آن چه که درباره عینک‌های واقعیت مجازی (VR) مسلم است، این است که این عینک‌ها برای ارائه کارکرد خویش به دو چشم نیاز ندارند؛ اما طبیعتا کاربرد اصلی عینک واقعیت مجازی این است که به لطف میدان دیدی که برای کاربران فراهم می‌آورد، آن‌ها را در دنیایی جدید غوطه‌ور نماید و در چنین حالتی در برخی از بازی‌های واقعیت مجازی، شاید بازی کردن با یک چشم نتواند چنین احساسی را به کاربر القا نماید. اگر فقط یک چشم کاربردی و فعال داشته باشید، احتمالا واقعیت مجازی چندان جذابیتی برای شما نخواهد داشت و در ظاهر همچون پرداخت هزینه اضافی برای خرید بلیط یک فیلم سه بعدی تلقی می‌شود درحالی که ناتوان از مشاهده جلوه‌های سه‌بعدی آن هستید؛ اما با این حال، چیزی که واضح است این است که ویژگی‌ها و قابلیت‌های متعددی برای عینک واقعیت مجازی VR در مقایسه با تصاویر سه بعدی وجود دارد و در همین مدت کوتاه رونق گرفتن استفاده از هدست‌های واقعیت مجازی، بسیاری از کاربران متوجه میزان عملکرد فوق‌العاده آن شده‌اند و دقیقا به همین علت است که ما در این مقاله از کریپتوباز قصد داریم تا به بررسی پاسخ این سوال که «آیا با یک چشم می‌توان از عینک واقعیت مجازی استفاده نمود؟» بپردازیم؛ بنابراین، اگر شما هم در این زمینه کنجکاو هستید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
ما به طور معمول عمق را به دو صورت عمده درک می‌کنیم؛ اول، برجسته‌بینی و دید استریوسکوپی (Stereoscopic) که با استفاده از نشانه‌های عمق استریوسکوپی بوده و این دقیقا همان چیزی است که غالب مردم از آن به عنوان «دید سه بعدی» یاد می‌کنند و این دید، کار خویش را با استفاده از تفاوت جزئی موجود در دید میان هر دو چشم برای محاسبه عمق، پیش می‌برد و این همان چیزی است که در فیلم‌های واقعیت مجازی و سه بعدی از آن برای ادراک و مشاهده عمق با استفاده از دو تصویر دو بعدی، استفاده می‌کنند.
با این وجود، این مورد فقط یکی از راه‌هایی است که ما به کمک آن عمق را درک می‌کنیم و در واقع این نشانه‌ها و اشارات عمقی منحصرا زمانی کار می‌کنند که یک شی به اندازه‌ای نزدیک باشد که چشمان شما دچار «همگرایی» (Vergence) گردند. منظور از ورجنس زمانی است که دو چشم انسان در جهت مخالف هم حرکت می‌کنند تا دید دو چشمی را حفظ نمایند، این اتفاق به ویژه زمانی رخ می‌دهد که به چیزی در نزدیکی صورت خود چشم می‌دوزید و این حالت چشم دوختن نمونه‌ای بارز از ورجنس است.
ناگفته نماند که ما عمق را به روش‌های دیگری نیز درک می‌کنیم و ما می‌توانیم ببینیم که چگونه اجسام به هنگام حرکت «پارالاکس» یا همان اختلاف منظر را نشان می‌دهند. قطعا تاکنون به هنگام رانندگی از پنجره ماشین خود به مناظر بیرونی نگاه کرده‌اید، در ظاهر آن چیزی که در این حین به ذهن شما القا می‌شود، این است که اشیا موجود در کنار جاده در حال حرکت هستند؛ اما در همین حین اگر به اجسامی همچون ساختمان‌ها و کوه‌ها که نسبت به شما در دور دست قرار گرفته‌اند نگاه کنید، متوجه می‌شوید که حرکت آن‌ها به آرامی صورت می‌گیرد و دقیقا همین پارالاکس و اختلاف منظر است که این امکان را برای شما فراهم می‌آورد تا بفهمید چه چیزی نزدیک یا دور است.
به بیان ساده‌تر، کسب آگاهی از اندازه اشیا به درک عمقی ما کمک می‌کند و از آن جایی که مثلا می‌دانید سگی به اندازه یک آسمان خراش وجود ندارد، طبیعتا اگر چنین چیزی را مشاهده کنید به این معنی است که سگ به شما نزدیک است و آسمان خراش فاصله زیادی با شما دارد. این موارد گفته شده فقط نمونه‌هایی از نشانه‌ها و اشارات عمق «دو بینی تک چشمی» (Monocular) هستند؛ اما در کنار این‌ها، راه‌های بسیار زیادی وجود دارد که مغز ما به کمک آن‌ها و بدون نیاز به هر دو چشم، عمق را تشخیص می‌دهد. عمدتا نرم‌افزارهای واقعیت مجازی (VR) نیز با نشانه‌های دو بینی تک چشمی کار می‌کنند و به طور کلی، شما باید همان تجربه عمقی را در واقعیت مجازی با استفاده از یک چشم داشته باشید.
