال، مجموع نمایندگان مجلس سنا و مجلس نمایندگان (به اضافه سه نماینده ایالت واشننگتن دی سی) می‌شوند 538 نماینده که با نگاه به آرای مردم، رییس جمهور را انتخاب میکنند. چگونه؟
آن 538 نماینده ای که صاحب رای الکترال هستند، در سراسر 50 ایالت آمریکا به نسبت جمعیت آن ایالت ها پخش شده اند. فرضا ایالت بزرگ کالیفرنیا 55 رای الکترال دارد. دو نفر سناتورهای منتخب این ایالت در مجلس سنا + 53 نفر از نمایندگان این ایالت در مجلس نمایندگان.
حال این 55 نماینده ایالت کالیفرنیا، نگاهشان به نتیجه انتخابات مردمی ست. فرضا اگر از ایالت کالیفرنیا 30 میلیون نفر در انتخابات شرکت کنند و 17 میلیون نفر به جو بایدن و 13 میلیون نفر به ترامپ رای بدهند، بایدن پیروز ایالت کالیفرنیا محسوب می شود و طبق قانون تمام 55 رای الکترال این ایالت به حساب جو بایدن ریخته می شود. در این بین بعضی از نمایندگان میتوانند از دادن رای امتناع کنند. یعنی بخواهند که حق رای الکترال آنها شمرده نشود.
از 50 ایالت آمریکا تنها دو ایالت نبراسکا و مین می توانند آرای الکترال خود را به نسبت آرایی که مردم به صندوق ریخته اند تقسیم کنند. در 48 ایالت دیگر کلیه آرای الکترال به حساب کاندیدای پیروز ریخته می شود.
رییس جمهور کسی است که از 538 رای الکترال صاحب 270 رای الکترال شود. یعنی حد نصاب لازم برای احراز ریاست جمهوری 270 رای الکترال است. ولو اینکه مجموع آرای مردمی او از رقیبش کمتر باشد! این مساله چگونه ممکن است؟
در انتخابات سال 2016 هیلاری کلینتون در مجموع 3 میلیون رای بیشتر از دونالد ترامپ کسب کرد. اما ترامپ رای الکترال بیشتری گرفت و پیروز شد. این اتفاق به این دلیل رخ داد که کلینتون در ایالت هایی که پیروز شده بود با اختلاف رای بالا پیروز شد. اما در ایالت هایی که از ترامپ شکست خورد عمدتا با فاصله کم شکست خورد. نکته اینجا بود: اکثر ایالت هایی که هیلاری در آنها به ترامپ باخت ایالت های کلیدی بودند، چون رای الکترال بیشتری داشتند. یعنی کافی بود ترامپ با اختلافی اندک، هیلاری را در آن ایالت ها شکست دهد و تمام امتیاز آن ایالت بزرگ را بگیرد. این درحالیست که هیلاری آرای الکترال ایالت هایی را بدست آورده بود که تعدادشان کم یا متوسط بود. همین باعث شد کلینتون در نهایت صاحب رای عمومی بالاتر و صاحب رای الکترال کمتری شود.
بعبارت دیگر می توان گفت که پیروزی در ایالت های پرجمعیت (ایالت های کلیدی) نشان پیروزی نهایی هر کاندیداست.
رای گیری الکترال حدود 300 سال پیش تبدیل به قانون شد و علیرغم اعتراضات هر دوره نسبت به اینگونه رای گیری، کماکان بدون تغییر در حال انجام است. سال 2000 نیز جورج دبلیو بوش با آرای مردمی کمتر اما آرای الکترال بیشتر، آقای الگور کاندیدای حزب دموکرات را شکست داد و رییس جمهور شد.