با مطالعه مباحث بالا مطمئنا متوجه این حقیقت شده‌اید که به لحاظ فنی، فردی با یک چشم نیز می‌تواند از عینک واقعیت مجازی استفاده نماید؛ اما مسلما این مورد با داشتن یک تجربه خوب از بازی‌ها و برنامه‌های واقعیت مجازی منافات دارد؛ چراکه غالبا برنامه‌ها و بازی‌های واقعیت مجازی با این پیش فرض توسعه می‌یابند که کاربر دو چشم دارد و همین مسئله ممکن است برای بازیکنان و گیمرهای تک چشمی مشکلاتی را ایجاد کند.
به عنوان مثال اگر در یک برنامه عناصر رابط کاربری (UI) به سبک مرد آهنی بر روی حرکت سر کاربر قفل شود، این بدان معناست که یک شخص با یک چشم هرگز نمی‌تواند اطلاعات قفل شده بر روی صفحه نمایش چشم مخالف را مشاهده نماید. البته اگر عناصر UI برای حرکت سر قفل نشده باشند مشکلی پیش نمی‌آید؛ چراکه شما با چرخاندن سر خود به راحتی قادر خواهید بود اطلاعات دیگر را نیز مشاهده نمایید.
ناگفته نماند که در چنین حالتی نیز گیم پلی بازی‌های اکشن در جایی که شما باید نسبت به اتفاقاتی که در قسمت گمشده میدان دیدتان رخ می‌دهد، پاسخ دهید بسیار سخت‌تر خواهد شد و حتی کاستن از میزان سطح سختی بازی نیز ممکن است کمک چندان قابل توجهی به شما نکند؛ چراکه حتی در انتخاب سطح سختی کمتر بازی (Lower difficulty) نیز فرض بر این است که شما دارای یک میدان دید کاملی هستید یا در بازی‌هایی که باید اشیاء سه بعدی را با سرعت بالا در کل میدان دید برش دهید نیز بازی کردن با یک چشم کار بسیار دشواری خواهد بود.
برای داشتن یک تجربه عالی در بازی‌های واقعیت مجازی VR با یک چشم، حتما بایستی در انتخاب نوع برنامه و بازی مورد نظر خویش نهایت دقت را به خرج دهید. جالب است بدانید که Meta Quest Store و Steam دارای سیاست‌های بازپرداخت روشنی هستند و این سیاست ویژه این امکان را برای گیمرها فراهم آورده است تا در صورتی که از یک بازی کمتر از دو ساعت استفاده کرده‌اند و مورد پسند آن‌ها نبوده، مبلغ پرداختی به آن‌ها عودت داده شود. بنابراین، اگر دارای یک چشم فعال هستید هیچ ضرری ندارد که بازی‌های مختلف را برای یک ساعت در این دو مجموعه امتحان کنید و سپس درباره آن‌ها تصمیم بگیرید که آیا متناسب شرایط شما است یا خیر.
اگر یک برنامه ویژه واقعیت مجازی وجود دارد که خواهان استفاده از آن هستید؛ اما به دلیل وجود محدودیت‌های چشمی خود نمی‌توانید از آن لذت ببرید، مشکل خود را با توسعه دهنده برنامه مورد نظر خویش در میان بگذارید. گاهی اوقات، ممکن است بتوان با اضافه کردن یک آیتم یا ایجاد تغییر نسبتا ساده، کارها را راحت‌تر کرد و مسلما غالب توسعه دهندگان نرم‌افزارهای واقعیت مجازی به دنبال بهبود برنامه خویش برای بهبود وضعیت دسترسی کاربران به آن هستند.
به عنوان مثال، انتقال تمامی عناصر رابط کاربری به یک طرف صفحه نمایش می‌تواند چنین مشکلاتی را تا حد قابل توجهی برطرف نماید و این در حالی است که به زمان و تلاش زیادی از سوی توسعه دهندگان برنامه نیز نیاز ندارد. اصولا در نظر گرفتن راه‌حل‌هایی برای فراهم کردن دسترسی پذیری حداکثری کاربران، همواره یکی از چالش‌های اصلی توسعه دهندگان محسوب می‌شود و از آن جایی که مشکلات و چالش‌های کاربران به هنگام استفاده از چنین برنامه‌هایی بسیار زیاد است، غالب تمرکز این توسعه‌دهندگان و خالقان برنامه‌های واقعیت مجازی به سمت حل مشکلات بزرگ متمرکز شده است و در نتیجه پوشش و برطرف کردن چالش‌های استثنائی چندان در این میدان دید آن‌ها جایی ندارد و دقیقا به همین علت است که نوشتن بازخورد از سوی کاربران مهم است؛ چراکه با دریافت بازخوردهای این چنینی به سراغ حل این مشکلات می‌آیند.
احتمالا با مطالعه مطالب بالا این سوال ذهن شما را به خود مشغول سازد که آیا با داشتن چنین وضعیتی، واقعیت مجازی ارزش پرداخت هزینه را دارد؟ همان طور که قبلا به این نکته اشاره کردیم، بخش قابل توجهی از پاسخ این سوال به برنامه واقعیت مجازی بستگی دارد که انتخاب می‌کنید. نکته جالب توجهی که در این زمینه وجود دارد، این است که غالب عینک‌های واقعیت مجازی دارای میدان دید نسبتا محدودی (حدودا 90 الی 110 درجه) هستند و این میزان بسیار کمتر از میانگین میدان دید انسان است که غالبا به هنگام نگاه کردن به جلو دارای میدان دید حدودا 220 درجه است.
عینک واقعیت مجازی در واقع می‌توان احساسی همچون ماسک غواصی را به ذهن شما القا نماید؛ اما طبیعتا هر ابزاری که میدان دید بیش از 90 درجه را در اختیار انسان قرار می‌دهد، این قابلیت را نیز دارد که او را در دنیایی دیگر و مجازی غرق نماید و این در حالی است که اگر فقط یک چشم داشته باشید، کل میدان دید شما به نصف کاهش می‌یابد؛ به طوری که حتی ممکن است احساسات ناخوشایندی همچون احساس تنگی خاصی به شما دست دهد و طبیعتا چنین تجربه‌ای ممکن است چندان نتواند شما را در دنیای مجازی که در پیش رویتان قرار دارد غوطه‌ور کند یا مجبور شوید برای دسترسی کامل به تمام اطلاعات لازم بازی، دائما سر خود را بچرخانید که شاید در مقایسه با مشکل قبلی بتوان گفت که این مشکل نسبتا راحتی است!
بهترین توصیه‌ای که می‌توانیم در این زمینه نسبت به کاربرانی که دارای یک چشم کاربردی و فعال هستند و قصد دارند عینک واقعیت مجازی (VR) خریداری نمایند، داشته باشیم این است که قبل از خرید حتما یک بار آن را امتحان کنید تا احساس خود نسبت به آن را بهتر درک کنید. این که آیا چنین تجربه‌ای ارزش هزینه کردن را دارد، یک مسئله شخصی خواهد بود؛ اما حتما از یک دوست بخواهید که یک نسخه آزمایشی از این هدست را در اختیار شما قرار دهد تا به عینه احساسی که این عینک واقعیت مجازی به شما القا می‌کند را تجربه کنید.
همان طور که در مطالب بالا مشاهده کردید، محدودیت داشتن یک چشم نمی‌تواند سدی بر سر راه کسانی باشد که علاقه بسیار زیادی نسبت به دنیای واقعیت مجازی و متاورس دارند و امروزه با پیشرفت تکنولوژی بسیاری از افرادی که در میدان دید خود دارای محدودیت‌هایی هستند نیز می‌توانند از این دنیای نوظهور لذت ببرند؛ اما مسلما آنچه در این زمینه اهمیت دارد این است که برنامه‌هایی را برای بازی انتخاب کنید که متناسب با شرایط خاص شما هستند تا راحت‌تر بتوانید در این دنیای مجازی غرق شوید. مسلما امتحان عینک واقعیت مجازی قبل از تصمیم‌گیری قطعی درباره خرید آن می‌تواند راهنمای خوبی برای شما باشد. ناگفته نماند که اگر در ارتباط با عینک واقعیت مجازی (VR) سوالی دارید که در این مقاله از کریپتوباز به آن اشاره نشده است، می‌توانید سوال خود را در بخش نظرات مطرح کنید تا کارشناسان ما در اسرع وقت به سوال شما پاسخ دهند.
سوالات متداول
منظور از واقعیت مجازی چیست؟
واقعیت مجازی در واقع امکان تجربه یک دنیای مجازی سه بعدی با فضایی فراگیر را برای کاربران فراهم می‌سازد و این در حالی است که اساسا چنین دنیایی وجود فیزیکی ندارد و شما با کمک آن می‌توانید به فضایی سه بعدی و هیجان‌انگیز وارد شوید.
نحوه کار واقعیت مجازی به چه شکل است؟
عینک‌های واقعیت مجازی در واقع دارای نمایشگری هستند که با بهره‌مندی از تکنیک برجسته‌بینی، تصویرهای دو بعدی را به تصاویر سه بعدی تبدیل می‌کنند که با تماشای چنین تصاویری این احساس به ذهن شما القا می‌شود که در حال تماشای تصاویر سه بعدی هستید.
قیمت انواع عینک‌های واقعیت مجازی چند است؟
قیمت‌های این عینک‌های واقعیت مجازی به عوامل مختلفی همچون برند کمپانی سازنده آن، امکانات ویژه موجود بر روی این دستگاه، وجود یا عدم وجود صفحه نمایش اختصاص و مواردی از این قبیل بستگی دارد و قیمت آن از 200 هزار تومان شروع شده و تا 80 میلیون هم ادامه دارد.
